تربیت، اخلاق و تزکیه

توشه ای از شب زنده داری (قیام الیل )

توشه ای از شب زنده داری (قیام الیل )

استاد مصطفی مشهور

خداوند می فرماید :

۴

(

nû$yftFs? ِNکgç/qمZم_ ا`tم ئىإ_$ںزyJّ۹$# tbqممôtƒ ِNهk®۵u $]ùِqyz $YèyJsغur $£JدBur ِNکuZّ%yu tbqà)دےZمƒ اتدب ںxsù مNn=÷ès? س§ّےtR !$¨B uإ"÷zé& Mçlm; `دiB حo§چè% &ûمüôمr& Lن!#ty_ $yJخ/ (#qçR%x. tbqè=yJ÷ètƒ اتذب سجده)

یعنی : پهلوهایشان از بستر بر می گیرند پرو ردگارشان را با بیم وامید می خوانند و از آنچه به آنها داده ایم انفاق می کنند .هیچ کس نداند بپاداش آنچه می کرده اند چه مسرتها بر ایشان در نظر گرفته شده است .

شبها همیشه آرام و ساکتند و در خوشی آن صفای دل و دوری از ریا نهفته است .خلوت شب زمان راز و نیاز و مناجات با خداست .

نماز که خود توشه ای است در دل تاریکی شب موجبات توشه و عطای بیشتر را فراهم می آورد . عاشقان خدا در شب به زمزمه ذکر و دعا می پردازند و در اثنای شب به نماز و قرائت قرآن ،توبه و استغفار ، و مناجات و گریه وزاری مشغول می شوند و بدینوسیله بر زاد و توشه خود می افزایند : ڑئدBur ب@ّ©۹$# ôکعَ$$sù ¼çms۹ çmَsخm۷yur Wxّs۹ ¸بqsغ اثدب انسان

یعنی :و شبانگاه سجده او کن و شبی دراز تسبیح او گوی .

کسانیکه وظیفه دعوت را به دوش دارند بیش از سایرین به قیام الیل محتاجند.خداوند در روزهای اول دعوت ،پیغمبر (ص) را به شب زنده داری فرا خواند تاوی را برای برداشتن و تحمل بار گران امانت آماده سازد .

$

یعنی : ای جامه به خویش پیچده ، شب را به پا خیز مگر اندکی ،یک نیمه شب را یا اندکی از آن بکاه یا برآن بیافزای ، و قرآن را با تانی و دقیق بخوان ، که ما گفتار ی گران به تو القاء خواهیم کرد که قیام کننده شب را حضور قلب بیشتر است و قرائت استوارتر .

شب زنداری جهادی در راه تقویت اراده ، غلبه بر شیطان و عادت دادن نفس بر اطاعت خداست کسیکه بخاطر نماز خواب و راحتی و بستر نرم و گرم خویش را ترک می کند و با تمایلات نفسانی اش به مبارزه بر می خیزد ،از آب سرد وضو می سازد و آماده نماز و عبادت و تقرب به خدا می شود بی شک شایستگی و آمادگی دعوت و تبلیغ را نیز به نحو احسن پیدا می کند .

قیام شب دلیل اخلاص و تجرد انسان و نشانه دوری و یا ز ریا و تظاهر است .اخلاص که از لازمترین صفات داعی الی الله می باشد ، شرط پذیرش عمل بدر گاه خداست

در قران کریم آیات بسیاری و جود دارد که مسلمانان را به شب زنده داری تشویق کرده و امتیازاتی را برای آنان بر شمرده است :

ک

یعنی : بندگان رحمان کسانی هستند که بر زمین ، موقرانه راه می روند و چون جهالت پیشگان خطابشان کنند با آنها با ملایمت سخن می گویند و کسانی که بپاس پروردگارشان شب را به سجده و قیام بسر می برند .

ڑ

یعنی : آنها به پپاداش صبوریشان غرفه بهشت یا بند و در آنجا به درود و سلام آنها را استقبال کنند .

ô

یعنی : آیا آنکه اوقات شب بر خیزد به سجده و قیام ، که از آخرت ترسد و برحمت پروردگار خویش امید دارد بگو مگر کسانی که می دانند با کسانی که نمی دانند یکسانند ، فقط ساحبان خرد اندرز می گیرند .

آیه فوق حالت کسی را بیان میکند که فکر آخرت او را ضعیف و لاغر ساخته و در همه حال در خوف و رجا به سر می برد پس چنین تقوی و عبادتی ، برای رفتن به سرای آخرت ، توشه خوبی به او می بخشد .

ج

یعنی : و بامدادان و شامگاهان نام پروردگارت را بر زبان آور و شبانگاه سجده اش کن و شبی دراز تسبیحش گوی .

÷

یعنی :بحکم پرو ردگارت شکیبا باش که تو در برابر چشمان مایی و هنگامی که برخاستی به ستایش پروردگارت تسبیح گوی ، و تسبیح او گوی در پاره ای از شب به هنگام ناپدید شدن ستارگان .

÷

یعنی : بر آنچه می گویند صبر کن و پیش از طلوع خورشید و پیش از غروب به ستایش پروردگارت تسبیح گوی شبانگاه و بعد از هر سجده او را تسبیح گوی.

تمام ما گنهمار و مقصریم ، چه زیباست که وقت سحر در گاه خداوند را تق الباب نموده و از او آمرزش و رحمت بخواهیم و وقت سحر بهترین موقع اجابت دعاست .خداوند مستغفرین بالاسحار را چنین توصیف می کند :

*

یعنی : برای کسانی که پرهزکار بوده اند ، نزد پرورد گارشان بهشتها است که جویها در آن روان است و در آن جاودانند ،با همسران پاکیزه و خوشنودی خدا ، و خدا به احوال بندگان بینا است .کسانی که گویند :پروردگارا! ما ایمان آورده ایم پس گناهانمان را بیامرز و از عذاب جهنم مصونمان دار ، و از آنجمله اند صابران و راستگویا و فرمانبران و انفاق کنندگان و آمرزش طلبان سحر گاهها .

دعای شبانه بهترین و آرامترین عبادتهاست و انسان در تاریکی شب بهتر می تواند خود را بدر گاه خدا خاشع و خاضع کند :

(

یعنی : پروردگارتان را با تضرع و در نهان بخوانید ، زیرا خداوند متجاوزان سرکش را دوست ندارد .در زمین پس از اصلاح آن ، فساد مکنید و خدا را از روی بیم و امید بخوانید و رحمت خدا به نیکو کاران نزدیک است .

از ابو امامه روایت است که حضرت رسول الله (ص) را پرسیدند : کدام دعا به اجابت نزدیکتر است ؟فرمود : دعائیکه در انتهای شب و بعد از نماز های واجب درخواست شود .از حضر ت جابر روایت است که گفت : شنیدم رسول الله (ص) می گفت : ساعتی از شب است که اکر دعا شخص با آن ساعت همزمان شود ، هر چه بخواهد دنیوی باشد یا اخروی ، خدا از او می پذیرد واین ساعت در تمام شبها وجود دارد .رواه المسلم

دعا کردن در سجده بسیار خوب است زیرا در آن لحظه انسان به خدا نزدکتر است پس باید در ان حال بیشتردعا کند .

چه خوب است که داعیان راه خدا هنگامیکه به آزار و اذیت دشمنان گرفتار می شوند از دعای سحر استفاده کنند و با تیرهای قدر خداوند به مبارزه بر خیزند . سحرگاهان برخیزید ،یاد خدا کنید و خود را به او بسپارید و بگویید :اللهم انا نذرا بک فی نحور الاعداء و الجبارین و نعوذ بک من شرورهم و قل ربنا لا تجعلنا فتنه للقوم الضالمین و نجنا برحمتک من القوم الکافرین .و قل اهزم اعدائک اعداء الدین و انصرنا علیهم نصرا عزیزا یشفی صدورنا و یذهب غیظ قلوبنا ))

یعنی : بار خدایا ما توسط تو و بقوت تو سینه دشمن را می شکافیم و از شرشان به تو پناه می بریم .پروردگارا ما را وسیله آزمایش برای قوم ظالم قرار مده و به لطف و رحمت خود از شر کافران نجات بخش .خدایا دشمنانت را که دشمنان دینند شکست بده و ما را بر ایشان پیروز گردان ، تا دلهایمان تسلی یابد و خشم و کینه از سینه هایمان بیرون رود .

بخاری و مسلم و مالک و حدیثی از ابو هریره نقل کرده اند که حضرت رسول الله فرمود :

پروردگار ما هر شب به هنگام ثلث آخر شب به آسمان دنیا نازل می شود و می پرسد :کیست مرا بخواند تا دعایش را اجابت کنم و کیست که چیزی از من بخواهد تا هر چه خواهد برایش عطا کم و طالب آنرزش کیست تا ببخشایمش .

آیا با این همه باز هم غفلت و تنبلی کنیم ؟در صورتیکه می دانیم اگر به مردم گفته شود همان وقت شب در فلان جای پول و گوشت و کالا می دهند همگی به سرعت بدان سمت می شتاسند . پس بهتر است قدری به خود آمده و از این فرصتها استفاده کنیم .

فضل و رحمت خداوند توسط فرشتگان به خانه ای که در آن شی زنده داری می شود ، نازل می گردد و سعادت حقیقی همه جای آن را فرا می گیرد . چه خوب است که در خانه ها زن و شوهر هر دو باهم برای تحقق این امر سعی و تلاش می کنند .

تا می توانید با ادای نوافل بخداوند تقرب جوئید و بهترین نوافل ، شب زنده داری است حضرت رسول (ص) می فرماید :افضل الصلاه بعد المکتوبه قیام الیل )) رواه المسلم

((

یعنی: بعد از فرایض ، بهترین نمازها ، نماز شب است.

و اخلاص ، و صدق نیت ، عزم و ارداه ، توبه و استغفار ، اجتناب از معصیت در روز ، زود خوابیدن در شب ، خواب هنگم ظهر و استعانت از خدا ، عواملی هستند که خواندن نماز شب را آسن می گردانند .بر مسلمان لازم است که در ادای نماز شب پایداری داشته و از آن توشه بردارد .

اما تعداد رکعات نماز شب :

حضرت عایشه (رض) چنین می گوید : نماز حضرت رسول الله (ص) در شب ، ده رکعت بود و یک رکعت نماز وتر و دو رکعت نماز سنت صبح را ادا می کرد . پس همه سیزده رکعت می شد . این حدیث را هر شش کتاب حدیث ذکر کرده و لفظ از صحیح مسلم است .

اما دعایی ماثوره از حضرت رسول (ص) به هنگام نماز تهجد به ما رسیده که توشه فراوانی در بردارد .

عبدالله بن عباس روایت کرده ایت که هر وقت حضرت رسول (ص) برای نماز تهجد بر می خاست می گفت :

الهم ربنا لک الحمد انت قیوم السموات و الارض و من فیهن و لک الحمد انت نور السموات و الارض و من فیهن لک الحمد انت الحق و وعدک الحق و لقاوک الحق و اجنه الحق و و النار الحق و انبیون الحق و محمد (ص) و الساعه الحق الهم لک اسلمت و بک آمنت و علیک توکلت و الیک انبت و بک خاصمت و الیک حاکمت فاغفرلی ما قدمت و ما اخرت و ما اسررت و ما اعلنت و انت اعلم به منی انت المقدم و انت الموء خر لا اله الا انت )).روایت صحاح سته و لفظ بخاری و مسلم

یعنی : پروردگارا حمد و ثنا مر ترا است ، تو نگه دارنده آسمانها و زمینی و آنچه در آنها است .حمد و ثنا مر ترا است ، تو نور آسمانها و زمینی و آنچه در آنهاست . حمد و ثنا مر تو راست . تو مالک آسمانها و زمینی و انچه در انهاست . حمد و ثنا مر تو راست ، تو حق هستی و عده تو راست است . دیدار تو حق است .جنت ، دوزخ، پیامبران ، محمد (ص) ، روز قیامت ، همه حق و راستند ، خدا یا من تسلیم تو هستم و به تو ایمان آورده ام ، بر تو توکل و بسوی تو توبه و رجوع می کنم و بواسطه تو دشمنی می ورزم و به نزد تو محاکمه می نمایم ، گناهان گذشته و آینده مرا ببخشای آن گناهی که آشکار و یا پنهان مرتکب شدم و یا آنچیزی را که تو بدان از من داناتری ، تو تقدیم و تاخیر کننده ای و هیچ معبود بر حق جز تو نیست)).

امام حسن البنای شهید در رساله (( المناجاه)) اعضای اخوان المسلمین را به قیام الیل تشویق کرده چنین می گوید : ای برادر ، بهترین وقت مناجات و راز و نیاز زمان خلوت تو با خدا است و آ ن مو قعی است که شب پرده های سیاه خو در را بر روی زمین می کشد ستارگان غایب می شوند و مرد م در خواب فرو می روند ولی خلوت گزینان بیدارند و با حضور قلب پرورد گارشان را یاد می کنند پس در آن لحظات ،عجز و ناتوانی خود را ببین پروردگارت را به بزرگی یاد کن از ترس هیبتش گریه کن تا دلت آرام گیرد .به مراقبت او آگاه باش و در دعا اصرار کن ، در استغفار بکوش و احتیاجاتت را به ذاتی عرضه کن که از هیچ چیز در نمی ماند .

و پیدای چیزی را می خواهد به او می گوید باش پس می شود .خیر دنیا و آخرت و آمال خود را از او بخواه و برای سرزمین و خاندانت دعای خیر کن (( وما النصر الا عند الله العزیز الحیم ))هیچ پیروزی و فتحی نیست مگر از جانب خداوند غالب و با حکمت .

در شب زنده داری و مناجات پروردگار چنان انس و الفتی است که نارحتی و خستگیاحساس نمی شود . پیغمبر (ص) در اثر شب زنده داری ها و عبادات طولانی پاهایش ورم می کرد .ولی چون در انس الهی غرق بود متوجه رد و رنج آن نمی شد . صالحان می گویند : هیچ لذتی در دنیا مانند لذت نعم آخرت نیست مگر لذتی که از شیرینی مناجات در دل شب زنده داران پیدا می شود .پس شما نیز بکوشید که این لذت را بچشید .

در پایان به شما برادران سفارش می کنم که شب زنده داری کنید در تاریکی شب با حالت عجز و ناتوانی به درگاه مولای کریم بایستید و با تواضع و فروتنی و احساس تقصیر و اعتراف به گناه ، بر آستانه اش سر تسلیم فرود آورید و به عفو او که بر مجرمان جاری است امیدوار باشید تا از رحمت و احسانش بهره مند شده و جنت را پاداش خود بگردانید .

با ادای نماز در تاریکی شب ، قیام خاشعانه و سجده متواضعانه ، ذکر و تسبیح و ریختن اشک ، درهای رحمت را بکوبید و به قبولی دعایتان در محضر او ایمان داشته باشید و یادتان باشد که در این حال برای پیروزی دین و برادران و مسلمانان نیز دعا کنید .

برگرفته از کتاب: توشه راه

نوشته مرحوم :استاد مصطفی مشهور (رح)

و اخر دعوانا و ان الحمد الله رب العالمین

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

((

#qمم÷ٹ$# ِNن۳­/u %Yوژ|طn@ ؛puٹّےنzur ۴ ¼çm¯Rخ) ںw ڈ=دtن ڑْïدtF÷èکJّ۹$# اخخب ںwur (#rکإ،ّےè? خû اعِF{$# y÷èt/ $ygإs»n=ô¹خ) çnqمم÷ٹ$#ur $]ùِqyz $·èyJsغur ۴ ¨bخ) |MuH÷qu «!$# ز=ƒجچs% ڑئدiB tûüدZإ،َsکJّ۹$# اخدب اعراف

 ِ@è% /ن۳م¥خm;tRنtr& ۹ژِچyخ/ `دiB ِNà۶د۹؛sŒ ۴ tûïد%©#د۹ (#ِqs)¨?$# yZدم َOخgخn/u ×M»¨Yy_ جچôfs? `دB $ygدFّtrB مچ»yg÷RF{$# tûïد$خ#»yz $yدù سl؛urّr&ur ×otچ£gsـB زuqôتحur ڑئدiB «!$# ۳ ھ!$#ur ۷ژچإءt/ دٹ$t۷دèّ۹$$خ/ اتخب ڑْïد%©!$# tbqن۹qà)tƒ !$oY­/u !$oY¯Rخ) $¨YtB#uن ِچدےّî$$sù $uZs۹ $oYt/qçR茠$uZد%ur z>#xtم ح‘$¨Z9$# اتدب tûïخژه۹»¢ء۹$# ڑْüد%د»¢ء۹$#ur ڑْüدFدs)ّ۹$#ur ڑْüه)دےYکJّ۹$#ur ڑْïجچدےَّtGَ،کJّ۹$#ur ح‘$ysَF{$$خ/ اتذب آل عمران

ژه۹ô¹$$sù ۴n?tم $tB ڑcqن۹qà)tƒ ôxخm۷yur دôJpt؟۲ y۷خn/u ں@ِ۶s% ئیqè=èغ ؤ§ôJ¤±۹$# ں@ِ۶s%ur ه>rمچنَّ۹$# اجزب z`دBur ب@ّ©۹$# çmَsخm۷|،sù tچ»t/÷ٹr&ur دٹqàfڈ،۹$# احهب ق

ژه۹ô¹$#ur ب/ُ۳کغد۹ y۷خn/u y۷¯Rخ*sù $oYد^مٹôمrخ/ ( ôxخm۷yur د÷Kpt؟۲ y۷خn/u tûüدm مPqà)s? احرب z`دBur ب@ّ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پاسخ دادن معادله امنیتی الزامی است . *

دکمه بازگشت به بالا