بمباران شیمیایی سردشت و ضرورت استقرار صلح در جهان

بمباران شیمیایی سردشت و ضرورت استقرار صلح در جهان

عبدالعزیز مولودی

هفتم تیرماه یادآور تجربه ی تلخ بمباران شیمیایی سردشت در جریان جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۶۶، بیانگر درخواستی اصیل برای استقرار صلح در جهان است. امری که با گسترش دامنه اش به صحنه ی جهانی و همراهی مردم صلح دوست هیروشیما، ناکازاکی و حلبچه در کنار مردم خوب سردشت، ضرورتی انکار ناپذیر است.

صاحبنظران امر معتقدند که تحقق صلح در جهان، با مردمی که حالت جنگی و تخاصم میان آنها وجود دارد، قابل تحقیق نیست. صلح درونی، پایه ی صلح بیرونی است. تنها در شرایطی که افراد صلح درونی را تجربه نمایند، امکان تحقق “جهان بیرونی صلح مندانه” فراهم می شود.(باباتوندا، ۱۳۸۸،۳۳)

سازمانها و شخصیت های طرفدار صلح در این زمینه تلاشهای زیادی کرده اند و نظریه پردازی برای تحقق اندیشه ی صلح و صلح دوستی، زمینه برای اقدامات عملی را فراهم می نماید. این تلاش ها با هدف بر انداختن همه اشکال خشونت های اجتماعی، ستم های سیاسی و اقتصادی و همه ی ساختارهای اجتماعی که منازعات خشونت آمیز را تولید می کنند، صورت می گیرد. از این رو، در اساسنامه ی یونسکو، با درک این واقعیت آمده است که از آنجا که جنگ ها در ضمیر انسانها به وجود می آید، دفاع از صلح نیز می باید در ضمیر انسان های پرورش یابد.

صلح وضعیتی روانی، اجتماعی، سیاسی، اخلاقی و معنوی است که در سطح فردی، بین فردی، بین گروهی و جهانی زندگی بشر، متجلی می شود و محصول نهایی انتقال انسانها از خود محوری، خود خواهی و تمایلات ستیزه جویانه و دوگانه ی “خودی – غیر خودی” به وضعیت جهانی و فراگیر آگاهی از وحدت و یگانگی بنیادی بشر و ارتباط با تمامی بشریت و در حقیقت ارتباط با تمامی زندگی است.(خطیبی مقدم،۱۳۸۹، ۱۲۸)

مدافعان صلح معتقدند که تمرین عدم خشونت از طریق جهان های متفاوت مردم، فرهنگها و مذاهب مختلف در جهان کنونی، می تواند در قرن بیست و یکم، جهان توام با صلح بیشتر را ایجاد کند و به نظر می رسد که اولین قدم برای تحقق صلح اجتماعی، برقراری صلح درونی در میان کسانی است که عدم خشونت را تجربه کرده اند. جامعه ی مدنی محل تبلور صلح درونی و بیرونی انسان است.

البته واژه ی جامعه ی مدنی به صورت های مختلفی تعبیر شده است. یک تفسیر عمومی پذیرفته شده این است که جامعه ی مدنی به صورت نهادها، سازمانها و افرادی است که میان خانواده، دولت و بازار قرار گرفته اند، بگونه ای که مردم در آنها بطور دواطلبانه همکاری می کنند تا خواسته های عمومی تحقق یابند.(برینکمن،۲۰۰۶،۲۹) اعتقاد بر این است که استفاده از مفهوم جامعه ی مدنی همواره در جایی و زمانی رونق می گیرد که تاکید بر شان مستقل جامعه در برابر شان دولت ضرورت یابد.

برینکمن معتقد است که جامعه مدنی یک واژه با استعمال بسیار است برای توصیف نهادهای اجتماعی، سنتی و مدرن، که در یک جامعه دایر هستند. جامعه ی مدنی از دولت جدا است، امّا برای کارکرد خوب هر جامعه ای، اساسی است. در جاییکه سازمانهای مدنی وگروههای اجتماعی فعال و موثر هستند، تفاوتهای اجتماعی پذیرفته شده و خشونت عمومی به عنوان پاسخی به تضاد و درگیری، بسیار کمتر از آن است به نسبت جاییکه در آن جامعه ی مدنی توسعه یافته نیست. متاسفانه یکی از تاثیرات منفی بحران و نزاع های خشونت آمیز، فروپاشی آن بخشهای جامعه ی مدنی است که کارکردهای مثبت و خوب دارند.(کورنلیا برینکمن،۲۰۰۶، ص۳۰)

در جامعه ی مدنی با تاکید بر چند فرهنگی بودن ساختار آن می توان از طرق مختلف به آموزش صلح اقدام نمود. وگروههای مختلف را با اهداف صلح طلبانه آشنا نمود. جامعه ی ایرانی در مجموع دارای برخی از مشکلات در این زمینه است. به شیوه های مختلف خشونت در زندگی روزمره در سطح فردی، بین فردی، گروهی و سازمانی تجربه می شود و در مقابل آن به علت ضعف و تضعیف جامعه ی مدنی، تلاشها برای تحقق و نهادینه شدن صلح و عدم خشونت؛ ناتوان از گسترش فرهنگ صلح در سطوح یادشده بوده است. از این رو، به نظر می رسد که برای رهایی از گسترش بیشتر خشونت و دامنگیری فرهنگ صلح، آحاد جامعه ی ایرانی بایستی آموزش های مورد نیاز در زمینه ی مدارا و خشونت پرهیزی را فراگیرند و بکار بندند تا کم کم خشونت ورزی از جامعه ی ما رخت بربندد.(مولودی،۱۳۹۵، ۱۹۶)

تاکید بر روز هفتم تیرماه و انجام مراسم ویژه ی این روز در سردشت در سطح محلی، ملی، منطقه ای و جهانی با حضور گروه های صلح دوست از کشورهایی که قبلا تجربه ی بمباران شیمیایی را داشته اند مانند ژاپن و عراق و تلاش برای خلع سلاح منطقه از نظر سلاح های شیمیایی و نامتعارف کشتار جمعی، یک وجه از تلاش برای صلح در خاورمیانه و جهان است. علاوه بر آن، توجه به مردم خوب سردشت و تلاش برای ایجاد امکانات درمانی بهتر و بیشتر برای التیام دردهای ناشی از بمباران، یکی از مسئولیت های دولت است و بایستی توجه لازم را به این امر داشته باشند. امری که با کاستیهای زیاد توام بوده است.

منابع:

۱- مولودی-عبدالعزیز(۱۳۹۵) احزاب، جنبش های اجتماعی و مشارکت سیاسی، تهران، انتشارات افق علم.

۲- ناجی- سعید و خطیبی مقدم- سمیه(۱۳۸۹) تفکر و کودک، (پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال اول شماره دوم، پاییز و زمستان ۸۹، ص ۱۴۱-۱۲۱).

۳-Babatunde Ekanola , Adebola(1388) , Pacifism and its prospects for social peace,

(فصلنامه حکمت و فلسفه، سال پنجم شماره دوم، تابستان ۸۸، ص ۳۹-۲۳)

۴-Brinkmann, Cornelia (2006), Steps for Peace, Kabul, Afghanistan