اخوان و برادری با هم وطنان غیر مسلمان

اخوان و برادری با هم وطنان غیر مسلمان

دکتر یوسف قرضاوی 

اما اخوان میان دشمنان و هم میهنانی که در ممالک اسلامی زندگی می نمایند و جزو ساکنین اصلی این سرزمین هستند زمانی که اسلام به آن سرزمین ها وارد شده است آنان در آن زندگی می کرده اند .با ایشان معاهده و پیمان بسته شده است که همراه با مسلمانان در زیر سایه ی حکومت اسلامی زندگی کنند و از همه ی حقوقی که ایشان برخوردار اند برخوردار باشند .در مورد همه ی مسؤلیت های ایشان –به استثنای تفاوت های دینی –آنان نیز احساس مسؤلیت کنند قایل به تفاوت هستند .

خداوند از نیکو کاری و داد گری در مورد ایشان نهی فرموده زیرا می فرماید :

لَا یَنْهَاکُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِینَ لَمْ یُقَاتِلُوکُمْ فِی الدِّینِ وَلَمْ یُخْرِجُوکُم مِّن دِیَارِکُمْ أَن تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ  ممتحنه ۸.

«خداوند شما را از نیکی و بخشش به کسانی که به خاطر دین با شما نجنگیده اند و شما را از دیارتان بیرون نکرده ا ند باز نمی دارد ؛زیرا خداوند دادگران را دوست می دارد »

قسط به این معنا است که که حقوقشان مراعات گردد و «بر»به این معنا است که اضافه بر مراعات حقوقشان با آنان با نیکو کاری رفتار شود .از طرف دیگر قسط به معنای گرفتن حقی است که بر عهده ی ایشان است و و بر به این معنا است که از مقداری از حق خویش در مورد ایشان صرفنظر شود .

چنان چه ایشان هم وطن شما باشند می توانند آنها را برادر هم وطن خطاب کنید همچنان که مسلمانان در هر کجای دنیا که ساکن باشند برادران دینی ما به شمار می آیند و فقها در مورد اهل ذمه می گویند :

آنان اهل دار الاسلام به شمار می آیند و به تعبیر امروز هم وطن بشمار می آیند و اخوت و برادری در اخوت ایمانی آن گونه که در میان اهل ایمان است محدود نمی شوند این که خداوند متعال می فرماید :  إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَهٌ  حجرات ۱۰

«رابطه ی اهل ایمان با یکدیگر تنها رابطه ی برادری است »

به این معنا نیست که میان آنها هیچ نوع رابطه ی برادر یاز نوع دیگری وجود ندارد ؛زیرا برادری قومی و عشیره ای برادری انسانی و برادری میهنی هم مورد اشاره ی قرآن قرار گرفته اند .

قرآن در ارتباط با داستان زندگی پیامبران و اقوامشان که آنها را تکذیب کرده و به رسالت آنان کفر ورزیده اند با ما سخن می گوید و می فرماید :

کَذَّبَتْ قَوْمُ نُوحٍ الْمُرْسَلِینَ

إِذْ قَالَ لَهُمْ أَخُوهُمْ نُوحٌ أَلَا تَتَّقُونَ  / شعرا ء۱۰۵ _ ۱۰۶.

«قوم نوح پیامبران را تکذیب کردند آنگاه برادرشان نوح به ایشان گفت :چرا تقوی و پرهیز کاری را پیشه ی خود نمی کنید »

وَإِنَّ رَبَّکَ لَهُوَ الْعَزِیزُ الرَّحِیمُ

کَذَّبَتْ ثَمُودُ الْمُرْسَلِینَ

 شعرائ۱۴۱

«قوم ثمود برادران را تکذیب کردند آنگاه که برادرشان صالح به ایشان گفت چرا راه پرهیز کاری را در پیش نمی گیرید ؟»

کَذَّبَتْ قَوْمُ لُوطٍ الْمُرْسَلِینَ

إِذْ قَالَ لَهُمْ أَخُوهُمْ لُوطٌ أَلَا تَتَّقُونَ

 شعراء ۱۶۰.«قوم لوط پیامبران را تکذیب کردند زمانی که برادرشان لوط به ایشان گفت :چرا تقوی و پرهیز کاری را پیشه ی خویش نمی سازید ؟»

می بینید که چگونه خداوند در حالی که آن مردم پیامبران خود را تکذیب می کردند و به ایشان کفر می ورزیدند آنها را برادران ایشان می داند زیرا پیامبران در جهت قومی و نژادی برادر ایشان بودند و به همین خاطر است که خداوند در همان سوره راجع به شعیب می فرماید :

کَذَّبَ أَصْحَابُ الْأَیْکَهِ الْمُرْسَلِینَ

إِذْ قَالَ لَهُمْ شُعَیْبٌ أَلَا تَتَّقُونَ

شعراء۱۷۶.«۱اصحاب الایکه پیامبران را تکذیب کردند زمانی که شعیب به ایشان گفت :چرا راه پرهیزکاری را در پیش نمی گیرید ؟»

ملاحظه می کنید که در اینجا از شعیب به عنوان برادر ایشان نام برده نشد زیرا شعیب از ایشان نبود و اهل مدین بوده است .همچنان که می فرماید :

وَإِلَى مَدْیَنَ أَخَاهُمْ شُعَیْبًا  هود ۸۴.

وقتی که قرآن در میان پیامبران «علیهم السلام و اقوام ایشان قایل به برادر قومی و نژادی است هیچ مانعی وجود ندارد که ما نیز در میان مسلمانان و قبطیان مسیحی مصر با دیگر مسیحیان ساکن در ممالک اسلامی قایل به برادری میهنی باشیم .

چنین چیزی را نمی توان وسیله ای برای سرزنش تعن به عقاید اخوان قرار داد و آنان را متهم کرد که با حب و بغض و ولایت و برائت آشنای و یا التزام ندارند بلکه برعکس چنین روش و موضوعی نشانه ی خوش فکری و معرفت درست اخوان از دین خداوند ورسالت پیامبر اوست و دیگران اگر چنین برداشتی ندارند به باز بینی مبانی فکری خود دارند . 

———————————————–

منبع : اخوان المسلمین ۷۰سال دعوت ، تربیت و جهاد

مؤلف : دکتر یوسف قرضاوی

مترجم : عبدالعزیز سلیمی

انتشارات : نشر احسان