اسلامگرایان کُرد ، تجزیه طلب نیستند !

اسلامگرایان کُرد ، تجزیه طلب نیستند !

متن مصاحبه سایت “اسلام آن لاین” با استاد عمر عبد العزیز

ترجمه : رئوف اصلاح جو

در این مصاحبه می خوانید : – آشنائی با اتحاد اسلامی کردستان ” یه کگرتوی ئیسلامی -ا سلامگرایان کُرد از دیگران بهترند! – آیا کردها نوکر آمریکا هستند ؟ – تصمیمات سرنوشت سازی که نسبت به آنها با ما مشورت نمی شود ! – ردی بر سخنان ماموستا کریکار – مشکل عدم یکپارچگی کردستان و… )

دیدگاه مسلمانان کُرد نسبت به واقعیّت و آینده ی خود متفاوت می باشد ، در این میان مسلمانان عضو حرکات اسلامی کردستان بر این باور اند که وضعیّت اسلامگرایان از دیگر بلاد اسلامی بهتر است ، و مسلمانان مقیم خارج اقلیم معتقدند که اسلامگرایان کردستان غریبانی بیش نیستند در حکومتی که احزاب سکولار و چپی با نیروهای شبه نظامی « پیشمرگه » آنرا پشتیبانی می کنند .

با توجه به اینکه کردستان دارای حکومتی مستقل و مرکزی نمی باشد بلکه قدرت از آن کسی است که نیروی مسلّح را در مالکیت دارد ، اسلامگرایان کردستان حضور خود را در پارلمان و حکومت اقلیم کردستان مشارکتی فعال و جدی می دانند ، امّا اسلامگرایان خارج کردستان این حضور را کم رنگ و ضعیف ارزیابی می کنند .

کردها همان اندازه که مابین جماعات و تشکل های فکری ، سیاسی و سازمانی خود اختلاف دارند ، همانقدر بر اتحاد و یکپارچگی با سایر کردها برای تشکیل یک حکومت واحد کُردی اتفاق نظر دارند ،مخصوصا در این مدت زمان اخیر . ما تلاش نمودیم تا این اختلاف دیدگاه ها را بررسی نمائیم و اینک گفتگوئی داریم با عمر عبدالعزیز رئیس مجلس شورای اتحاد اسلامی کردستان ” یه کگرتوی ئیسلامی “که در پایتخت اردن با ایشان ملاقات نمودیم تا توانسته باشیم قدری این مطلب را شفاف سازیم .

حزب اخوان در کردستان

اتحاد اسلامی کردستان ” یه کگرتوی ئیسلامی ” را چگونه تعریف می کنید ؟

“اتحاد اسلامی کردستان ” حزبی اسلامی و سیاسی است به منظور خدمت به ملت کُرد با رویکردی اسلامی و می خواهد ملت مطالبات مشروع خود را ـ که مدتی طولانی برای متحقق نمودن آن تلاش نموده است ـ به دست آورد .

شما می دانید که ملت کرد از جمله ملتهای ستم دیده ی اسلامی است مخصوصا در نظام سابق ،و دارای مطالبات و خواسته های اسلامی بوده که از آنها محروم شده ، “اتحاد اسلامی کردستان ” در سال ۱۹۹۴ در راستای متحقّق نمودن این اهداف تأسیس شده است .

گفته می شود که شما دنباله رو اخوان المسلمین هستید ….آیا خود شما هم چنین تصوری دارید؟

خیر … ما فقط از مدرسه­ی فکری اخوان به عنوان یک اندیشه اسلامی بهره می گیریم ، امّا ما حزبی کردستانی و مستقل هستیم ، که در سال ۱۹۹۴ وجود خود را رسماً اعلام نموده ایم .

ولی ما از تجربیّات حرکتهای اسلامی استفاده نموده ایم ، مخصوصاً از جریان فکر وسطیّت و حرکت های میانه رو ، که اخوان المسلمین در رأس آنها قرار دارد و ما از فکر و اندیشه این حرکت وبرنامه تربیتی آن بهره گرفته ایم .

آیا تمام اعضاء اتحاد الإسلامی از کردهای سنی مذهب هستند ؟

بله … اعضاء اتحاد الإسلامی از کردهای سنّی هستند امّا عده ای از گروه های ترکمن نیز با ما هم فکری و همراهی می نمایند .

اسلامگرایان کُرد از دیگران بهترند!

وضعیت اسلامگرایان را در کردستان ، زیر سایه ی قدرت احزاب سکولار و حکومت آنها چگونه ارزیابی می کنید ؟

با توجه به اینکه منطقه ی کردستان ، نسبت به سایر کشورهای اسلامی و عربی از آزادی و دموکراسی مناسبتری برخوردار است ، می توانم بگویم که اسلامگرایان از وضعیّت خوبی برخوردارند و در حال رشد و فعالیت و توسعه مستمر می باشند و وضعیّت بیداری اسلامی در کردستان در حال حاضر نسبت به نظام سابق کاملاً فرق کرده است .

بعد از عقب نشینی قوات و نیروهای عراقی حکومتی کُردی تشکیل گردید .. و در همان حال یک نوع فضای باز سیاسی فراهم شد و قانون احزاب و تشکلها اعلام گردید در این اثنی بعضی از اسلامگرایان، مخصوصاً جریان میانه رو ،رسماً اعلام موجودیت نمودند و موسسه هایی اسلامی همچون رادیو ، تلویزیون و روزنامه های آزاد شروع به فعالیّت کردند ، ملت کُرد و همچنین احزاب اسلامی از این فرصت و فضای باز سیاسی استفاده کرده و به فعّالیّتهای متنوّع پرداختند .

بعضی گزارشها حاکی از آن است که وضعیّت اسلامگرایان کردستان زیر سلطه ی احزاب چپی و سکولار با وجود در اختیار داشتن نیروهای شبه نظامی، مطلوب نمی باشد ، تحلیل شما چیست ؟

برادر … من به صراحت می گویم که رسانه های عربی این موضوع را بزرگ نمائی می کنند زیرا وضعیّت در کردستان که ما خود در آنجا حضور داریم اینگونه و به این تیرگی نیست …. وضعیّت در کردستان نسبت به بیشتر مناطق و بلاد اسلامی و عربی ـ مخصوصاً نسبت به همسایگان ـ بهتر است ،مثلاً ” اتحاد اسلامی کردستان” به عنوان یک حزب اسلامی ۹ عضو در پارلمان کردستان ، ۲ وزیر در حکومت کردستان و ۱۷ نفر از اعضاء در شوراها و ادارات استانهای شمال را دارد ، و اسلامگرایان جزئی از تشکیلات اداری اقلیم می باشند .

گفته می شود این مشارکت سیاسی احزاب اسلامی در حکومت و پارلمان ضعیف و بی ارزش است و تحت قدرت سکولارها نمی تواند چیزی را تغییر بدهد ؟

خیر .. تمام کسانی که در کردستان زندگی می کنند ، می دانند که وجود اسلامگرایان در کردستان بی تأثیر نبوده ، بلکه توانسته اند در افکار ، اخلاق جوانان و حتی در قوانین تغییر ایجاد نمایند ، مدتی پیش اسلامگرایان در بازنگری قوانین احوال شخصی تأثیر چشم گیری در پارلمان داشتند ، در حالیکه بحث تعدد زوجات در پارلمان مطرح شد رأی بیشتر با اسلامگرایان و نتیجه همان شد که در شریعت اسلام بیان شده است .

در آنجا تأثیر احزاب اسلامی ملموس بود ، اگر چه در حد آرمان و خواسته ی ما نیست .و در آنجا مسائل دیگری هست …

اگرچه شما می شنوید که بعضی مفاسد و مشکلات اداری در حکومت کردستان وجود دارد و در آنجا بعضاً جانبداری ، پارتی بازی و نادیده گرفتن نقش دیگران …. می خواهند که نقش اسلامگرایان را نادنده بگیرند … اما براستی حضور احزاب اسلامگرایان در کردستان در کل حضوری فعال است ، امّا مشارکت در پارلمان مشارکتی سمبلیک است در این مخالفتی نداریم ، برای اسلامگرایان ممکن نیست که بر تمام تصمیم های سیاسی در کردستان تأثیر داشته باشند ، چون مشارکت در حکومت بصورت سمبلیک می باشد و این مشارکت است نه شراکت اگر تعبیر درستی باشد .

تصمیمات سرنوشت سازی که نسبت به آنها با شما مشورت نمی شود !

وقتی که مسعود بارزانی رئیس حکومت کردستان ، مهمانی از سران آمریکائی را مطرح نمود ، آیا نسبت به این تصمیم و امثال اینها با شما مشورت می شود و شما در اینگون موارد نقشی ایفاء می کنید ؟

مجلس سیاسی کردستان متشکّل از رؤسای احزاب اصلی می باشد ، چون ۴ حزب که در قدرت سهیم نیستند وجود دارند و دو حزب اصلی ، این مجلس به پیشنهاد اتحاد اسلامی کردستان تأسیس شده است ( پیشنهاد هم از جانب دو حزب پذیرفته شد ) تا آن دو حزب (پارتی / یه کیه تی ) خود برای منطقه به تنهایی تصمیم گیری ننمایند و آن چهار حزب الآن عضو آن مجلس می باشند ، در آن مجلس مسائل حساس و مهم مطرح می شود ، امّا در بعضی موارد مسائل در این مجلس مطرح نمی شود ، من شخصاً نسبت به این مسئله چیزی نشنیده ام که مسعود بارزانی با برادران مشورت کرده باشند ، چون جداً وضعشان حساس است و حتی گمان می رود که خود هم با همدیگر تبادل نظر نکرده باشند، چون بعد از مطرح نمودن موضوع عبارتها را تصحیح می نمودند و گفته می شد که جناب رئیس چنین و چنان نگفتند ، نسبت به این موضوع با هیچکدام از برادران اعضائ مجلس مشورت نشده است .ً

بطور کلّی.. ارتباط میان اسلامگرایان و دیگر احزاب سکولار و چپی چگونه است ؟ آیا ارتباط بر اساس محبت است ؟ یا بر اساس رقابت ؟ و یا بر اساس عداوت ؟

ارتباط ما به عنوان اتحاد اسلامی با دیگر گروه های اسلامی و سکولار ارتباط خوبی است ، بر بعضی مشترکات اتفاق نظر داریم ولی در بعضی از امور فکری و پذیرش اسلام بعنوان مرجعیت با هم اختلاف داریم . امّا در خدمت به ملّت و اداره نمودن امور و استانها با کلیه احزاب مشارکت ، همکاری و هماهنگی داریم ، ولی در مسائل مربوط به عقیده ، ایدئولوژی و فکری با آنها اختلاف داریم و این امری طبیعی است .

نظر شما در مورد امنیّت و نیروهای نظامی در کردستان ، مخصوصاً نیروهای حزب چپ (پ ک ک ) و شبه نظامیان ( پیشمرگه ) چیست ؟ آیا اینها را نیروی ملّی کردی می دانید ؟ یا آنها را تابع حزب خود می دانید ؟ و آیا تصور می کنید در صورتیکه احزاب اسلامی در معرض خطر باشند این نیروها از ایشان دفاع خواهند کرد ؟ دیدگاه شما در مورد اینها چیست ؟

” پیشمرگه ” هیچ ارتباطی به “پ ک ک” ندارند ، “پ ک ک” نیروی نظامی کردهای ترکیه هستند ، امّا “پیشمرگه ” در کردستان طبق قانون فعلی عراق مسؤلیّت محافظت از مرزها را به عهده دارند و در حال حاضر به اسم ” نیروهای محافظ مرز ” فعالیت دارند و در هیچ مسائله دیگری دخالت نمی کنند ، نیروی نظامی ” پیشمرگه ” از فرزندان ملت کرد تشکیل شده اند ، تصوّر نکنید که تمام این افراد همچون رؤسای احزاب سکولار می اندیشند ، بلکه افرادی عادی هستند که در برابرنظام گذشته به مبارزه پرداخته اند و الآن در قالب وزارت سازماندهی شده اند .

امّا نیروهای “پ ک ک” تابع حزب کارگری کردستان ترکیه می باشند و در مناطق دور از کردستان زندگی می کنند نه در شهر های کردستان ، بلکه در کوهستان های دور به سر می برند که نظامیان ترکیه با آن همه قدت به آنها دسترسی ندارند، چه برسد به نیروهای “پیشمرگه ” و شهروندان ما ! در آنجا هیچ نوع درگیری و اصطکاکی میان این دو نیرو وجود ندارد .

در بعضی گزارشات آمده است که اسلامگرایان در کردستان تحت تعقیب و بازداشت می باشند ، آیا واقعا اینگونه است یا مبالغه شده ؟

این پیگیریها کار پیشمرگه نیست ، اینکار از جانب نیرهای امنیّتی می باشد ، اگر نیروهای امنیّتی وابسته به وزارت به فردی مشکوک شوند ، یا نسبت به فردی گزارشاتی به نیروهای امنیّتی ارسال گردد که با حکومت مشکلی دارد ، یا موضع سیاسی معینی داشته باشد بازداشت می شود ، ما این عمل را پنهان نمی کنیم ، آنجا اسلامگرایان هم تحت تعیب قرار می گیرند و بازداشت می شوند .

در بیشتر مواقع قانون در دست آنان می باشد … احکام و تصمیماتی از دادگاه صادر می شود در حالیکه دادگاه تابع آن دو حزب می باشد ، طبیعتاً ما در این خصوص شکایت داریم ، امّا در حدی هم نیست که بعضی شبکه های ماهواره ای عربی و سایتهای اینترنتی آن را برجسته می کنند … من قبلاً هم گفته ام وضعیّت امنیّتی اسلامگرایان کردستان نسبت به خیلی از کشورهای عربی و اسلامی بهتر است .

ردّی برسخنان ماموستا کریکار

می خواستید آنچه را که در مصاحبه ی ما با ماموستا کریکار ، رهبر گروه” انصار الاسلام “آمده است ردّ نمائید .. چه چیزی در مصاحبه ایشان شما را بر آشفت ؟

آنچه مرا متعجّب نکرد اتهامات و تکفیر بسیاری از کسانی بود که با او موافق نبودند … روش من تکفیر دیگران نیست ، بدین خاطر تکفیر کردن او مرا متعجّب نکرد ، او رأی و نظر خاص خود را دارد و در آنچه که می گوید آزاد است ، در کلام او بوی تکفیر می آید برای کسانی که با حاکمیّت مانده اند و با علمانیها در اداره ی حکومت ( با تعریف او ) همکاری می کنند و نسبت به کسانی که در آنجا مانده اند و خواهند ماند ، او می داند که اکثریت مردم کردستان مسلمان هستند و جریان های اسلامی به معنی واقعی کلمه مسلمان هستند و آنها جزئی از واقعیت کردستان می باشند ، می بایست او این اصطلاح را اصلاح می نمودند و اشاره می نمودند به اینکه حدّ اقل در کردستان افرادی مخلص با اسلوب و مقاصد مشروع فعالیت دارند … ایشان به صورت عام تکفیر می کنند و در مصاحبه ها ی گذشته نیز به این امر اشاره داشته اند .

به همین مناسبت … ارتباط شما با “انصار الاسلام” به عنوان یک جماعت اسلامی کُردی چگونه است؟

ما هیچ نوع ارتباطی با انصار الاسلام نداریم چون آنها بعد از آمدن نیروهای آمریکائی به طرف جنوب روانه شدند و به گروهای مسلّح دیگر موجود در رمادی و موصل پیوستند .

از سخنان شما فهمیدم که شما “انصار الاسلام” را قبول ندارید، در حالیکه این گروه مانند سایر گروها یی همچون “پیشمرگه” و “پ ک ک” مسلّح می باشند ، چرا آنها را می پذیرید آمّا اینها را در اقلیم نمی پذیرید ؟

من همچنین عبارتی را نگفتم.. که فلان را می پذیرم و دیگری را ردّ می نمایم ، من مسئله را بررسی نمودم… جماعت انصار الاسلام تشکیلات نیستند همچون سایر احزاب، بلکه دسته های از جوانان مسلح با افکاری خاص و معلوم می باشند وما با اینگونه افکار موافق نیستیم، مشکل مسلح بودنشان نیست بلکه تکفیری بود ایشان می باشد، هر کس فکر آنها را قبول نداشته باشد اسلامی باشد یا نباشد تکفیر می کنند ، واین اشکال جماعت” انصارالاسلام” هست.

آیا نمی ترسی که سخنان شما موافق روش آمریکائیان باشد ، هنگامیکه مواضع “انصارالاسلام” را بمبباران می کردند ؟

– خیر .. ابداً ، ما آنوقت هم مخالف بمباران بودیم و در این مورد بیانیّه ی رسمی صادر کردیم، و گفته ایم : ما به تغییر نظامی و انقلابی معتقد نیستیم ، ما با اینگونه برخوردها مخالفیم ، حتی نسبت به نیروها عراقی رژیم سابق که با ظلم وستم خود اشک کردها و مسلمانان را درآوردند ، ما موافق بمبباران نیستیم … این قیاس مع الفارق است .

مسئله ی تکفیر ی که در مصاحبه با ماموستا کریکار آمده است نسبت به ارتباط بین حزب “پ ک ک” و ترکیه.. شما ارتباط این دو را چگونه ارزیابی می کنید ؟

ما نقش مفید و فعّالی در تصحیح تصور و تقریب میان حکومت ترکیه و حزب “پ ک ک” ، همچنین میان “پ ک ک” و کردها عراقی ،و از سوی دیگر مابین حکومت ترکیه و رهبران کرد داریم ، مثلاً استاد صلاح الدّین ( دبیر کلّ اتحاد اسلامی کردستان) رئیس گروهی بود که بعد از تصمیم رسمی احزاب کُرد،جهت آرام کردن وضعیت به ترکیه سفر کردند ، ما آنجا بگونه ای صریح و شفاف عمل نمودیم … بر شما پوشیده نیست که ما با بکار گیری اسلحه مخالفیم و رسماً در برابر همه موضع خود را اعلام نموده ایم که گفتگوی سیاسی تنها راه حل است، برای ترکیه هم همین راهکار را مناسب می دانیم ،همچنین ما مخالف جنگ و درگیری میان نیروهای کُرد عراقی ونیروهای ترکیه هستیم .

مشکل عدم یکپارچگی کردستان

با توجه به چندپارچگی کردها و تقسیم ایشان میان کشورهای سوریه، عراق، ایران و ترکیه ؛ آیا این توزیع جغرافیائی سبب تفاوت میان مسائل و مشکلات اساسی بین کردهای این کشورها نشده است ؟

طبیعتاً با توجه به این گوناگونی تفاوتهایی هست و آنجا احزاب مختلفی وجود دارند ، چون چالشها و مشکلات ، متنوع و مختلف می باشند ، شما می دانید میان ایران و ترکیه ، عراق و سوریه کشمکش وجود دارد ، می توانیم بگوئیم تمام کردها با حکومتهای مرکزی کشمکش و زد وخورد دارند ، وضعیت کردها در هرمنطقه حالتی ویژه دارد و با جاهای دیگر فرق می کند .

دیدگاه شما در مورد جدائی کردستان از عراق و تشکیل یک حکومت مستقل کُردی چیست ؟ در حالیکه تمامی اسلامگرایان بر وحدت امت اسلامی اتفاق نظر دارند . اما تمامی کردها اعم از کرهای سوریه، عراق، ایران و ترکیه برعکس این می اندیشند … چه اشکالی دارد که کردها زیر نظر و سایه این دولت های اسلامی باشند ؟

بیست ودو کشور عربی مستقل وجود دارد (بدون اینکه برای وحدت امت اسلامی ضرری داشته باشند ) … برادرم! این فقط یک نوشته و حرف و ادعاست ، هیچ امت واحد ، برادری و وحدتی در کار نیست !

مرحوم مصطفی بارزانی رهبر فقید کُرد، در وقت خود فرمودند: ” من سربازی در یک دولت اسلامی را بر رهبری یک دولت اسلامی مجزاء از امت اسلامی ترجیح می دهم. ” … به من بگو این قانون مشروع و برحق کجاست؟ چه کسی نقشه این وحدت امت اسلامی و دول عربی را کشیده و پیاده نموده است ؟! در حال حاضر ۲۲ کشور ، و ده ها دولت اسلامی داریم ، چرا همیشه از کُردها می خواهند که تابع یکی از این کشورها باشند ، در حالیکه خودشان بخشی ناچیز از امت اسلامی می باشند ؟!

من به صراحت می گویم که کردها هوای تشکیل یک حکومت کُردی را در سر می پرورانند ، امّا همچون آرمان و آرزوی ملّی ، امّا آنچه در واقع وجود دارد تمام کردها اعم ازاسلامگرایان و حتی سکولارهای تندرو با فدرالیّت موافقند نه با تجزیه …آنها با وحدت و یکپارچگی عراق و ملّت عراق موافقند، و این در قانون اساسی کردستان و عراق آمده ، حتی در اصول کلّی تمام احزاب کُردی به آن اشاره شده است ، در برنامه و اساسنامه ی هیچ حزب کُردی تجزیه ملت عراق مطرح نشده اسنت .

احزاب را نباید در برابر آرمانها و آرزوها مؤاخذه نمود بلکه اصل بر آنست که در اساسنامه ی آنها آمده است ، من در اینجا از علمانیین ،شیوعیین و اسلامگرایان و غیر اسلامگرایان دفاع می کنم ، زیرا این یک واقعیت است و باید برادران عرب آنرا بدانند ،که هیچ حزب کُردی ، مردم را بسوی انفصال و تجزیه طلبی کردستان از عراق فرانمی خواند .

هرچند در آنجا احزاب و تشکلهایی همچون حزب”پ ک ک” وجود دارند و بر هیچ کس پوشیده نیست که در فکر تشکیل کردستان بزرگ و یک دولت واحد کُردی هستند ، و این یک آرزوی دیرین کردهاست ،اما موضع سیاسی احزاب کرد عراقی، تشکیل حکومت فدرالی تابع عراق می باشد .

مثل کردهای عراق و به نسبت دولت عراق در زمان اشغال آن دیدگاه شما نسبت به دیگر برادران تان در عراق اشغال شده چیست ؟

ما جزئی از عراق هستیم ، و عراقیها برادران عزیز ما هستند ، و شما با یک فرد کُرد عراقی صحبت می کنید،که تمام دردها ی ساکنین عراق اعم از عرب و غیر عرب را با خود همراه دارد، ما همه به سختی افتاده ایم ، در وقت خود هم به صراحت گفته ایم : ما مخلف اشغال عراقیم، ما موافق و خواهان تغییر نظام بوده و این هم بر شما پوشیده نیست و ما جزء معارضین بوده ایم … آمریکا سوار قطار معارضین شد ، من شخصاً در سال ۱۹۷۹ از عراق خارج شده و معارض نظام بوده ام ، تمام عراقیها اعم از سنی و شیعی ، کرد و عرب از معارضین نظام قبلی بوده اند ، علی رغم مشارکت ما در کنفرانس معارضین ما مخالف بمبباران کورکورانه و کوبیدن عراق بوده ایم ، خواست ما پشتیبانی سیاسی از عراق بوده ، ما با دخالت آمریکا و ویرانی عراق مخالفیم و این را به صراحت اعلام نموده ایم .

آیا کردها نوکر امریکا هستند ؟

بر شما پوشیده نیست نگاه دیگران به کردها اینست، که کردها نوکر آمریکا و اسرائیل می باشند ، دیدگاه شما در این باره چیست ؟ !

برادر م! قسم به خدا این بهتانی بس بزرگ است … کردها با هیچ احدی، جز خودشان هم پیمان نیستند ، و تفوق و ارتباط ایشان با آمریکا ، هیچگاه به پای ارتباط و هم پیمانی بعضی از کشورهای عربی نمی رسد ، که در اسرائیل دفتر و سفارت دارند و یا حداقل هماهنگی و هسوئی رسمی و امنیتی با اسرائیل دارند .

آنچه مرا متأسف می کند، اینست که مدام ، این اتهام به کُردها نسبت داده می شود ، همچنانکه گفتم ارتباط با اسرائیل و یهود افترائی محض بیش نیست ، ما ارتباط امنیّتی ، سیاسی ، اقتصادی و هیچ نوع ارتباط دیگری با اسرائیل و یهود نداریم ، اما ارتباط ما با آمریکا در واقع یک نوع تعامل با واقعیت است ، هنگامیکه آمریکا با تصویب رسمی دولتش به عراق آمد ، کردها هم جزء معارضین عراقی بودند ، و این همسوئی و تعامل با واقعیت بوده است ، هرچند گاهی توسط بعضی ها تا حدّ تعاون هم پیش رفته است، البته این چیز عجیب و غریبی نیست ، و دو حزب بزرگ کُردی (پارتی و یه کیه تی ) این را مخفی نمی کنند .

امّا ما اتحاد اسلامی کردستان (یکگرتوو ئیسلامی ) بعنوان یک حرکت اسلامی با واقعیت موجود تعامل می کنیم چون جزئی از واقعیت عراق می باشیم و امکان ندارد از وضعیّت فرار کنیم ، و در پایان می گویم: اتهام نوکری و ارتباط با آمریکا خنجری است بر پهلوی ما و این اتهام بزرگی است، که امیدوارم هیچ وقت تکرار نشود.