انتخابات ترکیه صلح را به منطقه می‌آورد؟
چهار فرآیند صلح متکی به نقش آنکارا
انتخابات ترکیه صلح را به منطقه می‌آورد؟
نویسنده: کارل بیلت *
با شکست حزب حاکم عدالت و توسعه در انتخابات پارلمانی اخیر، ترکیه در حال حرکت به سوی قلمروی سیاسی نامشخصی است. انتخاب مردم ترکیه در زمینه تشکیل دولت جدید نه تنها آینده دموکراسی در این کشور را تغییر داد بلکه دولت بعدی می تواند نقشی سازنده در فرآیندهای صلح آمیز داشته باشد تا بتواند ثبات را به منطقه خاورمیانه بازگرداند.
اول: مهمترین مورد برای ترکیه، فرآیند صلح پیش رو با جمعیت کرد این کشور است. هسته اصلی این فرآیند در مورد تعریف جدیدی از دولت سکولار و واحدی است که در سال ۱۹۲۳ به وجود آمد. هر کس که در جمهوری جدید به عنوان یک عضو اقلیت به رسمیت شناخته نشده، قرار بوده در هویت جدید ترکی ادغام شود. اما این مسئله آن گونه که آتاترک می خواست اتفاق نیفتاد. ترک ها به سرعت هویت قومی خودشان را حفظ کردند.
عاقبت قلع و قمع زبان و فرهنگ کردی موجب طغیان خشونت آمیز حزب کارگران کردستان (پ ک ک) شد که زندگی ۳۰ هزار نفر را گرفته است. اولویت هر دولت جدید در ترکیه باید تکمیل فرآیند صلحی باشد که اردوغان آغاز کرد و اردوغان هم باید بداند که ممکن است میراث وی بر اساس شکست یا موفقیت این فرآیند شکل بگیرد.
دوم: فرآیند صلح بعدی تلاش جدید برای متحد کردن قبرس است که از زمانی که قانون اساسی در سال ۱۹۶۳ نقض شد و اشغال ترکیه در سال ۱۹۷۴ صورت گرفت، کشور تقسیم شده است. در واقع این اتفاق نامانوسی است که پایتخت یکی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا چندین دهه توسط نیروهای حافظ صلح سازمان ملل تقسیم شده و مورد نگهبانی قرار دارد.
ادامه یافتن تقسیم فعلی قبرس می تواند مذاکرات پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا و همکاری میان اتحادیه اروپا و ناتو را با بن بست مواجه کند. اما هم اکنون تحت دولت نیکوس آناستاسیادس و مصطفی آکینچی، رئیس جمهور جدید قبرس شمالی، پس از سال ها بن بست، احتمالی واقعی برای اتحاد مجدد جزیره وجود دارد. اما حل و فصل این اختلاف بدون حمایت مشخص دولت ترکیه ممکن نخواهد بود.
سوم: فرآیند صلح بعدی در رابطه با روابط ترکیه با ارمنستان است که اگر بهبود یابد می تواند فضایی را به وجود آورد که میان ارمنستان و آذربایجان هم صلح برقرار شود. در اکتبر ۲۰۰۹ توافق دوراندیشانه ای در زوریخ میان ارمنستان و ترکیه به دست آمد، ولی نیروهای فرا منطقه ای همچون روسیه این فرآیند را با بن بست روبه رو ساختند. دولت بعدی باید رویکردی که در زوریخ وجود داشت را بازگرداند و دولت ارمنستان هم اقدام مشابهی در این زمینه انجام دهد.
چهارم: فوری ترین روند صلح مربوط به سوریه است. ترکیه مخالفت اصولی و شدیدی با حکومت رئیس جمهور بشار اسد دارد و بیش از یک میلیون آواره سوری را پناه داده است. اما خطری که از درگیری های پیش رو به ویژه برای خود ترکیه دارد را نباید دست کم گرفت.
تمام بازیگران کلیدی منافع مشترکی در حفظ دولت سوریه در حالی که حکومتش تغییر می کند، دارند. فروپاشی کامل حکومت این کشور و راه حل سیاسی ای که توسط ابزار نظامی تحمیل شده باشد، به احتمال زیاد منجر به عواقب فاجعه باری در دهه های آینده خواهد شد که ترکیه بدترین تاثیرات آن را دریافت خواهد کرد. بنابراین دولت جدید ترکیه باید آماده مشارکت در گفتگوهای سازنده با ایالات متحده و ایران برای رسیدن به راه حل احتمالی باشد.
وظیفه فوری که ترکیه با آن مواجه است پل زدن میان اختلافات دیرین و ایجاد یک دولت ائتلافی است. در غیر این صورت انتخابات جدید غیرقابل اجتناب خواهد بود. به همین دلیل دوستان ترکیه باید این فرصت را که برای خود ترکیه و صلح منطقه مهم است، به یاد رهبران این کشور بیندازند.
* وزیر خارجه سوئد در سال های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۴ و نخست وزیر در سال های ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۴
منبع: پراجکت سیندیکیت/ مترجم: حسین هوشمند
