۹- فرمول ها و قواعد تدبر در قرآن، عطف خاص بر عام ، دلالت بر اهمیت خاص دارد
۹- فرمول ها و قواعد تدبر در قرآن، عطف خاص بر عام ، دلالت بر اهمیت خاص دارد
نویسنده: دکتر عقیل بن سالم شمری/ مترجم: مسلم خدری
قاعده نهم:
عطف خاص بر عام ، دلالت بر اهمیت خاص دارد.
توضیح قاعده :
این است که لفظ عامی که تمام افراد خود را در برگیرد می آید سپس لفظ خاص که داخل در لفظ عام است بر آن عطف می شود.
این عطف دلیل بر اهمیت و ارزش خاص است.
ابن قیم (درود و رحمت خدا بر او باد) می فرماید: و این مثال همانند هم قطارانش است از جهت عطف خاص بر عام یا عکس آن که بیانگر شرف و بزرگواری آن است و به همین خاطر در بین انواع خود به خصوص ذکر شده است. زیرا از جهت اینکه داخل در افراد و دسته خود نباشد از همه لایق تر است .
مثال هایی برای این فرمول و قاعده
مثال ۱:
سخن خداوند که می فرماید : ﴿ حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلَاهِ الْوُسْطَىٰ ﴾
تدبر :
﴿ وَالصَّلَاهِ الْوُسْطَىٰ ﴾ نماز میانه با اینکه داخل در دسته نمازها است ، عطف شده است تا خداوند بیان کند اهمیت و جایگاه نماز وسطی را زیرا عطف خاص یعنی نماز وسطی بر عام که صلوات است دلیل بر اهمیت و ارزش آن است.
مثال ۲:
سخن خداوند که می فرماید : ﴿ مَن کَانَ عَدُوًّا لِّلَّهِ وَمَلَائِکَتِهِ وَرُسُلِهِ وَجِبْرِیلَ وَمِیکَالَ ﴾
تدبر :
فرمایش خداوند که ﴿ وَجِبْرِیلَ وَمِیکَالَ ﴾ است با اینکه هردو بر آنان درود و سلام خدا باد داخل در فرشتگان هستند اما عطف شده اند تا منزلت این دو فرشته بزرگ را بیان کند.
در این مورد بیشتر بخوانید: تدبر در قرآن
——————————
منبع: فرمول ها و قواعد تدبر در قرآن و اجرای آن بر سوره های کوتاه/ مولف: دکتر عقیل بن سالم شمری/ مترجم: مسلم خدری / نشر احسان
