کودکت را با خدا آشنا کن، پایه ریزی عقیده در کودک
کودکت را با خدا آشنا کن، پایه ریزی عقیده در کودک
نویسنده: دکتر حسان شمسی پاشا /مترجم : ابراهیم زاهدی فرد فاروقی
پایه ریزی عقیده ی درست در کودک:
شکی نیست که پایه ریزی عقیده ی درست در کودک از خردسالی اهمیت بسیاری دارد و کار ساده ی ست، ولی موارد زیر را مدنظر داشته باش:
- به سوالات دینی کودکت متناسب با سن و سطح درک و فهمش پاسخ بده.
- تفسیر و تحلیل های نامتناسب را به کودک ارائه مده
- در امر و نهی ها معتدل باش و کودکت را به چیزی بیش از توانش وادار مکن.
- در حوادث تلخ و دردناک ، نام خدا را به کودکت تلقین مکن، چون تجربه های ناگوار در به شک انداختن انسان مؤمن و گرایش اش به کشش های بی دینی، اثر گذار است.
- تلاش کن در وقت های شاد و دوست داشتنی نام خدا را برای کودکت به کار ببری، چون کودک از چهار ماهگی صحنه های بلند کردن دست به قصد نیایش را در بزرگسالانمشاهده می کند، و متوجه می شود هرگاه لباس جدید بپوشد یا بخورد یا بنوشد به یاد خدا باشد و از خدا تشکر بکند و بگوید : ” خدایی را سپاس که به ما خوراکی و نوشیدنی داد و ما را از مسلمانان گرداند.” [۱]
- شایسته نیست کودک را زیاد از عذاب و خشم خدا و آتش جهنم و هول انگیز بودن آن بترسانیم، بلکه به جای ترساندن به تشویق و ترغیب او بپردازیم؛ بدین سان احساس و شناخت دینی کودک از محبت و امیدواری رشد می کندو پرورش می یابد.نباید همیشه به کودک بگوییم: ” خداوند انتقامگیر است و تو را مجازات و نابود خواهد کرد و تو را به آتش جهنم خواهد افکند.” تا بدین ترتیب خداوند را ذاتی آزاد دهنده و ترسناک نیندازد، یقینا” محبت خداوند بیش از ترس و مجازات او، همگان را به اطاعت از فرمان هایش و امیدوارد، لذا کودک خود را به راز و نیاز با پروردگارش عادت دهیم ت از نعمت هایش سپاس گزاری کند و هنگامی که مرتکب تقصیری شد از او آمرزش بطلبد تا همیشه با پروردگارش ارتباط صمیمانه داشته باشد، همه این ها باید با کلماتی ساده و کوتاه و متناسب با سن اش باشد، مثل این که بگوید : ” خدایا تو را دوست دارم، به پدرم روزی بده، مادرم را شفا بده، مرا خوش اخلاق گردان، توبه کردم پس از من درگذر، خدایا تو را شکر و سپاس!و…” حاکم و بیهقی ( از امامان حدیث) روایت می کنند که جوانی از انصار را ترس خدا فراگرفت، و هرگاه یادی از جهنم می شد می گریست، آن قدر که این ترس او را خانه نشین کرد، مطلب را با رسئل خدا (ص) در میان گذاشتن، اول به خانه (اش) آمد چون پیامبر ( ص) بر او وارد شد، او را در آغوش گرفت، او بر زمین افتاد و ( در دم ) جان سپرد، پس پیامبر (ص) فرمود : ” دوستتان را (برای دفن ) آماده کنید، چون ترس ( دلش را ترکاند و ) جگرش را پاره کرد. ” لذا مربی باید در مقابل کودکان قضیه ی جهنم را ملایم مطرح کند و ماهرانه از کنارش بگذرد و روی ترساندن از جهنم تمرکز نکند.
- والدین باید محبت رسول الله (ص) را در جان و دل کودکان خردسال شان بپرورند، لذا با استفاده از داستان هایی سیره ی مبارکش بعضی از خصلت های شخصیتی پیامبر ( ص) را به آنان بیاموزیم، مثلا از محبت اش با کودکان و خادمان و توجه اش به حیوانات سخن بگوییم و وقایع دوست داشتنی زندگی او را بیان کنیم.
- ایمان به قضا و قدر را به او بیاموزیم، چون عمر انسان محدود و روزی اش پیش بینی شده است، لذا او جز از خداوند از کسی چیزی نخواهد و جز او از کسی یاری نجوید.
- به او بیاموزیم که خداوند را بر همه ی داده هایش بستاید، که سرمایه ی ما از خداست، هر چند او بگوید: نه از فلان جاست از محل کارکرد باباست، به او بیاموزیم شایسته است انسان چگونه کار کند تا خوراک و پوشاک و نیازمندی های فرزندانش را تهیه کند.
- فرق میان حلال و حرام و آن چه را می خواهیم و نمی خواهیم برای فرزندت توضیح بده، مثلا” اگر خواستیم که او ساعت نه شب بخوابد، نباید آن را با مفهوم حرام قاطی کنیم.
به انتظارات و خواسته هایت از کودک ، رنگ و بوی دینی مده تا آن را بر او تحمیل کنی، چون در حالت تقصیر و کوتاهی کودک خیلی احساس گناه می کند و فکر می کند چون تخت خوابش را مرتب نکرده، مرتکب عمل حرام شده است.
فرق میان کارهای زشت که تو را آزار می دهد و میان زشتی های اخلاقی و شرعی را برایش بازگو کن و توضیح بده، چون مثلا” سر و صدا کردن یا درنیاوردن کفش پر گل و رفتن از روی فرش حرام نیست؛ در حالی که تجاوز به حقوق کودک دیگر یا برداشتن چیزی که از او نیستاز نظر شرعی و اخلاقی همیشه حرام و ناپسند است.
- خوش اخلاقی را در کودکت بپرورانی، چون ایمان بدون اخلاق نیک و پسندیده ارزشی ندارد و عبادت بدون داشتن اخلاق نیک در میزان ( اعمال) بنده، سنگین تر ( و با ارزش تر ) نیست.
فرزندانت را از کاربرد سخنان زشت، دروغ، دشنام، نفرین و… بر حذر دار، آنان را از انواع قمار بازی شانس و برد و باخت، حتی اگر برای سرگرمی باشد، برحذر دار، چون این کار رفته رفته به قمار بازی و دشمنی می انجامد و برای مال و وقت شان ضرر دارد.
- آنان را از مجلات مبتذل، تصاویر برهنه، داستان ها و رمان های پلیسی و جنایی، جنسی و فیلم ها و… بر حذر دار.
- به آنان بیاموز که دین، صرفا” شهادت با زبان و مراسم و مناسک نیست، بلکه مازاد بر این ها دین، عاطفه و احساس پاکی ست که در اعماق وجود انسان او را به رفتار شایسته با دیگران وا می دارد و دین، رفتار شایسته است.
- گرایش به زیبایی و زیبا پسندی را در کودکت همراهی اش به روستا، کنار دریا، کوه، طبیعت، پارک و جاهای دیدنی با رورساز. بگذار تا زیبایی طبیعت به اعماق وجودش نفوذ نماید و هیبت و عظمت آفریدگار در دلش رسوخ کندچون این دل های پاک خیلی زود از محبت خدا سرشار می گردند.
- به آنان بیاموز که فقط از خدا تقاضا کنند و فقط از او یاری بطلبند، و فرموده ی پیامبر ( ص) را به آنان بیاموز که فرمود: ” هرگاه درخواست کردی، از خداوند درخواست کن و هرگاه یاری خواستی، از خداوند یاری بخواه.”
- به خاطر داشته باشد که تو الگوی فرزندات هستی، لذا کاری جز آن چه خدا را خشنود می گرداند، انجام مده.
- جز لقمه ی حلال خوراک فرزندات مکن. از رشوه خواری، ربا خواری، دزدی ، دغلکاری بپرهیز که ( غذای تهیه شده از هر یک از این ها) باعث بدبختی، سرکشی و نافرمانی شان خواهد شد.
- فرزندانت را نفرین مکن، زیرا گاهی دعای بد هم اجابت می شود؛ چه بسا این باعث افزایش گمراهی و… بشود، بهتر است به بچه بگویی: خدا تو را اصلاح کند.
- خصوصیات دعای مستجاب را خاطر نشان ساز و برای سعادت دنیا و آخرت فرزندانت دعا کن، رسول الله (ص) فرمود:
” کسی شب بیدار شود ( و در بسترش پشت و رو شود) و بگوید: معبودی لایق پرستش جز الله یگانه نیست، او همتایی ندارد، فرمان روایی از آن او او و حمد و ستایش زیبنده ی اوست و او به هر چیز تواناست، الله منزه است، حمد زیبنده ی اوست، هیچ معبودی جز خداوند لایق پرستش نیست و خداوند بزرگ است و هیچ قدرت و نیرویی را توانی جز با خواست خداوند نیست، سپس بگوید: بار خدایا! مرا بیامرز، یا ( هر دعایی که) دعا کند، او او پذیرفته شود، و اگر وضو گیرد و نماز بخواند، نمازش (هم) قبول می شود” .
———————-
منبع : تربیت فرزند چالش ها و راهکارها / نویسنده: دکتر حسان شمسی پاشا /مترجم : ابراهیم زاهدی فرد فاروقی
[۱] روایت ترمذی، ابو دادود و ابن ماجه