چگونگی بازگشت دوباره مسلمانان به اسپانیا در معاصر

چگونگی بازگشت دوباره مسلمانان به اسپانیا در معاصر

نویسنده: عبدالطیف ناروئی

پس از غیبت طولانی مدت مسلمانان در اسپانیا، باری دیگر نه به عنوان فاتح و کشور گشا بلکه به عناوین مختلف به این کشور داخل شدند. به ویژه در خلال جنگ داخلی اسپانیا ( ۱۹۳۵، ۱۹۳۹ م ) و پس از آن که مسلمانان باز در اسپانیا ظاهر گشتند. مسلمانان مغربی در ردیف لشکریان ژنرال فرانکو که صدها هزار مسلمان مغربی را به اکراه به سوی معرکه سوق داد نا از خلال آن بتواند بر پست های کلیدی استیلا یابد به اسپانیا وارد شدند و گروه های دیگری از مسلمانان نیز در مقاطع مختلف کار و صنعت به سوی این کشور شتافتند و تعدادی دیگر هم به ویژه از جوانان برای دانش و پژوهش و تحصیل به اسپانیا رفتند. گروه دوم را مسلمانان مغربی، سوری و فلسطینی تشکیل می دهند گرچه گروه نخست ( لشکریان فرانکو ) پس از پایان جنگ به کشورشان بازگشتند، اما دو گروه دوم و سوم ( کارگران و محصلان ) همواره در حال رشد و ترقی می باشند.

جمعیت مسلمانان در اسپانیا در حال گسترش است و سالانه بر تعدادشان افزوده می شود تا جایی که پس از صدور قانون آزادی ادیان در سال ۱۹۷۶ م حکومت وادار گردید تا اسلام را به عنوان یک دین در عرصه اسپانیا بپذیرد و موافقت نمود تا در انجمن مشورتی آزادی دینی در وزارت عدل اسپانیا نماینده ای برای مسلمانان بر گزیند.[۱]

از مواضع مثبت مسلمانی که در عصر حاضر به اسپانیا می روند، اندیشه مثبت و احیای ارزش های اسلامی در این کشور می باشد، باروری اندشه و عمل در افرادی که به این کشور می روند روند تکثیر جمعیت شان را سرعت بخشیده است. چنان که پیشینه درخشان مسلمانان اندلس و پیشرفت و ترقی شان در زمینه علم ودانش بستر ساز، رشد و شکوفایی جامعه مسلمانان این کشور می باشد و مجال وسیع تری برای اظهار وجود می تواند داشته باشند.

قبل از ربع قرن دانشجویان مسلمان اسپانیا از دویست نفر تجاوز نمی کردند، اما در دهه های شصت و هفتاد این تعداد رشد چشم گیر و منحصر به فردی داشت به گونه ای که شمار این دانشجویان به حدود هفت هزار دانشجو رسید و عواملی که در این رشد چشم گیر دخیل می باشند از این قرار اند :

1. احساس مسئولان اسپانیایی و عرب بر اهمیت استحکام و احیای روابطی که قرن های طولانی این دو را با هم پیوند داد و اسپانیای مسلمان توانست نهضت عظیمی داشته باشد و کارنامه های افتخار آفرینی بر جای نهد.
2. موضع مثبت اسپانیا درباره مسأله فلسطین و قدس شریف و تأیید و یاری عرب ها در این راستا.[۲]

دانشجویان مسلمانی که برای نخستین بار به اسپانیا داخل می شدند با مشکلات عدیده ای مواجه بودند، چنان که مشکل زبان، مسکن، ثبت نام و… آنان را با وضعیت رنج آوری مواجه می ساخت، اما استقامت و صلابت شان توانست راه گشای آنان باشد. همچنین عملکرد عاطفی و مثبت دانشجویان دعوتگر و مسئولیت پذیر و نقش ارزنده شان در این راستا توانست پاره ای از این مشکلات و موانع را از سر راه بردارد و راه ورود را سهل گرداند. چنان که آنان از دانشجویان تازه وارد استقبال گرمی نموده در زمینه رفع مشکلات و کاستی ها همیاری لازم را ابراز می داشتند آنان ضرورت رابطه و پیوند با همدیگر را دریافته بودند تا بتوانند از شخصیت خویش محافظت نمایند و از خطر ذوب شدن در جامعه اسپانیا که با جامعه خودشان در زمینه ارزش ها، عقاید، اندیشه ها، رفتارها و برخوردها متفاوت بود در امان بمانند.

در اثر همین احساس و حرکت  ” جمعیت اسلامی اسپانیا ” را در سال ۱۳۹۱ هـ، ۱۹۷۱ م تأسیس نمودند.

اندیشمندان اسلامی که به این کشور سفر می کنند با وجود تأسف و حسرت فراوان بر ماضی این کشور و عقب نشینی مسلمانان از این سرزمین باز هم رشته امیدی باز می یابند تا شاید دوباره مسلمانان به این سرزمین راه یابند. حضرت سید ابوالحسن ندوی اندیشمند فقید معاصر نیز به این کشور سفر کرده است و با دانشجویان مسلمانی که در دانشگاه غرناطه ( گرانادا ) درس می خوانده اندملاقات نموده و پس از قرن ها، نماز جمعه را در یکی از اتاق های دانشجویان این شهر برپا داشته است و تا مدت ها ادامه داشت[۳] و امیداوریم که این گام مثبت و ارزندهجاودان ماند و راه گسترش اسلام در این سرزمین هموارتر گردد.

مسلمانان اسپانیای امروزی حدود صد و پنجاه هزار نفر تخمین زده می شوند و از میان دوسوم این اقلیت کارگران مسلمانی تشکیل می دهند که ساکن این کشور می باشند و بیشتر آنان از کشورهای آفرقای شمالی و مراکش به اسپانیا آمده اند و بر اثر دگرگونی های اقتصادی کشور اسپانیا در سال ۱۹۷۰ م بسیاری از این مهاجران به بازار کار در این کشور روی آورده اند.

مسلمانانی که برای کار به اسپانیا مهاجرت کرده و در این کشور مشغول به کار هستند و از جهات متعددی قابل توجه و مساعدت اند. از سویی اکثرا” مجرد و بدون همسر به سر می برند که در معرض انحلال اخلاقی و منکرات اجتماعی قرار دارند، از سویی دیگر آنان در کشوری زندگی می کنند که از اسلام و شعایر اسلامی آثاری نمانده بلکه انجام احکام اسلامی برای آنان درد آور است لذا مسلمانان در چنین حالات نا مساعدی به راهنمایی و ارشاد نیاز مبرم دارند. به همین منظور ” مرکز اسلامی اسپانیا ” دست به کار شده و برای بستر سازی هرچه بیشتر انجام احکام اسلامی گام های مثبتی برداشته است.

در ضمن آن که مسلمانان را به سخت کوشی و استحکام در احکام دینی توجیه می نمایند و بر اثر این حرکت مثبت بسیاری از مسلمانان، دعوتگر و دلسوز برای اسلام گشته راه های ترقی را طی می کنند.

علاوه از دانشجویان و کارگران مهاجر مسلمان، بسیاری از اسپانیایی های اصیل به سوی اسلام روی آورده و این آیین مقدس و جهانی را که زمانی خیر فراوانی را برای اسپانیا به بار آورد، پذیرفته وارد جرگه مسلمانان شده اند.

دکتر حسن وارکلی عوامل مؤثر در روی آوردن این افراد را به اسلام در دو مورد خلاصه می کند:

1. صدور قانون آزادی ادیان در سال ۱۹۷۶م در اسپانیا و تأکید قانون صادره از آن به سال مبنی بر این که دولت اسپانیا ملتزم به دین معینی نیست.
2. ظهور برخی حرکت های شخصی استقلال طلب در ساکنان استان های مختلف اسپانیا پس از حاکمیت استبدای فرانکوی.

در واقع این امر را می توان درخشش در تاریخ اسپانیا نامید. اسپانیایی که در روزگاران حاکمیت مسیحیان پس از شکست مسلمانان محاکم تفتیش عقاید تشکیل دادند و از راه های مختلف و شیوه های گوناگون مسلمانان را از بین می بردند و کتاب های شان را آتش می زدند. امروز باری دیگر در حال جان گرفتن و شکوفایی می باشد، ( سپاس خدای را که پروردگار جهانیان است )

تلاش های ارزنده دانشجویان دعوتگر

یکی از نکات بارز و امیدوار کننده در اسپانیای امروزی حرکت شایسته تقدیر و ارزنده دانشجویان دعوتگر در این کشور می باشد. دانشجویانی که درد دین دارند و غم امت را در سر می پرورانند و همراه با تحصیل و فراگیری علم از مهم دعوت صحیح به سوی اسلام و احکام اسلامی غفلت نمی ورزند. در واقع این نهضت، در تثبیت و تحکیم پایه های دین اسلام نقش سرنوشت سازی را ایفا خواهد کرد.

ایشان راه پذیرش اسلام را برای اسپانیا هموار می کنند و بدین طریق توانستند توفیق عظیمی کسب کنند. چنان که آمار گروندگان به اسلام در این کشور روز به روز در حال افزایش می باشد تا جایی که این افراد نو مسلمان نزدیک به سیصد نفر رسیده اند و از میان آنان دانشجویان، استادان، نویسندگان، وکلا و پزشکان می باشند.

امر دیگری که در میان آنان قابل تحسین است که تمامی شان از یک نفر اطاعت می کنند که به نام امیر شناخته می شود.

مسلمانان در شهر ماربیه اندلس مسجدی دارند به نام مسجد ملک عبدالعزیز که در واقع جلوه گاه آرمان های مسلمانان این سرزمین می باشد، مسلمانان از مسافت های بسیار دوری برای برگزار کردن و گزاردن نماز جمعه به این شهر می آیند تا در ویرانه های اندلس، از زلال ایمان و یقین سیراب گشته با رحمت های نامتناهی الهی قرین گردند.

عبدالمسیح اوریخنا رئیس جمعیت اسلامی مالقه می گوید :

گاهی مسافت شصت کیلومتر را پیموده و به مسجد ماربیه می رویم تا در کنار برادران ایمانی خویش نماز بگذاریم و مسلمانان از جاهای متعدد برای شرکت در نماز به این مسجد رهسپار می گردند و این نماز گزاران بیش از چهار صد نفر می باشند.

یکی دیگر از حرکت های مثبت جمعیت اسلامی اسپانیا آن است که به دعوت و تبلیغ اهمیت فوق العاده می دهد و بدین منظور برنامه های ویژه و اسلوب های فائده مندی را ارائه می دهد و با روش های صحیح و درست به این مهم می پردازند و توفیقات روز افزونی عائدشان گشته است.

برخی از جمعیت های اسلامی در اسپانیا در مراکز یا نماز خانه ها حلقه هایی تشکیل می دهند برای درس تفسیر و حدیث، فقه و زبان عربی و غیره.

علاوه از دورسی که در پاره ای موارد به زبان اسپانیایی عرضه می گردد.

یکی دیگر از عرصه های فعالیت مسلمانان اسپانیا کارهای فرهنگی و نوشتاری است، گروه های مختلف اسلامی اقدام به انتشار مجله هایی در زمینه اسلام نموده اند که در واقع خدمت شایسته و قابل تقدیری می باشد. یکی مجله الاسلام (A1-ISLAM)  است که به زبان اسپانیایی می باشد.

دیگری مجله البلد الاسلامی (PAIS ISLAMICO) می باشد و به زبان اسپانیایی انتشار می یابد و سوم مجله ” العروه الوثقی ” به زبان عربی می باشد.

مسلمانان اسپانیا در برنامه های صدا و سیما نیز به اجرای برنامه و ایراد سخن می پردازند که از این محور اساسی نیز به تعریف و شبهه زدایی از اسلام می پردازند و حرکت مثبت و کارآمدی در این سرزمین غربت می باشد.

به خود باز آی و دامان دلی گیر                    درون سینه خــود منزلی گــــیر

بـــــــده این کشت را خونابه دل                  فشاندم دانه من تو حاصلی گیر

———————————————–

منبع : تاریخ صعود و سقوط مسلمانان در اندلس / تألیف : عبدالطیف ناروئی / ناشر : آوای اسلام