معنی شرعی روزه

معنی شرعی روزه
نویسنده: دکتر یوسف قرضاوی / ترجمه: محمدیوسف ارباب

روزه‌ای که در قرآن و سنت به آن امر و تشویق شده است عبارتست از: ترک کردن، دست کشیدن و قبول محرومیت، یا به عبارتی دیگر: خویشتنداری و امتناع از شهوت شکم و شهوت فرج در انچه که مباح و جایز است به نیت نزدیکی و تقرب به خدای متعال.

پس روزه‌ی شرعی عبارتست از: خویشتن‌داری و امتناع از خوردن و نوشیدن و رابطه‌ی جنسی با زنان و از آنچه در حکم این رابطه است در خلال یک روز کامل، یعنی از آشکار شدن فجر تا طلوع خورشید به نیت فرمان‌پذیری و نزدیکی به خدا.

کلام خداوند متعال در سوره‌ی بقره دلیل این تعریف است، آنچه که خداوند می‌فرماید: « آمیزش و نزدیکی با همسرانتان در شب روزه‌داری حلال گردیده‌است. آنان لباس شمایند و شما لباس آنانید. خداوند می‌دانست که شما برخود خیانت می‌کردید توبه شما را پذیرفت و شما را بخشید. پس هم اکنون با آنان آمیزش کنید و چیزی را بخواهید که خدا برایتان لازم دانسته است و بخورید و بیاشامید تا آنگاه که رشته‌ی سپیده‌ی بامداد از رشته‌ی سیاه برایتان از هم جدا و آشکار گردد. سپس روزه را تا شب ادامه دهید». این آیه حقیقت روزه و مدت آنرا بیان نمود.

آیه نزدیکی و آمیزش جنسی بین زن و شوهر را در شب رمضان به دلیل اینکه «آنان لباس و پوشش شمایند و شما لباس و پوشش آنایند» جایز می‌شمارد.

همانطور که خوردن و نوشیدن را در طول شب جایز می‌شمارد تا زمانی که سپیده‌ی طلوع کند و سپس دستور به ادامه روزه تا شب می‌دهد که با غروب خورشید شب شروع می‌شود.

در حدیثی قدسی رسول خدا – صلّی الله علیه و سلّم – از خدایش روایت می‌کند «تمام کار و عمل فرزند آدم برای خودش است مگر روزه که از آن من است و من پاداش آن را می‌دهم چرا که وی غذا و میل جنسی خود را بخاطر من ترک می‌کند» متفق علیه

در بعضی روایت این حدیث به الفاظ دیگری آمده است.

معنی روزه در نزد عرب قبل از آمدن اسلام مشخص بوده است. چرا که آنان در ایام جاهلیت روز دهم محرم «عاشورا» را بخاطر احترام آن روزه می‌گرفتند. و چون رسول- صلّی الله علیه و سلّم – آنان را به روزه‌ی عاشورا و سپس به روزه‌ی ماه رمضان امر کرد معنی و مقصود آنرا فهمیدند و آنرا عملی ساختند .

و هنگامی که یک نفر عرب بادیه‌نشین از ایشان- صلّی الله علیه و سلّم – در مورد اسلام پرسید، و پیامبر خدا- صلّی الله علیه و سلّم – نمازهای پنجگانه و روزه‌ی ماه رمضان را برشمردند، آن فرد درباره‌ی معنی روزه‌ی اسلامی چیزی نپرسیدند، چرا که معنی آن در نزد آن‌ها معلوم بود. اما وی سؤال نمود که آیا جزء این فرایض، چیزی دیگری هم بر من فرض است؟….

روزه‌ای که در اسلام فرض شده است برترین نوع روزه است که بشر شناخته است.

بعضی از مکاتب فقط از خوردن گوشت و فرآورده‌های حیوانی منع می‌کنند و از شهوت فرج نیز پرهیز نمی‌کنند. و بعضی دیگر چندین روز متمادی روزه می‌شوند که باعث ضعف و خستگی بدن می‌شود، با توجه به اینکه توان آدمی برای چنین روزه‌ای محدود است و فقط افرادی محدودی قادر به این نوع روزه هستند.

اما روزه‌ی واجب در اسلام برای تمام مسلمانان است؛ آنانی که شرایط روزه را دارند و مکلف نیز می‌باشند.

منبع:
از کتاب «فقه الصیام» دکتر یوسف قرضاوی