نکاتی ارزشمند در باب تربیت فرزند و کودک

۱. بدانید که اثر شیر در کودک بسیار مهم است، بنابراین اگر خواستید علاوه‌بر مادر، زن دیگری کودک را شیر بدهد، زنی نیکوکار و دیندار انتخاب کنید.

۲. بهتر است اوقات شیردادن را معین کنید تا بهداشت و سلامت کودک به‌خطر نیفتد.

۳. کودک را همیشه تمیز و نظیف نگهدارید، در فصل گرما روزانه او را به حمام ببرید تا سالم‌تر باشد.

۴. بعضی از زنان به‌خاطر این‌که کودک را ساکت کنند یا بخوابانند، معمولاً او را از موجودی وحشتناک مانند گرگ، گربه، جن،‌ پلیس و غیره می‌ترسانند؛ این روش کاملاً غلط است و ضمن اینکه دروغ محسوب می‌شود، اثرات منفی بر روح و روان کودک باقی می‌گذارد و چنین کودکی بزدل، ترسو، و ضعیف‌القلب بار می‌آید.

۵.  کودک را زیاد آرایش نکنید.

۶.  اگر فرزند شما دختر است، تا زمانی‌که به سن ستر و حجاب نرسیده است، به او زیور‌آلات نپوشانید؛ زیرا استفاده از زیورآلات در این سن از یک طرف جان خود بچه را به‌خطر می‌اندازد و از طرف دیگر او را از دوران کودکی دلبسته به زینت و آرایش می‌گرداند، و حب دنیا را در دلش جای می‌دهد.

۷. برای اینکه فرزند را از کودکی به سخاوت و بخشندگی عادت دهید، به او چیزی بدهید تا بین برادران و خواهرانش توزیع کند.

مسئله: باید دانست اشیایی که در ملکیت کودک هستند، با هبه‌کردن توسط کودک به هیچ‌کس تعلق نمی‌گیرند.

۸. پرخوری را نزد کودک زشت جلوه بدهید.

۹. همیشه به خواسته کودک تن ندهید، زیرا بر اثر آن بدخوی و بدرفتار بارمی‌آید.

۱۰. کودک را از جیغ زدن و فریاد کشیدن بازدارید، تا مبادا به اینگونه خصلت‌ها عادت کند.

۱۱. کودک را از همراه شدن با کودکان بازی‌گوش، فضول، درس‌نخوان و تنبل بازدارید.

۱۲. کودک را نسبت به خصلت‌هایی مانند: خشم و عصبانیت،‌ جدال، دروغگویی، دزدی، حسد، حرص، بی‌عفتی و بی‌بند و باری،‌ پرحرفی و پررویی، تمسخر و خندیدن بر دیگران و… متنفر کنید.

۱۳. اگر کودکتان مرتکب اشتباهی شد یا کودک دیگری را زد و ناراحت کرد،‌ به‌طرز نامناسبی او را تنبیه و مجازات نکنید، بلکه او را نصیحت کنید. از  وی حمایت بی‌جا هم نکنید تا به ظلم و ستم عادت نکند.

۱۴. کودک را به زودخوابیدن بعد از نماز عشا و زودبیدار شدن هنگام صبح عادت دهید.

۱۵. او را از هفت‌سالگی به خواندن نماز امر کنید.

۱۶. سعی کنید قبل از هر چیز به وی خواندن قرآن را آموزش دهید.

۱۷. حتی‌الامکان برای وی معلمان و آموزگاران دیندار و باتقوا انتخاب نمایید.

۱۸. در صورت غیبت از درس، هرگز نرمش نشان ندهید.

۱۹.گاهی اوقات برای وی داستان‌های خوبی، از نیکان تعریف کنید.

۲۰. او را به مطالعه کتاب‌های دینی و مفید تشویق کنید و از خواندن کتاب‌های مبتذل، بدآموز و بیهوده برحذر دارید.

۲۱. بعد از برگشتن از مدرسه به کودک اجازه بدهید تا جهت رفع خستگی و تجدید نشاط، به بازیها و سرگرمی‌های مناسبی بپردازد، تا بعد از آن بتواند بهتر و با علاقه بیشتر درس‌هایش را بخواند.

۲۲. کودک را از تماشا کردن بازی‌های بیهوده و ضایع کردن اوقات بازدارید.

۲۳. از کودکی بعضی از هنرهای دستی را به کودک آموزش دهید، و او را به بعضی از کارهای مناسب مشغول کنید تا در بزرگی هیچ شغل و کار جایزی را عیب و خلاف شخصیت نپندارد.

۲۴. کودک را به نگهداری وسایل خودش مانند لباس و غیره موظف کنید. همچنین به پهن کردن رختخواب و جمع کردن آن هنگام بیدار شدن، و کارهایی مانند آن عادت دهید تا سست و تنبل بار نیاید.

۲۵. به دختران توصیه کنید که در امور خانه‌داری و آشپزی و غیره دقت کنند، و از مادر و خواهران بزرگتر آموزش ببینند.

۲۶. هرگاه فرزند کار خوبی انجام داد، او را تشویق کنید و هر گاه کار بدی کرد، او را در تنهایی بفهمانید و از انجام بد آن را بترسانید، بگویید: پسرجان! خداوند ناراضی می‌شود،‌ مردم بدبین می‌شوند،‌ فرزندان خوشبخت چنین نمی‌کنند. در صورت تکرار همان کار به طرز مناسبی وی را تنبیه کنید.

۲۷. مادر سعی کند کودک را تا حدی از پدر بترساند.

۲۸. بعضی از فرزندان عادت دارند که بعضی از بازی‌ها و کارها را مخفیانه انجام دهند؛ در چنین صورتی به وی بفهمانید که اگر این کار خوب است، نیاز به مخفی کردن نیست، و اگر بد و گناه است، پس آن را نباید اصلاً انجام داد.

۲۹. به فرزند آموزش دهید که هنگام راه رفتن نه زیاد تند راه برود، و نه بدون ضرورت به این‌سو و آن‌سو نگاه کند.

۳۰. کودک را به تواضع و فروتنی عادت دهید، و او را از هر نوع اظهار تکبر و غرور چه با زبان چه با عمل بازدارید. بعضی از کودکان، نزد دیگران فخرفروشی می‌نمایند،‌ او را از این گونه عادت‌ها برحذر دارید.

۳۱- آداب خوردن، آداب مجلس و آداب لازم دیگر را برای کودکان بازگو نمایید، و ضمناً توجه داشته باشید که آیا عمل می‌کند یا خیر؛ در صورت کوتاهی به‌طرز مناسبی به او تذکر دهید.

۳۲- کودکان را از خوردن در بازارها منع کنید و توصیه کنید هر چه در بازار می‌خرند، آن را به منزل آورده، بخورند.

۳۳- بچه‌ها را عادت دهید که به‌جز از بزرگتران خانواده از کس دیگری چیزی طلب نکنند، و بدون اجازه والدین از دست کسی پولی یا چیزی نگیرند.

۳۴- بچه‌ها را خیلی زیاد نازپرورده بار نیاورید که برای آینده‌شان مضر خواهد بود.

۳۵- او را به مسواک زدن عادت دهید.

۳۶- هر چیز را از کودکی به وی آموزش دهید. هرگز نگویید که بزرگ می‌شود، خودش یاد می‌گیرد.

۳۷- بعضی از والدین، کودکان خوب و فرمانبردار را بیش از حد به خواندن و نوشتن وادار می‌کنند و استراحت و تفریح آنها را در نظر نمی‌گیرند؛ بدانید در چنین صورت‌هایی کودک به‌تدریج زده می‌شود و اگر مرتباً بر او فشار وارد شود، از نظر ذهنی و جسمی ضعیف می‌شود و سرانجام سست و تنبل خواهد شد؛ بنابرین همیشه اعتدال و میانه‌روی را در نظر بگیرد.

۳۸- بدون ضرورت شدید، برای کودکتان از مدرسه مرخصی نگیرید.

۳۹- در انتخاب مدرسه و معلم برای کودک جداً دقت کنید چون اگر نخستین معلم او،‌ آدم ماهر و کاملی نباشد، استعداد کودک خراب می‌شود.

۴۰- همیشه مدنظر داشته باشید که کودک شما باید روزی مستقل و خودکفا و دارای شخصیت گردد،‌ و عضو مفید، سالم و موثری برای جامعه نمونه و اسلامی قرار بگیرد، لذا شما باید احساس کنید که تربیت یک مسلمان متعهد و متقی و وظیفه‌شناس را عهده‌دار شده‌اید.

منبع: تربیت و اصلاح فرزندان