ما و پیامبری که رحمت و هدایت جهانی دارد
ما و پیامبری که رحمت و هدایت جهانی دارد
نوشته: محمد بدیع (مرشد عام اخوان المسلمین) / ترجمه: عبدالخالق احسان
الحمد لله، والصلاه والسلام على رسول الله، وعلى آله وصحبه ومن اتبعهم بإحسان إلى یوم الدین، أما بعد..
خداوند می فرماید: (وَمَا أَرْسَلْنَاکَ إِلَّا رَحْمَه لِلْعَالَمِینَ) (الأنبیاء: ۱۰۷) ( ای پیغمبر ! ) ما تو را جز به عنوان رحمت جهانیان نفرستاده ایم.
این آیه از حقیقت رسالت بزرگی به صورت حصر، پرده بر می دارد که رسول صلی الله علیه وسلم و رسالتش رحمت اند؛ چراکه آن چه آورده اند، سبب سعادت بشریت و موجب اصلاح دنیا و آخرت شان می گردد و با بعثت پیامبر صلی الله علیه وسلم، همه مردم – مؤمن و غیر مؤمن- از فرورفتن به زمین، تغییر چهره و عذاب نابود کننده؛ در امان شدند. موقعی که برخی از اصحاب برایش فرمودند: علیه مشرکین دعا کن! فرمودند: من برای نفرین کردن فرستاده نشدم؛ بلکه به حیث رحمت مبعوث گردیدم.
رحمت رسول الله برای همه
رحمتی که پیامبر صلی الله علیه وسلم با آن مبعوث گردیده، تمامی انسانها را شامل می باشد و تنها ویژه مسلمانان نیست و نه مخصوص خانواده و اقارب پیامبر می باشد؛ بلکه این رحمت عام و فراگیر است. رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرماید: لَنْ تُؤْمِنُوا حَتَّى تَحَابُّوا، أَفَلَّا أَدُلُّکُمْ عَلَى مَا تَحَابُّونَ عَلَیْهِ؟" قَالُوا بَلَى یَا رَسُولَ اللهِ، قَالَ: "أَفْشُوا السَّلَامَ بَیْنَکُمْ، فَوَالَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ، لَا تَدْخُلُوا الْجَنَّهَ حَتَّى تَرَاحَمُوا" قَالُوا: یَا رَسُولَ اللهِ، کُلُّنَا رَحِیمٌ، قَالَ: "إِنَّهُ لَیْسَ بِرَحْمَهِ أَحَدِکُمْ خَاصَّتَهَ، وَلَکِنْ رَحْمَهُ الْعَامَّهِ". مؤمن شمرده نمی شوید، تا با همدیگر دوستی کنید، آیا راهنمائی نکنم شما را به آنچه که هرگاه آن را بجای آورید با هم دوستی می کنید؟ گفتند: بلی یا رسو ل الله. فرمود: سلام را در میان خویش آشکار کنید. قسم به ذاتی که جانم در دست اوست، وارد بهشت نمی شوید تا که با هم رحم کنید. فرمودند: یارسول الله همه ما رحیم هستیم. فرمود: منظور رحم ویژه بین خودتان نیست؛ بلکه مراد من رحمت عمومی می باشد.
این رحمت برای همه اهل زمین است، رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرماید: "الرَّاحِمُونَ یَرْحَمُهُمُ الرَّحْمَنُ، ارْحَمُوا مَنْ فِی الأَرْضِ یَرْحَمْکُمْ مَنْ فِی السَّمَاءِ". خداوند رحمان، برای رحم کننده گان رحم می کنند، به اهل زمین رحم کنید تا اهل آسمان به شما رحم کنند.
رحمت پیامبر صلی الله علیه وسلم حتی به کسانی که ایشان را اذیت و شکنجه نموده اند، نیز می رسد. در غزوه احد آنگاه که دندان پیامبر شهید شد و پیشانیش شکست و خون بر رخسارش جاری گردید. کسی گفت: ای رسول الله! علیه این مشرکین دعا کن! رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: خداوند مرا طعنه زننده و نفرین کننده نفرستاده بلکه مرا دعوتگر و رحم کننده فرستاده است و فرمود: پروردگارا! این قومم را هدایت کن؛ چون نمی دانند. و آنگاه که فرشته مؤظف کوه ها گفت: اگر می خواهی این هر دو کوه دو طرف طایف را با هم بچسپانم؟ رسول الله فرمود: نه بلکه امیدوارم از نسل این ها کسانی به وجود آیند که خداوند واحد را پرستش کرده و به او شرک نیاورند.
هم چنان رحمت ایشان صلی الله علیه وسلم، وقت فتح مکه تجلی یافت، آنگاه که فاتحانه و پیروزمندانه وارد مکه مکرمه گردید، کسانی را که او را اذیت کرده و با او جنگیده بودند؛ بخشید. و آن سخن ماندگارش را بیان داشتند که چه گمانی می کنید؟ با شما چگونه برخورد خواهم کرد؟ گفتند: نیکی خواهی کرد؛ چون برادر کریم و فرزند برادر کریم هستی. رسول الله فرمود: بروید شما آزاده اید، امروز هیچ ملامتی برشما نیست، خداوند من و شما را بیامرزد.
رحمت پیامبر صلی الله علیه وسلم شامل خدمه و مزدوران می شود و ما را امر نموده و فرمود: آنها را بیشتر از توان شان به کار مکلف نکنید، وقتی آنها را به کاری مکلف کردید کمک شان کنید؛ چون آنها برادران شمایند. به خدمه خود آن غذای را بدهید که خود تان می خورید و آن لباسی را بپوشانید که خود می پوشید.
جامعه که مصطفی صلی الله علیه وسلم بنا نهاد، بر پایه های از رحمت استوار گردید، خواه افراد آن جامعه مسلمان باشند یا غیر مسلمان: (والْمُؤْمِنُونَ والْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ ویَنْهَوْنَ عَنِ المُنکَرِ ویُقِیمُونَ الصَّلاهَ ویُؤْتُونَ الزَّکَاهَ ویُطِیعُونَ اللَّهَ ورَسُولَهُ أُوْلَئِکَ سَیَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ حَکِیمٌ) (التوبه ۷۱) مردان و زنان مؤمن، برخی دوستان و یاوران برخی دیگرند. همدیگر را به کار نیک می خوانند و از کار بد باز می دارند، و نماز را چنان که باید می گزارند، و زکات را می پردازند، و از خدا و پیغمبرش فرمانبرداری می کنند. ایشان کسانیند که خداوند به زودی ایشان را مشمول رحمت خود می گرداند. (این وعده خدا است و خداوند به گزاف وعده نمی دهد و از وفای بدان هم ناتوان نیست. چرا که ) خداوند توانا و حکیم است. (لا یَنْهَاکُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِینَ لَمْ یُقَاتِلُوکُمْ فِی الدِینِ ولَمْ یُخْرِجُوکُم مِّن دِیَارِکُمْ أَن تَبَرُّوهُمْ وتُقْسِطُوا إلَیْهِمْ إنَّ اللَّهَ یُحِبُّ المُقْسِطِینَ) (الممتحنه۶) خداوند شما را باز نمی دارد از این که نیکی و بخشش بکنید به کسانی که به سبب دین با شما نجنگیده اند و از شهر و دیارتان شما را بیرون نرانده اند. خداوند نیکوکاران را دوست می دارد.
رسول الله صلی الله علیه وسلم به رحم با حیوانات دستور می دهد
رحمت رسول الله صلی الله علیه وسلم دربرگیرنده تمام موجودات است و از انسان فراتر رفته و حیوانات را نیز احتواء می کند. شخصی گفت: ای رسول خدا! من موقع ذبح گوسفند به او رحم می کنم. ایشان فرمودند: اگر به گوسفند رحم کنی خدا به تو رحم می کند. این جمله را دو مرتبه تکرار کردند.
رسول خدا فرمودند: مردی سگی را دید که از تشنگی خاک نمدار را می خورد، آن مرد کفش خود را گرفته و توسط آن سگ را سیراب کرد. خداوند این مرد را ستوده و وارد بهشت می نماید. و نیز فرمودند: زنی به سبب بستن گربه به دوزخ رفت؛ چون که آن گربه را غذا نداده و رها نکرد تا برای خود غذا پیدا کند.
مصطفی صلی الله علیه وسلم به تنه خشک درخت خرما نیز رحم نمود؛ آنگاه که ناله می کرد. رسول الله پشت تنه درخت خطبه ایراد می کردند و قتی برایش منبر ساخته شد، بالای منبر رفتند که تنه درخت شروع به نالیدن کرد، رسول الله نزدش آمده و با دست خود آن را مسح نمودندتا که آرام شد.
همه این احادیث و غیر آن که زیاد اند، تأکید دارند که خداوند، پیامبر صلی الله علیه وسلم را هدیه برای همه اهل زمین فرستاده است. رسول الله می فرمایند: در حقیقت من رحمت- هدایتگرم. ایشان نعمتی اند که الله متعال به همه عالم ( انسان و جن، حیوانات، پرنده ها، و همه مخلوقات) ارزانی نموده و هر کسی که این رسالت را به دوش بکشد، باید رحمتی برای عالمیان باشد.
رسول الله صلی الله علیه وسلم چراغ قلب ها
الله متعال، هستی را آفرید و برای انسان مسخرگردانید و آفتاب را به حیث چراغ و مهتاب را روشنایی قرار داد تا اشعه شان را به همه انسان ها به صورت عدل و مساوات برسانند و هیچ کس را یارای منع از نور و گرمی آن برای انسان و نبات و حیوان نیست. و از آسمان باران را فرستاد تا همه چیز روی زمین را به وسیله آن زنده نگهدارد. الله متعال محمد صلی الله علیه وسلم را به حیث رسول و نبی برگزید تا نبوت ها و رسالت ها را به پایان برساند و چراغی برای قلبها و نوری برای روح و زندگی برای نفس ها باشد. (یَا أَیُّهَا النَّبِی إِنَّا أَرْسَلْنَاکَ شَاهِدًا وَمُبَشِّرًا وَنَذِیرًا* وَدَاعِیًا إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَسِرَاجًا مُنِیرًا) (الأحزاب: ۴۵ و۴۶) ای پیغمبر ! ما تو را به عنوان گواه و مژده رسان و بیم دهنده فرستادیم. و به عنوان دعوت کننده به سوی خدا طبق فرمان الله، و به عنوان چراغ تابان.
این نور در همه آفاق پرتو افشانی می کند، آب رسالت گوشه گوشه های زمین را آبیاری می نماید تا زندگی را در قلب ها برانگیزاند و بشریت در روشنایی آن حرکت نمایند. (أَوَمَنْ کَانَ مَیْتًا فَأَحْیَیْنَاهُ وَجَعَلْنَا لَهُ نُورًا یَمْشِی بِهِ فِی النَّاسِ کَمَنْ مَثَلُهُ فِی الظُّلُمَاتِ لَیْسَ بِخَارِجٍ مِنْهَا کَذَلِکَ زُیِّنَ لِلْکَافِرِینَ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ) (الأنعام: ۱۲۲) آیا کسی که ( به سبب کفر و ضلال همچون ) مرده ای بوده است و ما او را ( با اعطاء ایمان در پرتو قرآن ) زنده کرده ایم و نوری ( از مناره ایمان ) فرا راه او داشته ایم که در پرتو آن، میان مردمان راه می رود ( و چشم او را روشنائی، گوش او را شنوائی، زبان او را توان گفتار، و دست و پای او را قدرت انجام کار می بخشد ) مانند کسی است که به مَثَل گوئی در تاریکیها فرو رفته است ( و توده های انباشته ظلمتکده کفر او را در خود بلعیده است و شبح بی جان و بی اندیشه و بی تکانی از او برجای نهاده است) و از آن تاریکیها نمی تواند بیرون بیاید؟ همان گونه ( که خداوند ایمان را در دل ایمانداران آراسته است، کفر و ضلال را در دل ناباوران پیراسته است و ) اعمال کافران در نظرشان زیبا جلوه داده شده است.
سخترین آزمایش، شنیدن آزار و اذیت است
ابتلاء و آزمایش از سنت های رسالت هاست، خداوند عزوجل می فرماید: (لَتُبْلَوُنَّ فِی أَمْوَالِکُمْ وَأَنفُسِکُمْ وَلَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِینَ أُوتُواْ الْکِتَابَ مِن قَبْلِکُمْ وَمِنَ الَّذِینَ أَشْرَکُواْ أَذَى کَثِیرًا وَإِن تَصْبِرُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ ذَلِکَ مِنْ عَزْمِ الأُمُورِ) (آل عمران: ۱۸۶) به طور مسلّم از لحاظ مال و جان خود مورد آزمایش قرار می گیرید و حتماً از کسانی که پیش از شما بدیشان کتاب داده شده است، و از کسانی که کفر ورزیده اند، اذیّت و آزار فراوانی می بینید ( و اعمال ناشایستی و سخنان نابایستی می شنوید ) و اگر ( در برابر آزمایش مالی و جانی ) بردباری کنید و ( از آنچه باید پرهیز کرد ) بپرهیزید، ( کارهای شایسته همین است و ) این اموری است که باید بر انجام آنها عزم را جزم کرد و در اجرای آنها کوشید.
درین آیه الله متعال شنیدن آزار را به صورت خاص ذکر نموده در حالی که در عموم ابتلاء داخل می باشد؛ چرا که تأثیر آن از ضربه شلاق بر جسد، بیشتر است. رسول الله صلی الله علیه وسلم این قسم اذیت را در زندگی خود زیاد تجربه کرده اند، ایشان را جادوگر، شاعر، دیوانه، غیب گوی و… می گفتند. وقتی اذیت و آزار به نهایتش می رسد که مردم به آبروی پاک و شریف دعوتگر تجاوز نموده و او شکیبایی کرده و می بخشد، این همه به خاطر دو موضوع می باشد:
۱. تا به پیروانش صبر و تحمل در راه دعوت و بردباری و گذشت از بدی ها را آموزش دهد. (وَإِن تَصْبِرُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ ذَلِکَ مِنْ عَزْمِ الأُمُورِ) و اگر ( در برابر آزمایش مالی و جانی ) بردباری کنید و ( از آنچه باید پرهیز کرد ) بپرهیزید ، ( کارهای شایسته همین است و ) این اموری است که باید بر انجام آنها عزم را جزم کرد و در اجرای آنها کوشید .
۲. تا بدانند مصیبتی که به آنان رسیده، شاید به سبب کوتاهی شان و یا مخالفت از اوامر رسول الله صلی الله می باشد که او را آن طور که واجب است احترام و اعتزاز نکرده اند. خداوند ما را از آن بیم می دهد و می فرماید: (فَلْیَحْذَرِ الَّذِینَ یُخَالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَنْ تُصِیبَهُمْ فِتْنَهٌ أَوْ یُصِیبَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ) (النور: ۶۳) آنان که با فرمان او مخالفت می کنند، باید از این بترسند که بلائی ( در برابر عصیانی که می ورزند ) گریبانگیرشان گردد، یا این که عذاب دردناکی دچارشان شود ( اعم از قحطی و زلزله و دیگر مصائب دنیوی، و دوزخ و دیگر شکنجه های اخروی ).
آن چه در غزوه احد برای رسول الله صلی الله علیه وسلم رخ داد، بهترین دلیل مدعاست و خداوند این موضوع را در قرآن کریم جاودانه کرد تا برای مسلمانان تذکر دهد که آن چه درین غزوه برای پیامبر رسیده به اثر نافرمانی آنهاست؛ آنگاه که تیراندازان موقعیت خود را ترک کرده و پایین آمدند تا در جمع آوری غنیمت ها سهیم شوند.
چقدر امشب با دیشب مشابه است، این جاهلان نمی توانند به ساحت پاک رسول الله بتازند؛ مگر بعد از این که ما در حق الله و حق رسولش کوتاهی کردیم، رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرماید: (یُوشِکُ الْأُمَمُ أَنْ تَدَاعَى عَلَیْکُمْ کَمَا تَدَاعَى الْأَکَلَهُ إِلَى قَصْعَتِهَا"، فَقَالَ قَائِلٌ: وَمِنْ قِلَّهٍ نَحْنُ یَوْمَئِذٍ؟ قَالَ: "بَلْ أَنْتُمْ یَوْمَئِذٍ کَثِیرٌ، وَلَکِنَّکُمْ غُثَاءٌ کَغُثَاءِ السَّیْلِ، وَلَیَنْزَعَنَّ اللَّهُ مِنْ صُدُورِ عَدُوِّکُمُ الْمَهَابَهَ مِنْکُمْ، وَلَیَقْذِفَنَّ اللَّهُ فِی قُلُوبِکُمُ الْوَهْنَ" فَقَالَ قَائِلٌ: یَا رَسُولَ اللَّهِ، وَمَا الْوَهْنُ؟ قَالَ: "حُبُّ الدُّنْیَا، وَکَرَاهِیَهُ الْمَوْتِ".) زود است که امت ها بر شما حمله کنند مانند حمله خورنده ها بر کاسه، کسی گفت: آیا به علت کم بودن تعداد ماست؟ فرمودند: نه بلکه شما زیاد هستید؛ اما مانند کف دریا می باشید و خداوند متعال هیبت شما را از قلب دشمان شما بیرون می کشد و در قلب های شما سستی را جا می دهد. کسی گفت: یا رسول الله سستی ما در چیست؟ فرمودند: در دوستی دنیا و کراهیت از مرگ.
امروزه قسمت زیادی از مسلمانان در گناه و معاصی غوطه ور اند و فرایض و واجبات فروگذاشته اند، این فرموده خداوند، حالت شان را به تصویر می کشد: (فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاهَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ فَسَوْفَ یَلْقَوْنَ غَیًّا) (مریم: ۵۹) بعد از آنان، فرزندان ناخلَفی ( روی کار آمدند و در زمین ) جایگزین شدند که نماز را ( ترک کردند و بهره مندی از آن را ) هدر دادند و به دنبال ( لذائذ و ) شهوات راه افتادند، و ( مجازات ) گمراهی ( خود را در دنیا و آخرت ) خواهند دید.
مسؤولیت مسلمانان برای نصرت رسول الله صلی الله علیه وسلم
۱. وحدت و یکپارچگی: (وَاعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْلَاکُمْ فَنِعْمَ الْمَوْلَى وَنِعْمَ النَّصِیرُ) (الحج: ۷۸) و به خدا چنگ زنید که سرپرست و یاور شما او است، و چه سرور و یاور نیک و چه مددکار و کمک کننده خوبی است ! (وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعا وَلَا تَفَرَّقُوا) (آل عمران: ۱۰۳) و همگی به رشته ( ناگسستنی قرآن ) خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید.
۲. تأسی جستن به پیامبر صلی الله علیه وسلم: (لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِى رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ) (الأحزاب: ۲۱) سرمشق و الگوی زیبائی در ( شیوه پندار و گفتار و کردار ) پیغمبر خدا برای شما است.
۳. محافظت از نماز که در آن معیت الله متعال و رفاقت رسول الله متحقق می گردد، آنگاه که حریص باشیم مانند رسول الله نماز بخوانیم و در التحیات بگوییم: السلام علیک أیها النبی ورحمه الله وبرکاته" سلام بر کسی گفته می شود که حاضر و موجود باشد.حضرت ابوهریره روایت می کند که رسول الله فرمود: "مَا مِنْ أَحَدٍ یُسَلِّمُ عَلَیَّ إِلَّا رَدَّ اللَّهُ عَلَیَّ رُوحِی حَتَّى أَرُدَّ عَلَیْهِ السَّلَامَ". هر کس برایم سلام بفرستد، خداوند روح مرا باز میگرداند تا سلامش را جواب دهم.
۴. این که در وقت غضب از اخلاق رسول الله صلی الله علیه وسلم الگوبرداری کنند و کسی را دشنام ندهند، نفرین نکنند، به سنگ نزنند، دارایی های عامه را تخریب نکرده و چیزی را به آتش نزنند و بر مؤسسات تجاوز نکنند؛ چون همه این ها به ضرر ماست و هیچ فایده از آن نصیب ما نمی شود. کسی که اسلام را به صورت صحیح فهمیده باشد، تلاش می ورزد که از حوادث بهره بگیرد و از آن چه به ضرر دین و سرزمین و مردم باشد، جلوگیری کند.
۵. بر همه مسلمانان چه در سرزمین های شان و چه در خارج واجب است که به مردم اطراف خویش تشریح نمایند که محمد صلی الله علیه وسلم کیست؟ و اساسات عدل، آزادی، کرامت، گذشت را برای بشریت نهادینه سازند و زندگی پیامبر را با عمل خود مجسم نمایند و قبل از گفتار شخصیت عملی از پیروان واقعی پیامبر به نمایش بگذارند. تا جهانیان بدانند که پیروان این پیامبر، حاملان خیر برای بشریت اند و اتباع پیامبر کریمی اند که رحمتی برای جهانیان مبعوث گردیده است.
۶. به تمام گونه های نیرومندی، خود را آماده سازید و در پیشاپیش این نیرومندی ها نیروی ایمان و ارتباط و اتحاد بین مسلمانان را قرار دهید. ( وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّهٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّکُمْ) (الأنفال: ۶۰) برای ( مبارزه با ) آنان تا آنجا که می توانید نیروی ( مادی و معنوی ) و ( از جمله ) اسبهای ورزیده آماده سازید، تا بدان ( آمادگی و ساز و برگ جنگی ) دشمنِ خدا و دشمن خویش را بترسانید.
۷. توازن نیرومندی حقیقی مردم را از اذیت یکدیگر منع نموده و از بغاوت جلوگیری می نماید. این جاست که کفه ترازو توازن میابد. آمادگی نیرو به معنی عام و فراگیر آن، هیبت مسلمانان را در تمام عالم متحقق می سازد.
۸. این که انصاف داشته و فقط مرتکبین توطئه را نکوهش کنیم نه دیگران را.
