پندهای حکیمانه ابن عطا اسکندری، در باب تربیت و تزکیه، بردباری هنگام عبادت

? پندهای حکیمانه ابن عطا اسکندری، در باب تربیت و تزکیه، بردباری هنگام عبادت

?اخلاص ـ احتیاج به بردباری خداوند هنگام عبادت

? ۱۹ – تو به هنگام گناه و نافرمانی چه قدر محتاج بردباری خداوند هستی؟ پس به هنگام بندگی و اطاعت بیش از آن محتاج بردباری او هستی.

? هدف از تمامی عبادات، کمال و مقام بندگان در این است که نظر بندگان در هر کاری، همچون سائلی مدهوش، به سوی رب العالمین باشد و نگاه او از اعمال و افعال و حتی از وجودش برداشته شده و اعتماد او فقط به الله باشد؛ قلب با یاد او آرام شود؛ سمت و سوی قلب به سوی او باشد؛ توکل اسباب و وجود خویش برداشته شود.

هلاکت و پستی در این است که متوجه نفس خود بوده و عمل خویش را بپسندد و فعل خود را خوب بداند و در قلبش خود را خوب بداند. چنین بنده‌ای مردود بارگاه احدیت قرار می گیرد.

همه می دانند که همه بندگان به هنگام ارتکاب گناه محتاج بردباری خداوند هستند که خداوند بر آن گناه مؤاخده نفرمایند و از آن گناه درگذر کند. از آنجایی که اطاعت و فرمانبرداری، عین رضای الهی است، در آن نیاز به حلم و بردباری نیست؛ چراکه صفت حلم به هنگام انجام کار خلاف رضا انجام می گیرد، اما گاهی و بلکه بیشتر اوقات معامله برعکس است و آن قدر هنگام گناهان نیاز به حلم نیست که هنگام طاعت و عبادت است.

توضیح آن این است که هرگاه از مؤمن گناهی سر می‌زند در او انکسار، ندامت تضرع و زاری پیدا شده و خود را ملامت می‌کند و از آن عمل از بارگاه الهی توبه می کند، در این هنگام توجه او به نفس خود و عمل خویش نیست، بلکه قلب وی متوجه این امر می‌شود که به جزء رحمت و فضل خداوند پناهگاه دیگری ندارم، و این صفت عین مقصود و کمال بندگی است.

اما بسا اوقات بعد از عبادت گذاری، فرد متوجه آن شده و آن را خوب می‌داند و خود را مطیع، عبادت گذار، اداکننده حق عبادت و مستحق پاداش می‌داند، در این حالت توجه و نظر او نسبت به نفس جلب می‌شود و از رحمت و فضل الهی نگاهش برچیده می‌شود.
در این صورت جای تعجبی ندارد که دچار غضب الهی شود و خداوند از او ناراضی گردد؛ بنابراین بر چنین عبادت و طاعتی بیشتر محتاج حلم و بردباری خداوند است تا نسبت به هنگام ارتکاب گناه.

? منبع: الحکم العطائیه ـ مترجم: عبدالجلیل رحمت زهی

? @eslahe