حافظان و قاریان مشهور قرآن در زمان رسول الله صلى الله علیه وسلم

حافظان و قاریان مشهور قرآن در زمان رسول الله صلى الله علیه وسلم

تهیه و تدوین: عبدالله علی پور

حفظ قرآن در زمان پیامبر صلی الله علیه وسلم از نخستین روزهای نزول وحی آغاز شد. پیامبر اسلام (صلی اللّه علیه و آله ) نخستین حافظ قرآن به شمار می رفت . برای فرا گرفتن و حفظ آن بسیار می کوشید.

آن حضرت همراه پیک وحی زبانش را حرکت می داد و شتاب می‌کرد تا آنچه می‌شنود فراموش نکند.

مفسرین در شأن نزول آیه‌ { لا تُحَرِّکْ بِهِ لِسانَکَ لِتَعْجَلَ بِهِ إِنَّ عَلَیْنا جَمْعَهُ وَ قُرْآنَهُ؛(ای رسول ما) در حال وحی، شتابان زبان به قرائت قرآن نگشای که ما خود آن را جمع کرده، (در سینه‌ات) نگاه می‌داریم و بر تو می‌خوانیم } حضرت برای اطمینان کامل از محفوظات خویش آن‌ها را بر فرشته‌ وحی عرضه می‌کرد.

در روایات متعدد می‌خوانیم که پیامبر در ماه رمضان هر سال قرآن را، تا آن‌ جا که نازل شده بود، با جبرئیل مقابله و تکرار می‌کرد؛ در واپسین سال زندگی‌اش، برخلاف سال های گذشته، این مقابله و تکرار را دو بار به انجام رساند……..

اهتمام صحابه به حفظ قرآن

پیامبر در نماز و هر فرصتی که پیش می‌آمد قرآن را با صدای بلند می‌خواند، صحابه کرام نیز همراه وی به فراگیری و حفظ آن می‌پرداختند. وقتی صحابه آیه‌ یا سوره‌ ای را از رسول خدا می‌شنیدند، چندین بار به حضرت مراجعه می کرده، آنچه به خاطر سپرده بودند را بر وی عرضه می‌داشتند تا رسول خدا کیفیت حفظ آنان را تأیید و تقریر کند. به تدریج اهتمام بی شماری از صحابه در به خاطر سپردن آیات چنان فزونی یافت که گروهی به حافظ و قاری قرآن شهرت یافتند.

معروف ترین آنان عبارتند از:

۱- عثمان ذی النورین( رضی اللہ عنہ )

۲- علی بن ابی طالب (رضی اللہ عنہ )

۳- ابوبکر صدیق ( رضی اللہ عنہ )

۴- ابی بن کعب ( رضی اللہ عنہ )

۵- ابوهریره ( رضی اللہ عنہ )

۶- زید بن ثابت (رضی اللہ عنہ )

۷- عبدالله بن مسعود ( رضی اللہ عنہ )

۸- أبو در داء ( رضی اللہ عنہ )

در آن عصرطلایی، زنان نیز پا به پای مردان در عرصه‌ قرائت و حفظ قرآن کریم می‌کوشیدند؛ قاریان و حافظان مشهور کل قرآن از زنان در زمان رسول الله صلى الله علیه وسلم که معروف ترین آنان عبارتند از:

۱-أم المؤمنین حضرت عائشه (رضى الله عنها )

۲-ام المؤمنین حضرت حفصه( رضی الله عنها)

۳-ام المؤمنین ام سلمه ( رضی الله عنها )

۴- ام المؤمنین أم ورقه ( رضی الله عنها )

قاریان قرآن در آن زمان بیشتر از کارهای دیگر کناره گیری کرده و اغلب اوقات خود را در تحقیق وقرائت وضبط وثبت آنها مصروف می داشتند ؛ به گونه ای که در علم قرائت و کم و کیف آنها به درجه بالایی از تخصص نایل آمده بودند.

———

منابع و مراجع :

-تفسیر کابلی

– إتقان-نورسور

– أطلس الأنبیاء