اعتکاف دهه اخیر رمضان فرصتی ارزشمند
اعتکاف دهه اخیر رمضان فرصتی ارزشمند
نویسنده : امین الله معتصم *
پیوند و رابطه انسان با الله تعالی ارزشمندترین نعمتی است که انسان شانس دست یابی به آن را دارد؛ الله متعال جهت برخوردار نمودن بندگانش از این نعمت بزرگ، فرصتهایی را ایجاد نموده است تا بندگان بتوانند به سهولت از آن بهره مند شوند.
ماه مبارک رمضان و عباداتی که در آن مشروع شده است بیشترین امکانات تقرب به خدا را برای انسان فراهم می کند؛ روزه، نماز تراویح، سحری، تهجد، تلاوت قرآن کریم، صدقه فطر، کسب ثواب فوق العاده از عبادات شب قدر و اعتکاف دهه اخیر این ماه، زمینه هایی است که باعث می شود انسان بیش از پیش با خالق خود رابطه و پیوند برقرار نماید.
از میان عبادات ویژه ماه مبارک رمضان، اعتکاف ده روز اخیر این ماه پیامی سترگ دارد که مسلمانان می توانند با الهام گیری از آن تغییراتی مثبت در شخصیت خود ایجاد نمایند.
اعتکاف فرصتی است که انسان مسلمان با ماندن در خانه خدا و قطع رابطه فیزیکی با دنیا در واقع از اندیشیدن دربارۀ جهان بیرون از خود، خداحافظی می کند و در خلوت تنهایی فقط به خود می اندیشد و در مورد سرنوشت حقیقی اش فکر می کند؛ مسلم است که اندیشۀ انسان در مورد خودش از تفکر دربارۀ اشیاء پیرامونش خیلی با ارزش تر است و بستری که زمینۀ این اندیشه را برای انسان فراهم می آورد، فرصتی است که باید انسان قدر آن را بداند.
ما به چشم سر می بینیم که فزون طلبی در دنیا فرصت پرداختن به قضایای سرنوشت ساز را از انسان می گیرد و به تعبیر قرآن کریم احیاناً از انسان موجودی پست تر از چهارپایان می سازد؛ {وَلَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ کَثِیرًا مِنْ الْجِنِّ وَالْإِنسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لَا یَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْیُنٌ لَا یُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لَا یَسْمَعُونَ بِهَا أُوْلَئِکَ کَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُوْلَئِکَ هُمْ الْغَافِلُونَ} (أعراف/ ۱۷۹)
«ما بسـیاری از جنّیان و آدمـیان را آفریده و (در جهان) پـراکـنده کرده ایم که مآل آنان دوزخ و اقامت در آن است. (ایـن بدان خاطر است که) آنان دلهایی دارند که بدانها (نشانه های خداشناسی و یکتاپرستی را) نمی بینند، و گوشهایی دارند کـــه بدانها (مواعظ و اندرزهای زندگی ساز را) نمی شنوند. اینان (چون از ایـن اعضاء چنان که باید سود نمی جویند و منافع و مضارّ خود را از هم تشخیص نمی دهند) همسان چـهارپایان هستند و بلکه سرگشته ترند (چرا که چهارپایان از سنن فطرت پا فراتر نمی گذارند، ولی ایـنان راه افراط و تفریط می پویند.) اینان واقعاً بی خبر از (صلاح دنـیا و آخرت خود) هستند.»
اعتکاف در واقع سنت ماندگاری است که از پیامبر بزرگوار اسلام صلى الله علیه وسلم به ما به ارث رسیده است، زیرا آن حضرت صلى الله علیه وسلم با وجود مصروفیتهای زیاد بعد از فرض شدن روزۀ ماه مبارک رمضان، همه ساله دهۀ اخیر این ماه را به اعتکاف سپری می کردند و صحابه رضی الله عنهم را به نشستن در مسجد تشویق می نمودند.
دین اسلام با مشروع گردانیدن عباداتی مانند نماز، روزه و اعتکاف در حقیقت ما را از سردرگمی نجات داده است، چرا که بنده به حکم طبیعت و فطرت خود خواسته و یا ناخواسته به دنبال عبادت و بندگی می باشد و اگر برایش روش درست عبادت نشان داده نشود حتماً به روشی نادرست و ساختگی روی می آورد.
یکی از روشهای عبادی مورد علاقۀ انسانها خلوت گزینی و گوشه گیری است، چنان چه می بینیم برخی از راهبان مسیحی تمام عمر خود را در مغارهها سپری می نمایند، اما اسلام خلوت گزینی همیشگی و قطع رابطۀ دایمی از اجتماع را نمی پسندد، زیرا چنین عملی با حکمتهای خلقت انسان همنوا نمی باشد و با فلسفه ابتلا و آزمایش انسان نمی سازد؛ اسلام مسلمانان را تشویق نموده است که از هر سال فقط ده روز آن را به گوشه گیری در مساجد سپری کنند تا به توفیق الله متعال زنگارهای متراکم روی قلبهایشان از بین برود و بعد از ده روز خلوت گزینی با انرژی بیشتر و توشه ای زیادتر مجدداً داخل اجتماع شده به اصلاح نابسامانیها بپردازند.
هزار افسوس که ما از این فرصتهای طلایی استفاده نمی کنیم و حتی بیشتر ما برداشت خوبی از عبادات نداریم، در مورد اعتکاف تصور بیشتر مسلمانان این است که چون اعتکاف سنتی کفایی است و باید حداقل یک نفر در مساجد جامع و پنج وقت به اعتکاف بنشیند، کسی را اجیر می کنند تا با نشستن در مسجد بار سنگین این عبادت را از دوش بقیه بردارد؛ ببینید تفاوت برداشت ما از عبادات با برداشت صحابه از کجا است تا به کجا؛ آنان فرا رسیدن رمضان و ایام اعتکاف را فرصتی می دانستند که خداوند به آنان هدیه کرده تا از طریق آن خود را به او نزدیک کرده توشه ای برای آخرتشان فراهم کنند، به همین خاطر مساجد آنان پر بود از جوانانی معتکفی که به قصد بر قرار کردن رابطه و انس با خدای خویش به آنجا آمده بودند، ولی در مساجد ما غالباً انسان به پیرمرد معتکفی بر می خورد که حاضر شده است برای ده روز، خود را از خانه و کاشانه جدا نماید.
برگرفته از اصلاح آنلاین
*(استاد دانشگاه هرات)
