پیشنهاداتی در رابطه با استفاده از احادیث برای افرادی که با احادیث سروکار دارند
پیشنهاداتی در رابطه با استفاده از احادیث برای افرادی که با احادیث سروکار دارند
نویسنده: : فضل احمد «مهاجر» ، عضو هیا علمی دانشگاه هرات
الحمد لله الذی بنعمته تتم الصالحات، و الصلاه و السلام على نبینا محمد و على آله وصحبه أجمعین
الله متعال را سپاسگزارم که مرا در تکمیل و تخریج رساله احادیث ضعیف و موضوع و تاثیر ناگوار آن بر جامعه اسلامی کمک نمود و ارزومندم این عمل اندک را خالصانه مورد قبول درگاه خویش قرار داده و در قیامت در کفه ی میزان حسناتم قرار دهد، روزی که مال و نسب سودی به انسان نمی بخشد و امیدوارم این اثر علمی برای خواننده گان محترم سودمند واقع گردد.
بعد از ختم این رساله، به نتایجی که در خلال تحقیقاتم رسیدم یاد آور می شوم ؛
- در عصر حاضر روایت احادیث و آثار دروغین به اوج خود رسیده و بسیاری از افراد جامعه ما بدون تحقیق و تفحص آن را نقل می نمایند در حالی که این کار از نظر شرعی و عقلی و عقلا نادرست است.
۲. کسی که احادیث باطل را به پیامبر نسبت می دهد و در آن تحقیق و تفحص نمی کند بی گمان گنهکار شده و نه تنها خودش را در معرض هلاکت قرار دادهبلکه مستحق تعزیر است
۳. برای هیچ کس جائز نیست سخنی را که نزدش زیبا به نظر می رسد به پیامبر به نسبت دهد، حتی اگران سخن درست هم باشد؛ چون هرآنچه که پیامبر ﷺ میگوید حق است و چنین نیست که هر کلام خوب را پیامبر گفته باشد.
- اشکالی ندارد مسلمان وطن خود را دوست داشته باشد و دوستی وطن با ایمان منافات ندارد، ولی چنین نیست که اگر کسی وطن خود را دوست نداشته باشدایمان وی زائل گردد.
- در متون شرعی هیچ اشاره ای به تقلید از دین و روش پیر زنان نشده، بلکه الله متعال در جاهای زیادی در کتاب خود، ما را به تدبر و اندیشیدن تشویق مینماید؛ لذا هرنوع تقلیدی که سبب دوری مان از قرآن و سنت می شود باید از آن دوری جست.
- الله متعال انسان و جنیان را تنها به خاطر معرفت و شناخت خود نیافریده است، بلکه جهت عبادت و طاعت واقعی خود آفریده است نه تنها شناخت الله کافی نیست؛ بلکه دیگر شاخه های توحید در نجات انسان حتمی می باشد.
۷. از تمام نصوص دانسته میشود که الله متعال تمام مخلوقات را برای حکمتهایی آفریده است نه به خاطر مخلوقی از مخلوقاتش، و از هیچ حدیث صحیح و یا حسن ثابت نشده است که پیامبر ﷺ اولین مخلوق الله بر روی زمین باشد، و یا بهخاطر او زمین، آسمان و تمام اشیاء را پیدا کرده است.
۸. حدیث ضعیف اگر طرق و اسانیدش متعدد شود قابل اجبار بوده و به درجه حسن لغیره ارتقا می یابد و سندی که ضعفش شدید باشد به هیچ عنوان نمی تواند حدیث ضعیف را به حسن ارتقا دهد.
- اختلافات فقهی در احکام نمی تواند سبب تفرق در دین باشد و نباید این گونه اختلافات به دشمنی و کینه بینجامد، هر مجتهدی مأجور است؛ و هیچ مانعی ندارد که برای تحقیق بی طرفانهی علمی در مسایل اختلافی، سایه ی محبت، تعاون و همکاری گسترده شود.
۱۰ . در روایت حدیث باید نظر کارشناسان، قواعد و اصولی که آنها در مورد راویان حدیث جمع نموده اند، مد نظر گرفته شود.
۱۱. الله متعال عبادات را مشروع نموده تا پرستش شود و خشوع و خضوع برایشصورت بگیرد و رضایت او جلب شود.
۱۲. فواید صحی و بدنی عبادت را انکار نمی کنیم اما باید بدانیم که فواید عبادات تابع است و اصل نیست.
۱۳. در جامعه ما گاهی دیده میشود که تعدادی از مردم میگویند کسی که حج نکرده و توانائی آن را دارد ازدواج برای او جائز نیست تا فریضه ی حج را ادا نماید، و این یک تفکر اشتباه و نادرست است.
- اسلام ما را به ازدواج نمودن تشویق نموده است، اما آن را اصلی از اصول دین قرار نداده که اگر کسی ازدواج نکند و مجرد از این دنیا برود بی ایمان باشد؛ لذا سنت و عمل نیکی است که انسان مسلمان این سنت پیامبر معظم اسلام ﷺ را انجام دهد.
- موضوع عدم مشوره با زنان یک تهمت نارواست که در برهه یی از زمان به اسلام زده شده است و بعد هم عده ای از علما بدون توجه به عواقب آن، روایات بی سند آن را در کتب خود درج نموده اند.
- تمام أثمه اسلام سنبلهای درخشانی هستند که علم را در بین امت اسلامی نشر و بخش نمودند، به همه ی آنها باید احترام خاصی داشته باشیم و در زندگی خود ایشان را به حیث الگو و قدوه حسنه قرار بدهیم اما از غلو و افراط باید پرهیز نماییم.
۱۷. تمام علمای جهان اسلام بر این عقیده هستند که تمام صحابه عدول عدالت شان به قرآن مجید ثابت شده است؛]البته باید حواسمان باشد که صحابه ای منظور است که صرفا دیدار با پیامبر نداشته اند بلکه منظور کسانی است که مصاحبت طولانی و پایدار با پیامبر داشته و شخصیت ایمانی ایشان در مصاحبت و همراهی با پیامبر به ثبات و اثبات رسیده است. [ لذا نیازی نیست جهت ترفیع مقام شان دست به جعل نمودن احادیث دروغین بزنیم.
۱۸. دین مبین اسلام، دین صلح، آشتی، محبت، مودت و آرامش بوده و همیشه پیروان خود را به وحدت، اتفاق ویکپارچگی دعوت نموده و از تفرق و تنش آنها را باز میدارد.
۱۹. از آیات و احادیث به وضاحت تبیین می شود که برتری اشخاص بر اساس قوم قبیله، زبان، ملیت و شهرت نیست بلکه برتری فقط و فقط در تقوا است.
۲۰. شکی نیست که غیبت کردن گناه کبیره است و مرتکب آن اگر از آن توبه ننماید،از کسی که غیبتش را کرده معذرت نخواهد و اگر الله متعال او را نیامرزد مورد عذاب سخت الهی قرار می گیرد؛ چون حرمت غیبت به نص صریح قرآن کریم ثابت شده است
پیشنهادات
بدون شک دشمنان اسلام برای رسیدن به اهداف شوم خود از طرق و وسایل مختلف کار میگیرند تا شریعت اسلامی را زیر سوال ببرند این بار از بزرگترین حربه استفاده نمودند و آن نسبت دادن قول و فعلی به رسول الله است. در حالی که از رسول الله ﷺ چنین چیزی صادر نشده بود هر چند خواسته ی اولیشان زیر سوال بردن مصدر اصلی و اولی تشریع اسلامی (قرآن کریم) بود اما موفق به دستبرد آن نشدند چون وعده الله متعال از حیله و مکر ایشان سبقت گرفته بود. اما از آنجایی که سنت در مقابل کتاب بمنزله ی جزئی از کل میباشد و حفظ کتاب مستلزم حفط سنت نیز می باشد؛ لذا الله متعال افرادی را برای جمع آوری و تدوین سنت برگزید که دارای حافظهی قوی بوده و وسعت نظر داشتند.
الله متعال ائمه را مسخر نمود تا محافظ دین و مدافع سنت باشند و نیز حقیقت کذابین را آشکار نمایند و بعد از آن توفیق یافتند تا کتب موثقی در باب حدیث تصنیف و جمع آوری نمایند تا صحیح از سقیم جدا گردد.
پیشنهاداتی که در ذهن دارم عبارت اند از :
- اهل علم به ویژه متخصصین علم حدیث را توصیه می کنم که در گسترش اصل حدیث بیشتر توجه داشته باشند؛ تا احادیث ضعیف و موضوع به مردم هویدا گردد و اثرات خطرناکی که به روایت حدیث موضوع مرتب میشود به عوام الناس تذکردهند.
۲. برای خطبا و واعظان توصیه دارم که کوشش نمایند در سخنرانیهای خود ازاحادیثی استدلال نمایند که در سند و متن آنها اشکالی نباشد و یا ضعیف نباشد.
۳. محصلین، متعلمین و اساتید مدارس دینی و دانشکده های الهیات را توصیه مینمایم تا از کتابهایی که در باب احادیث ضعیف و موضوع نگارش یافته مطالعه نمایند تا ناخودآگاه به پیامبر ﷺ دروغی را نسبت ندهند.
- برای دانشمندانی که توانایی ترجمه متون عربی را دارند توصیه میکنم که حداقل یک کتاب جامع و موثق از کتابهای حدیث ضعیف و موضوع را ترجمه نمایند تا آن عده از عزیزانی که آشنایی به کتابهای عربی را ندارند کارشان راحت شود.
- از مسؤولین محترم دانشکده های الهیات تقاضامندم تا حد اقل یک مضمون مستقل در باب حدیث ضعیف و موضوع و راه شناخت آن را در واحدهای درسی بگنجانند تا دانشجویان عزیز ما بهتر توجیه شوند.
- دایر نمودن سمینارها و کنفرانس ها برای ائمه و خطبای مساجد؛ جهت بالا بردن سطح علمی شان در باب حدیث، به ویژه احادیث ضعیف و موضوع.
۷. اجرای برنامه های حدیث شناسی جهت برملا نمودن شبهات مستشرقین ازطریق رسانه های اجتماعی، مثل: تلویزیون، رادیو وصفحات اجتماعی
تاجران محترم را نیز توصیه میکنم که جهاد مالی برای چاپ کتابهای این چنینی نموده تا سعادت دو جهان نصیب شان گردد؛ چون خیلی از تألیفات بخاطر مشکلات مالی هنوز به زیور طبع آراسته نشده است.
- و در باب حدیث ضعیف و موضوع کتابهای زیادی تألیف شده است اما خیلی پراکنده؛ لذا به متخصصین محترم پیشنهاد میدهم که اگر بگونه ی موسوعی تمام احادیث ضعیف و موضوع را در یک کتاب جمع نمایند بهتر خواهد بود.
۱۰. به وزارت محترم تحصیلات عالی و بخصوص وزارت محترم معارف اسلامی توصیه می نمایم تا کتابهایی را که در دانشگاهها و مکاتب مقرر نموده و می فرستند تجدید نظر صورت گرفته و تمام احادیث ضعیف و موضوع را از آن حذف نمایند.
وفی الختام:
أحمد الله تعالى الذی من على بجمع هذه الرساله و إتمامها وأسأله – جل وعلا- أن یجعلها عملا مقبولا کما أسأله تعالى أن یعفو عنی بما قد یکون من الزلل لأنه لا عصمه إلا الرسل الله تعالى فإن کان ما أثبته صوابا فهو توفیق من الله سبحانه وتعالى- وإن کان خطأ فمنی ومن الشیطان، ورحم الله إمرءا نبهنی على ما وقع فیها امن خطأ، وأسأل الله العلی القدیر أن یجعل هذه الدراسات خالصه لوجهه الکریم وینفع بها المسلمین ویجعلها ذخرا لنا «یوم لا ینفع مال ولا بنون» إنه تعالی علی کل شیء قدیر وبالإجابه جدیر وله الحمد أولا وآخره.
————————
منبع: کتاب: احادیث ضعیف و موضوع و تاثیر ناگوار آن بر جامعه اسلامی / مولف: فضل احمد «مهاجر» / نشر احسان
