انسان معنوی و ویژگی های شخصیتی وی

انسان معنوی و ویژگی های شخصیتی وی

نویسنده: دکتر محمود ویسی

ارائه‌ی تعریفی جامع و مانع از انسان معنوی قدری مشکل است اما می‌توان با بیان برخی از ویژگی‌های انسان معنوی تا حدودی تصویری دقیق از او برای تأسی ترسیم نمود.

این ویژگی‌ها به اختصار عبارتند از:

۱ـ انسان معنوی مرتباً حس عاشقانه‌ای در حال غلیان دارد و اهل دل است و سرمایه‌اش همان دل است و هرگز اجازه نمی‌دهد که چیزی دلش را گِل کند.

۲ـ انسان معنوی رفتارهای محاسبه‌گر و معامله کننده ندارد و از اصالت در رفتار برخوردار است. به عبارتی اهل عدالت نیست بلکه اهل احسان است و اهل احسان بودن به مراتب مهم‌تر و مشکل‌تر از اهل عدالت بودن است. همچنان که در قرآن آمده است: (إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ…)[نحل:۹۰]

۳ـ انسان معنوی فاعل و پیشقدم در عشق‌ورزی و بخشودن است، زیرا دوست دارد به خداوند نزدیک شود و ربانی گردد. آنجاست که از چشم و گوش و دست و پای ربانی برخوردار می‌شود و به قول حافظ:

از پای تا سرت همه نور خدا شود

در راه ذوالجلال چو بی‌پا و سر شوی

۴ـ انسان معنوی هرگز گله و شکایت نمی‌کند و نق نمی‌زند و در خلوت و جلوت به یک گونه رفتار می‌کند. چون کسی که شکایت می‌کند، نمی‌تواند اثرگذار باشد و از فقدان معنویت رنج می‌برد.

۵ـ انسان معنوی کسی را حذف نمی‌کند، بلکه افراد بسته به اثربخشی و یا اثرپذیری خود در میدان جاذبه‌ی او خود به خود جذب یا دفع می‌شود. (انسان معنوی، یارانش را با تطمیع و یا تهدید به دنبال خود نمی‌کشاند بلکه آنان با شور و شوق به سوی او می‌آیند.)

۶ـ فرد معنوی اهل شکر است. شکر، توجه دائمی به همه‌ی داشته‌ها و ندیدن نداشته‌هاست. شکرگزاری و حمد از قوانین شفاست و شفای دل از بیماری‌ها و امراض در گرو اهل شکر بودن است.

۷ـ فرد معنوی تحت تأثیر فشارهای زندگی قرار می‌گیرد، اما چون خودآگاهی دارد آثار اینگونه فشارها بر او موقتی و اندک است و نمی‌تواند سیر او را به سوی کمال متوقف نماید.

۸ـ فرد معنوی از کسی توقعی ندارد، لذا کسی نمی‌تواند او را ناراحت کند و از کسی ناراحت نمی‌شود. (هرچه توقع انسان از عالم خارج کمتر شود، اقتدار و تأثیرگذاری او بر جهان خارج بیشتر خواهد شد.)

۹ـ فرد معنوی اثرگذاری فعال و اثرپذیری فهیم است و با توجه به ظرفیت وجودی افراد طوری به آنها پیام می‌دهد که نه فرد تخریب شود و نه پیام. فرد معنوی بر محیط پیرامون به بهترین شکل اثر می‌گذارد طوری که نه خود دچار تنش می‌شود و نه دیگری را دچار تنش می‌کند.

۱۰ـ فرد معنوی اهل مراقبه است و خود را همیشه در محضر خدا می‌بیند. او هم بر اعمال و هم بر افکار خود مراقبت می‌کند. او نه تنها با زبان، بلکه در ذهن خود نیز غیبت نمی‌کند و از اندیشه‌ی گناه نیز دوری می‌گزیند.

منبع: مجله اندیشه اصلاح ، شماره ویژه معنویت