زندگی نامه

ابن الصلاح شهرزوری (حدیث‌شناس کُرد)

ابن الصلاح شهرزوری (حدیث‌شناس کُرد)

این دانشمند نابغه نامش عثمان، کُنیه‌اش ابوعمر، نام پدرش عبدالرحمن[۱] ملقب
به صلاح‌الدین و شهرتش تقی‌الدین شهرزوری است و در سال ۵۷۷ در شهر زور متولد گردید
و در محضر پدرش در شهر زور تحصیلاتش را آغاز نمود، و پس از مدتی که پدرش به شهر
حلب منتقل و مدرس مدرسه اسدیه گردید، ابن الصلاح در محضر پدرش فقه را آموخت آنگاه
برای تکمیل معلومات خود راهی شهرهای دور و نزدیک جهان وسیع اسلام گردید از جمله در
موصل از محضر عبدالله بن سمین[۲]، و
نصرالله بن سلامه و محمودبن علی موصلی و عبدالمحسن، و در بغداد از محضر ابواحمد
سکینه و عمربن طبرزد، و در همدان از محضر ابوالفضل و در نیشابور از محضر منصور و
مؤید، و در مرو از محضر ابوالمظفر و در دمشق از محضر قاضی جمال‌الدین و شیخ موفق‌الدین
و شیخ فخر‌الدین ابن عساکر و در حلب[۳] از
محضر ابومحمد و در حرّان از محضر حافظ عبدالقادر مستفیض گردیده است.

 

ابن الصلاح بعد از تکمیل معلومات از محضر آن اساتید بزرگوار، در مدرسه صلاحیه
در بیت‌المقدس به تدریس معارف اسلامی مشغول گردید و بعد از مدتی به دمشق دعوت شد و
به عنوان نخستین استاد و همچنین ریاست «دارالحدیث اشرفیه» انتخاب گردید[۴] و
شخصیت‌های اهل فضل امثال فخرالدین و تاج‌الدین و زین‌الدین و قاضی شهاب و خطیب شرف‌الدین
فراری و … در محضر او کسب فیض نمودند و کتاب‌های بسیار مفید و مهمی را در علم
الحدیث و در فقه تألیف نمودند و از همه مهمتر کتاب علم الحدیث او بنام «مقدمه ابن
الصلاح» است که در بردارنده شصت و پنج نوع از علم حدیث است این کتاب به علت ارزش و
اهمیتی که داشت، پایه و اساس تألیفات مهمی بعد از او گردیده است به طوری که عده‌ای
مانند شرف‌الدین نووی[۵] (م ـ
۶۷۶) و قاضی بدرالدین جماعه[۶] (م ـ
۷۳۳) و عمربن رسلان بلقینی (م ـ ۸۰۵) آن را مختصر کرده‌اند و جمع دیگر مانند زین‌الدین
عراقی[۷] (م ـ
۸۰۶) و بدرالدین زرکشی (م ـ ۷۹۴)[۸] و ابن
حجر عسقلانی[۹] (م ـ
۸۵۴) توضیحات و شروحی بر مقدمه ابن الصلاح نوشته‌اند، و عده‌ای دیگر از جمله زین‌الدین
عراقی و جلال‌الدین سیوطی، آن را در یک هزار بیت به نظم کشیده‌اند که به «الفیه
الحدیث»[۱۰] معروف
گشته است و ما در توضیح مرحله ششم از سیر تکاملی ضبط و ثبت احادیث به گونه مشروحی
از این کتاب‌ها بحث می‌کنیم.

قاضی ابن خلکان یکی[۱۱] از
شاگردان ابن الصلاح بوده است و از علم و تقوی و پرهیزگاری او به غایت تعریف کرده و
همچنین از او نقل کرده که در حال خواب[۱۲] و
رویا این جملات و نصایح حکیمانه به قلب ابن الصلاح الهام گردیده است:

۱- تا هر زمانی که تاب تحمل[۱۳] بی‌چیزی
را در خود دیدی، از کسی چیزی را مخواه، زیرا برای هر روزی رزق جدیدی هست.

۲- اصرار و سماجت در تقاضاها ارزش انسان‌ها را کم می‌کند.

۳- خیلی وقت‌ها فقر و تنگدستی نوعی از تربیت خداست.

۴- بهره‌هایی که به انسان می‌رسند مراحل خاص خود را دارند نسبت به تناول هیچ
میوه‌ای شتابزده نباش، زیرا هنگامی که رسید، در دسترس[۱۴] تو
قرار می‌گیرد.

۵- در تحقق نیازهایت شتابزده مباش که در نتیجه از هر جا دستت کوتاه شود، و
نومیدی تمام وجود تو را فراگیرد.

این چهره تابناک حدیث‌شناس کُرد بعد از ده‌ها سال تحقیق و تألیف کتب علم
الحدیث و تدرس و مدیریت دارالحدیث در سن (۶۶)[۱۵] در
سال ۶۴۳ در دارالحدیث[۱۶]
اشرفیه دمشق متوفی و در همان شهر به خاک سپرده شد.

————————————————

منبع : تاریخ حدیث و ضبط و ثبت
احادیث

تألیف : استاد فاضل حاج
ملاعبدالله احمدیان

انتشارات : نشر احسان



[۱]
تذکره الحفاظ، ج ۴، ص ۱۴۳ و البدایه و النهایه، ابن اثیر، ج ۱۳، ص ۱۷۹ و ۱۸۰. 

[۲]
همان.

[۳]
همان.

[۴]
همان.

[۵]
الحدیث و المحدثون، ص ۴۹۴ و علم الحدیث، ص ۱۲۹.

[۶]
همان.

[۷]
الحدیث و المحدثون، محمد ابوزهر، ۴۹۳.

[۸]
همان.

[۹]
همان.

[۱۰]
علم الحدیث، ص ۱۴.

[۱۱]
البدایه و النهایه، ابن کثیر، ج ۱۳، ص ۱۸۰.

[۱۲]
همان.

[۱۳]
همان.

[۱۴]
همان.

[۱۵]
تذکره الحفاظ، ذهبی، ج ۴، ص ۱۴۳۱.

[۱۶]
البدایه و النهایه، ابن کثیر، ج ۱۳، ص ۱۸۰.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پاسخ دادن معادله امنیتی الزامی است . *

دکمه بازگشت به بالا