اهمیت نماز و عواقب ترک نماز در دنیا، هنگام مرگ و داخل قبر

اهمیت نماز و عواقب ترک نماز در دنیا، هنگام مرگ و داخل قبر

نوینسده :صلاح الدین توحیدی

نماز نه تنها یکی از حقوق اسلام بر گردن مسلمانان است؛ بلکه ستون دین است (حدیث).

اگر ستون خیمه ای بیفتد، آن خیمه سقوط می کند و با طناب و میخ های اطراف (احکام دیگر اسلام) راست نمی شود، اما اگر ستون آن افراشته شود، خیمه راست گشته و می توان با طناب و میخ های اطراف، آن را محکم تر نمود. نماز بدون خواندن سوره ی فاتحه درست نیست، مجموع بیش از صد کتاب آسمانی در چهار کتاب تورات، انجیل، زبور و قرآن خلاصه شده است؛ این چهار کتاب نیز در قرآن خلاصه شده و خلاصه ی قرآن نیز سوره ی فاتحه و آیه ی﴿ إِیَّاکَ نَعْبُدُ وإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ ﴾ ‏خلاصه شده ی سوره ی فاتحه و به عبارتی خلاصه ی تمام کتب آسمانی است؛ زیرا بیانگر هدف خلقت که همانا عبادت خداوند است می باشد.

﴿ إِیَّاکَ نَعْبُدُ ﴾ اشاره به توحید الوهیت (عبودیت) و ﴿ وإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ﴾ اشاره به توحید ربوبیت دارد. اگر نمازگذار فقط به ادای نمازهای فرض اقدام نماید، در روز هفده مرتبه این سوره و این آیه ی بسیار مهم را تکرای می کند و اگر به ادای سنت های نیز بپردازد، این رقم از سی بار نیز تجاوز می کند. اگر نمازگذار فقط پنج مرتبه یعنی در هر فرض فقط یک بار این آیه را با تدبیر و اندیشه و ایمان قلبی بخواند، به هدف خلقت خود پی می برد. از شرک در عبادت به شدت دور می شود، همواره بر خداوند توکل می کند و او را ناظر بر اعمال خود می بیند.

نماز سیری است روحانی که اگر با توجه ادا شود، یاد خدا با نهایت عظمت و جلالش در انسان ظهور می کند و سراسر قلب و روح او از یاد حق سرشار و پر می گردد؛ پس در نماز حقیقی روح آدمی آن قدر بالا می رود و رفعت درجه ای پیدا می کند که تجلی گاه عظمت و جلال خداوند می شود و به این دلیل، نماز به معراج مؤمن تعبیر شده است. آدمی در این سفر روحانی، تکامل روحی و اخلاقی می یابد و این توجه به خدا باعث می شود که فرد نمازگذار دارای وجدانی ایمانی گردد که او را از فحشاء و عمل زشت دور نگه دارد؛ زیرا آن نمازی را خوانده است که خداوند درباره ی آن می فرماید: ﴿إِنَّ الصَّلَاهَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنکَرِ﴾ (عنکبوت/۴۵) «مسلّماً نماز ( انسان را ) از گناهان بزرگ و از کارهای ناپسند ( در نظر شرع ) بازمی‌دارد.» و این در صورتی است که آن گونه خداوند می خواهد به درستی اقامه شود و تنها اعمالی عادتی و بدون تفکر نباشد و سخن گفتن با خدا باعث می شود که شخص همواره خدا را ناظر بر اعمال خود بداند و از این رو از فحشاء و عمل زشت دوری می جوید. اگر نمازگذار احساس کند که در مقابل عظمت پروردگارش ایستاده است و با خشوع و تفکر با او راز و نیاز می کند، روح وی در اثر تحکیم رابطه با حق و توکل بر او قدرت و استقامت می یابد و ترس و بیم از قدرت های موقت و ناپایدار از روان او رخت برمی بندد و این نیز امتیاز دیگری است که قرآن مجید آن را چنین بیان داشته است:

﴿ إِنَّ الْإِنسَانَ خُلِقَ هَلُوعاً‏ إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً ‏ وَإِذَا مَسَّهُ الْخَیْرُ مَنُوعاً‏ إِلَّا الْمُصَلِّینَ ﴾‏ (معارج/۲۲-۱۹) «‏ آدمی کم‌طاقت و ناشکیبا ، آفریده شده است.هنگامی که بدی بدو رو می‌کند ، سخت بی‌تاب و بیقرار می‌گردد. و زمانی که خوبی بدو رو می‌کند ، سخت ( از حسنات و خیرات دست باز می‌دارد و ) دریغ می‌ورزد.مگر نمازگزاران.»‏

‏ (‏ الَّذِینَ آمَنُواْ وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِکْرِ اللّهِ أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ ‏) (رعد/۲۸) «‏ آن کسانی که ایمان می‌آورند و دلهایشان با یاد خدا سکون و آرامش پیدا می‌کند . هان ! دلها با یاد خدا آرام می‌گیرند ( و از تذکّر عظمت و قدرت خدا و انجام عبادت و کسب رضای یزدان اطمینان پیدا می‌کنند).»

با خواندن سوره ی فاتحه، شخص نمازگذار علاوه بر حمد و ستایش پروردگار تمام موجودات، به صفت رحمت عام و خاص خداوند و مالک و صاحب اختیار بودن او در روز جزا و نیز توحید الوهیت و ربوبیت او اقرار می کند و از پروردگارش     می خواهد تا او را از وارد شدن به راه آنانی که حق را می شناسند ولی با لجاجت به آن عمل نمی کنند و یا راه آنانی که نسبت به حقیقت علمی ندارند و عملشان هر چه باشد از روی نادانی است، دور نگه دارد. نماز اولین چیزی است که در دین فرض شده است و آخرین چیزی است که با از دست دادن آن، دین هم از بین می رود. پس اولین و آخر دین است و اولین چیزی است که در قیامت از آن سؤال می شود که اگر پذیرفته شود سایر اعمال نیز پذیرفته می شود در غیر این صورت اعمال دیگر نیز پذیرفته نمی شود (حدیث)، نماز اولین فریضه در اسلام است که در شب معراج بر مسلمانان فرض شد و پیامبر (ص) هنگام دعوت بعد از ادای شهادتین به انجام آن امر می نمود و بیشتر از سایر فرائض در قرآن از آن اسم برده شده است و اولین چیزی که جهنمیان انداخته شدنشان را به جهنم، به علت آن می دانند، ترک نماز است (مدثر/۴۲). و تنها فرضی است که در هیچ حالتی [برای مردان] ساقط نمی شود، مگر این که کسی عقلش را از دست داده و دیوانه شده باشد. پیامبر (ص) می فرماید: «بین الرّجل و بین الکفر ترک الصلوه» «مرز میان انسان مسلمان و کفر، ترک نماز است» نیز اجماع صحابه، ترک نماز را کفر می دانستند. علمای مسلمان در این مسأله اختلاف نظر دارند که ترک نماز فرض به صورت عمد از بزرگترین گناهان است و گناه آن نزد خداوند از گناه قتل، زنا، دزدی، شرابخواری و غیره بزرگتر است و باعث عذاب خدا و رسوایی دنیا و آخرت می گردد. در مورد حکم ترک کننده ی نماز علما اختلاف نظر دارند؛ عدّه ای مانند سفیان ثوری، شافعی، احمدبن حنبل و … به کشتن چنین فردی اگر توبه نکند با اختلاف در طریقه ی کشتن و عدّه ای دیگر مانند عمربن عبدالعزیز، ابوحنیفه و … به حبس او تا مردن فتوا داده اند که نتیجه ی هر دوی آن ها تفاوت چندانی ندارد و آن هم ریشه کن کردن تارک الصلوه از جامعه ی مسلمانان است.

کسی که نماز را عمداً ترک می کند، به شش چیز در دنیا، سه چیز هنگام مرگ، سه چیز در قبر و سه چیز بعد از خارج شدن از قبر مبتلا می گردد.

شش چیزی که در دنیا بدان مبتلا می گردد، عبارتند از:

۱)خداوند برکت را از عمرش برمی دارد؛

۲) سیمای نیکوکاران از چهره اش زدوده می شود؛

۳) هر دانشی که در دنیا داشته باشد، اجری نزد خداوند برای آن نیست؛

۴) دعایش بالا نرفته و مستجاب نمی شود؛

۵) مورد نفرت سایر مخلوقات قرار می گیرد؛

۶) هیچ بهره و نصیبی برای او در دعای نیکوکاران وجود ندارد.

سه چیزی که هنگام مرگ بدان مبتلا می شود، عبارتند از:

۱) خداوند قبر را چنان بر او تنگ می گرداند که دنده های سینه اش در هم فرو می رود؛

۲) آتشی در قبرش برافروخته می گردد که هر شب و روز بر اخگرهای آن غلتانده می شود؛

۳) خداوند مار بزرگی را بر او مسلط می کند که صدایش همانند رعد است و در زمان هر پنج فریضه که ترک نموده است، او را نیش می زند.

و اما سه چیزی که بعد از خارج شدن از قبر و روز قیامت بدان مبتلا می گردد عبارتند از این که:

۱) خداوند او را به سختی و در مدتی طولانی مورد محاسبه قرار می دهد؛

۲) خداوند چنان با خشم به او می نگرد که گوشت های صورتش می افتند؛

۳) خداوند فرشتگانی را بر او مسلط می کند تا بر روی صورتش او را به سمت آتش جهنم بکشانند.

————————————–

منبع: گزیده ی گزیده ها / مؤلف:صلاح الدین توحیدی / انتشارات: نشر احسان ۱۳۸۴