جایگاه جهانی امام مودودی

جایگاه جهانی امام مودودی

سید ابوالاعلی مودودی دعوت گری با هدفی فراگیر و بین المللی بود. برنامه او تنها شامل اصلاح مردم یک کشور نبود بلکه پیامی برای سعادت و رفاه تمام بشریت بود. او در نیم قرن گذشته برای احیای اسلام مراحل بسیار سخت و طاقت فرسایی را پشت سر گذاشت و از این جهت او در ردیف شخصیت های بین المللی قرار گرفت.

چند ویژگی بین المللی

مودودی اسلام را در مقابل سایر نظام های رسمی و متداول در دنیا، به عنوان نظامی کامل به شیوه ای استثنایی معرفی کرد که نه تنها تمام زوایای آن آشکار شد بلکه برتری آن نیز در برابر سایر نظام ها ثابت شد. او در کار تجدید و احیای دین به مقتضیات و نیازهای عصر کاملاً توجه داشت. در نوشته های متعددی ضمن توضیح و تشریح همه ابعاد زندگی انسانها، راه حل اسلامی مسائل جدید را نیز با شیوه ای بسیار مدلل و مطمئن ارایه داد.

به همین جهت نوشته های او به چند زبان متداول دنیا ترجمه شد.

دومین ویژگی او این است که تصویر بسیار روشنی از قانون اسلام برای اداره یک مملکت بر اساس قرآن و سنت ارایه داد. او ضمن ارایه تئوری در این ضمینه برای اجرای آن نیز تلاش فراوان کرد. تلاش چند ساله وی در این مورد بسیاری از اشکالات و ابهامات را زایل کرد و ذهن بسیاری را که نسبت به اراده یک کشور به اساس قرآن و سنت دچار تردید بود، روشن ساخت. در نتیجه نیاز به قانون اسلامی در توده ها شدت گرفت و آنها قانونی را اسلامی دانستند که مبتنی بر قرآن و سنت باشد. تلاش برای وضع قانون اسلامی در کشور های دیگر اسلامی نیز کاملاً منعکس شد. احزاب و گروه های طرفدار نظام اسلامی در این کشورها نیز در صدد تدوین قانونی مبتنی بر قرآن و سنت برآمدند و ضمضمه نفاذ شریعت و نظام اسلامی در سایر بلاد به راه افتاد.

سومین خصوصیت بارز مودودی این بود که او در جریان فعالیت های نفاذ شریعت اسلامی، دولتمردان را مکرراً به این مطلب متوجه کرده و توصیه های لازم را ارایه میداد. به خاطر همین تاکیدها بود که صاحبان قدرت سعی کردن با حربه های مختلف مانند زندان و صدور حکم اعدام، وی را از سر راه خود بردارند.

مودودی در نتیجه این خدمات خالصانه ناچار شد نصف زندگی اش را در زندان سپری کند حاکمان جبار وی را به جرم نوشتن یک کتاب، تحت عنوان« مسئله قادیانی» به اعدام محکوم کردند. این کتاب مورد تایید همه مسلمانان پاکستان حتی مسلمانان جهان بود.  در روزهایی که او در زندان بود، کتاب مذکور در تیراژ بسیار وسیعی چاپ شد و به زبان های متداول دنیا ترجمه شد. مردم داخل و خارج کشور با خواندن  این کتاب، شگفت زده شدند. زیرا هیچگونه مطلبی که موجب شود نویسنده را به جوخه اعدام بسپارد، در آن دیده نمی شد. کتاب مذکور در مورد مسئله ختم نبوت که همه مسلمانان جهان در آن اتفاق نظر دارند، به نگارش در آمده بود. مسلمانان داخل و خارج کشور به محض اطلاع از این حکم(حکم اعدام) دست به شورش زدند. تا بلاخره حکام جور را از تصمیم خود منصرف کردند. حکم اعدام به حبس ابد و در نتیجه به رهایی مودودی انجامید.

یکی دیگر از ویژگی های مودودی مسافرت وی به کشور های متعدد اسلامی بود. این مسافرت به منظور انجام فریضه حج یا مطالعه سرزمین هایی که در قرآن یادی از آنها شده است، انجام گرفت. وی برای نگارش اثر معروف خود، «تفهیم القرآن» مسافرتی تحت عنوان «مسافرت ارض القرآن» به سرزمین هایی که در قرآن از آنها نام برده شده است، انجام داد و از نزدیک اطلاعات لازم را درباره آن مناطق به دست آورد. مودودی از اعضای موسس جامعه اسلامی مدینه منوره بود. در این راستا نیز مسافرت های متعددی به مدینه منوره و سایر کشور های عربی انجام داد. او در جریان این مسافرتها با شخصیت های بلندپایه دینی و علمی جهان اسلام، از نزدیک آشناشد و در پرتو سخنرانیهای خود تاثیر عمیقی گذاشت و از وی به عنوان

دعوت گر نظام حیات اسلامی در سطح بسیار گسترده استقبال به عمل می آمد. کنفرانس «رابطه عالم الاسلام» در اجتماع ذیحجه ۱۹۹۳ هجری قمری، به او لقب «امام المسلمین»داد و از خدمات دینی او تقدیر کرد.

یکی دیگر از خصوصیات مودودی این بود که خدمات دینی، علمی و سیاسی وی در دانشگاههای مختلف جهان مورد ارزیابی پژوهشگران قرارگرفت. مراکز علمی در کشورهای مختلف، برای درک شخصیت و پیام مودودی رسماً درصدد تحقیق برآمده و افراد بخصوصی را مامور این کار کردند. از دید آنان، مودودی  به عنوان تنها دعوت گر نظام اسلامی و نفاذ شریعت شناخته شد.

خصوصیت بارز دیگر مودودی وجود افراد متاثر از افکار وی در کشورهای اسلامی و غیر اسلامی است. این افراد با تعقیب اهداف مودودی باعث گسترش افکار وی در جهان می شوند.

پرچمدار آرمان های بین المللی

    مودودی پرچمدار بزرگ آرمان های بین المللی شناخته شده است. بی تردید او دعوتش را از کشور خود آغاز کرد، اما پیامش برای مردم دنیا این بود که اسلام به طور کامل و در تمام ابعاد زندگی به عنوان یک برنامه حیات پذیرفته شود. سرمایه داری و کمونیسم، هر دو از دیدگاه وی جزئی از نظام های مخرب بودند. به خاطر سلطه همین نظام های باطل بود که همواره ابر های سیاه خانمان سوز و بارش بمب های خردل و هسته ای، بر مردم بی دفاع دنیا می بارید. سلامت انسان و امنیت عالم و برادری در گرو اجرای شریعت اسلامی است که در پرتو لطف خدای واحد، رسول واحد، قبله واحد و کتاب واحد بوجود آمده باشد. اخوت مبتنی بر عقیده واحد چنان مستدام است که تفاوت رنگ و زبان، نژاد، لباس، غذا، آب و هوا و شرایط اقلیمی نمیتواند در آن رخنه ایجاد کند. عدالت اساس نظام اسلامی است و مادامی که در جهان عدالت حاکم نباشد امنیتی بوجود نخواهد آمد. مودودی در پیامی که به مناسبت حلول سال جدید اسلامی از رادیو اردن هاشمی پخش شد گفت:

«مردم دنیا در سال جدید بکوشند تا کوتاهی های گذشته را که در عرصه های امنیت و عدالت وجود داشت، جبران کنند. تمام مردم دنیا و بخصوص دولت و ملت های مقتدر باید بدانند که امنیت بدون ایجاد عدل امکان پذیر نیست. اصلاً قابل تصور نیست که ظلم صورت گیرد، حقوق مستضعفان غصب شود و در عین حال امنیت نیز حاکم باشد. در چنین حالتی اگر در ظاهر امنیتی به چشم بخورد، آن امنیت نیز به خاطر فشار ستمگران و ضعف ستم دیدگان است. انسان فطرتاً چنین است که هرگاه فرصت را مساعد تشخیص داد، برای احقاق حق خود با ظلم خواهد جنگید. سنن الهی نیز بر این است که وحدت و انسجام در صفوف ستمگران هرگز برقرار نخواهد شد. ستمکاران همواره با هم در نبرد هستند قرآن میگوید:

«لَوْ لاَ دَفْعُ الله النَاسَ بَعْضُهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الاَرضُ»

در دوره جنگ سرد، اگر مشاهیر آمریکا به عنوان نماینده مکتب کاپیتالیسم و مشاهیر شوروی سابق و چین به عنوان نماینده کمونیسم شناخته میشدند، ‌قطعاً در این جبهه عقیدتی مودودی نماینده نظام اسلامی شناخته شد. تفاوت فقط در این بود که سیستم سرمایه داری و کمونیستی در پناه دولتها، قدرتهای بزرگ سرمایه داران، اختراعات و وسایل مدرن و رسانه های گروهی حرف خودشان را به کرسی مینشاندند اما ایدئولژی اسلامی هنوز در قالب دولت، شکل نگرفته و برای رسیدن به اوج کمال، دوران قبل از بلوغ را میگذراند. نظام اسلامی تا آن روزگار فقط در حد تئوری و یک تفکر بی نظیر بود ولی همه اینها هنوز در دلها، مغزها، کتابها و محفل ها بود. روزگاری که ریشه این تفکر در گوشه ای از زمین پیوند بخورد و نخستین بذر آن در قالب یک حکومت، ‌سینه زمین را پاره کرده و جوانه آن به سوی فضا بلند شود، آن روز است که حقانیت و برتری آن بر همگان روشن خواهد شد. آن روز نابینایان هم خواهند فهمید که خورشید طلوع کرده است. وابستگان به این نظام فکری آن روز برتری شان بر دیگر نظام های فکری مسجل خواهد شد؛ هرچند که از لحاظ اقتصادی فقیر باشند اما در دانش و سخن سرآمد خواهند بود. و مسائل بین المللی بدون نظر آنها حل نخواهد شد. هرچند تا آن دوره طلایی دو مکتب فکری کاپیتالیسم و کمونیسم به کمک حکومت ها حرفشان را در زمینه های سیاسی و اقتصادی به کرسی بنشانند.

مودودی همراه با توانایی فکری خود نمایندگی این دیدگاه سوم جهانی را به بهترین شیوه ای انجام داد.

دعوت مودودی نه تنها در کشورهای اسلامی بلکه در کشورهای غیر اسلامی از جمله هندوستان ،سریلانکا ، آمریکا ، انگلستان و آلمان نیز تاثیر گسترده ای را به همراه داشته و همچنان در حال گسترش است .

از میان این کشورها اهداف تبلیغی  استاد مودودی در آن نقش بسزائی داشته و گسترش ابل ملاحظه ای پیدا نموده است ، هندوستان است .

کسانی که در حال حاضر در هندوستان مشغول دعوت هستند ، تحت یک ارگان بسیار منظم و هماهنگ به نام ” جماعت  اسلامی هند ” بر اساس چهار اصل نیادین زیر فعالیت می کنند :

اصل اول : خاتمه دادن به تنش های فرقه ای طبقاتی .

اصل و دوم : اصلاح روابط اجمتماعی و معاشرت بر اساس ضوابط اسلامی و شر و گسترش مارف اسلامی .

اصل و سوم :تلاش برای اصلاح فکری قشر تحصیل کرده و روشنفکر و جهت دادن استعدادهای علمی آنان به سوی کارهای تحقیقاتی ؛ بخصوص ایجاد یک پدافند فکر یدر برار سیل فکرات نبیادکن لائیکی مانند ماتریالسیم ، الحاد ، فرقه رگائی ، سوسیالیم و کمونیسم .

اصل چهارم : فراگیری زبان هندی و شیوه نگارش آن بخصوص گویشهای محلی به منظور گسترش اهداف تبلیغی در هندوستان .

جماعت اسلامی هند با این چهار اصل مشغول انجام فعالیت های دینی است .

آثار استاد مودودی تا به حال به ۲۳ زبان دنیا ترجمه شده است و همچنان نشر و ترجمه آثار ایشان ادامه دارد.

—————————————————–

منبع : زندگینامه سید ابوالاعلی مودودی

مولف : سعید اسعد گیلانی

مترجم : استاد نذیر احمد سلامی

انتشارات : نشر احسان ۱۳۸۰