وداع مراکش با حکومت فردی
وداع مراکش با حکومت فردی
کشور پادشاهی مراکش در منتهی‌الیه شمال غربی آفریقا از جمله سرزمین‌هایی محسوب می‌شود که در تحولات اخیر خاورمیانه مورد توجه ناظران، نخبگان سیاسی، تحلیل‌گران سیاسی در اروپا و به ویژه فرانسه قرار گرفته است. اهمیت مراکش شاید به خاطر سابقه استعماری است که فرانسه در آفریقا و به‌ویژه در شمال آفریقا داشته و موجبات حساسیت سیاستمداران و تصمیم‌گیرندگان عرصه سیاست خارجی در اتحادیه اروپا را فراهم می‌کند.
به خصوص فرانسه عهد سارکوزی که به نوعی می‌خواهد با طرح «اتحاد مدیترانه» بازگشت پرشکوه به عرصه مناسبات بین‌المللی را تجربه کند. مراکش در کنار کشورهای تونس و الجزایر، جزو کشورهای فرانکوفون یا «فرانسوی‌زبان» محسوب می‌شوند. که به لحاظ فرهنگی در حوزه فرانسه قرار دارند. از طرف دیگر، نزدیکی جغرافیایی این بخش از آفریقا به شبه جزیره اسپانیا، نوعی موقعیت ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک به این سرزمین داده است.
سرزمینی که نزدیک‌ترین کشور مسلمان عرب به قاره مسیحی تلقی می‌شود، به عبارتی دیگر، مراکش گذرگاهی بوده است که فرمانده تاریخی مسلمانان مجاهد را که از این مسیر به اروپا راه یافتند، تداعی می‌کند. نکته آخری که بر تفاوت این کشور با دیگر کشورهای عربی دچار تحول می‌توان انگشت گذاشت، نوع حکومتی است که در این کشور، اداره امور را به عهده دارد. مراکش و اردن؛ دو کشور عربی هستند که به نوعی با سلطنت شبه مشروطه اداره می‌شوند و خاندان حاکم در مراکش از زمان استقلال از فرانسه تاکنون، اداره کشور را بر عهده دارند و با شیوه‌ای استبدادی اما با شکل ظاهری مشروطه، اداره کشور را عهده‌دار بودند.
در تحولات اخیر کشور مغرب (مراکش) و اردن نیز شاهد موج بزرگ دموکراسی‌خواهی، اعتراض به شیوه‌های استبدادی حکومت و تمامیت‌خواهی پادشاهان نیز از خود بروز داده‌اند که عمده تحرکات توسط جوانان و دانشجویان و طبقه متوسط شهرنشین پی گرفته می‌شد. در مغرب (مراکش) ما شاهد حضور اقلیتی غیرعرب زبان و به نوعی بومی هستیم که عنوان «بربر» را بر خود دارند. این اقلیت قومی نیز خواهان گرفتن نقش بیشتری در اداره امور جامعه هستند.
به نظر می‌رسد در میان طبقه حاکمه کشورهای عربی، حاکمان مغرب در مجموع پیام ملت خویش را با صرافت و هوشمندی بیشتری دریافت کرده و به جای اینکه منتظر آمدن سیل تحول باشند، آرام‌آرام خود به سمت اجابت درخواست جامعه خویش قدم برمی‌دارند که مهم‌ترین آن تغییر در قانون سیاسی و انتقال قدرت به شخصیت انتخابی توسط مردم است که در الگوی سلطنت مشروطه با الگوبرداری از سیستم انگلیس و شخص نخست‌وزیر به حساب می‌آید که به عنوان دبیرکل حزب پیروز در انتخابات، اداره اجرایی کشور را در دولت و حزب پیروز نیز اکثریت قوه مقننه را در اختیار می‌گیرد.
اختیارات پادشاه نیز به قوه نظامی و بیشتر تشریفاتی محدود می‌شود. از همین رو، این حرکت اخیر پادشاه مراکش در جهت تدوین پیش‌نویس قانون اساسی در این راستا ارزیابی می‌شود. به نظر می‌رسد که اتحادیه اروپا و کشور فرانسه نیز علاقه‌مند به تغییر و تحولات با کمترین هزینه در این کشور مهم آفریقایی هستند. آنان سعی در حمایت مستقیم و غیرمستقیم از این ایده را دارند.
شرق
