کشورهای عربی با مسکو کنار می‌آیند با تهران نه
سکوت اعراب در برابر تحرکات روسیه در سوریه
کشورهای عربی با مسکو کنار می‌آیند با تهران نه
سکوتی بر پایتخت های عربی طرفدار سرنگونی حکومت بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه در برابر تحرکات گسترده ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه که تلاش می کند موج بر آب های راکد بحران سوریه ایجاد کند، حاکم شده است. به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، در مقابل تحرکات سریع روسیه، کشورهای غربی در برابر سیل پناهندگان سوری ناتوانند و از آغاز بحران سوریه که چهار سال از آن می گذرد تا کنون نتوانسته اند راهی برای حل آن پیدا کنند.
به نظر می رسد نوعی از آرامشی که در مواضع کشورهای عربی مشاهده می شود از نگاهی به معنای تایید تحرکات سیاسی و نظامی روسیه است که شاید از نگاه اعراب می تواند به معنای کاهش نفوذ ایران، دشمن منطقه ای بسیاری از کشورهای عربی به ویژه اعراب حاشیه خلیج فارس، در سوریه محسوب شود.
جمیل الذیابی، تحلیلگر عربستانی درباره سکوت کشورهای عربی می گوید: «کشورهای عربی اهمیت نقش روسیه را درک می کنند. عربستان و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس تلاش می کنند با روسیه همکاری کنند تا روابطشان از حالت خصمانه به حالت میانجی گرانه سازنده تغییر یابد تا به این ترتیب راه حلی برای خروج اسد از قدرت از یک سو و کاستن از نقش ایران در منطقه از سوی دیگر به دست آید.»
این در حالی است که جهان غرب تحرکات روسیه را به مثابه تلاشی از سوی روسیه برای نجات خود قلمداد می کند. برای همین شاهدیم که از چند روز پیش موجی از تغییر در مواضع کشورهای اروپایی بر سر بقای بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه در قدرت به وجود آمده است.
روز جمعه فیلیپ هاموند، وزیر امور خارجه بریتانیا گفت: «ضروری است که با اسد به عنوان طرفی از فرایند جاری در سوریه در صورتی که بر سر حکومت انتقالی به توافق رسیدیم، صحبت کنیم، اسد می تواند بخشی از حکومت انتقالی باشد.»
الذیابی در این باره می گوید: «سکوت کشورهای عربی به معنای رضایت از تغییرات پیش آمده نیست، بلکه به عبارت دیگر آنها به دنبال راه حلی برای سوریه به همراه روسیه و طرف های بین المللی هستند.»
تغییر مواضع کشورهای غربی با مواضع رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه تکمیل شده است. وی که یکی از مصرترین افراد برای سرنگونی بشار اسد بود اکنون می گوید بشار اسد می تواند در راه حل سیاسی برای تشکیل حکومت انتقالی آینده سوریه مشارکت داشته باشد. این اظهارات از جانب اردوغان بی سابقه است. وی گفت: «ممکن است عملیات حکومت انتقالی بدون اسد انجام شود اما ممکن است که این کار با حضور بشار اسد نیز به سرانجام برسد.» اما او بلافاصله بعد از آن از مردم سوریه خواست که نخواهند اسد در قدرت بماند.
در حالی که اتحادیه اروپا از پذیرش هزاران پناهجوی پناه برده به اروپا ناتوان است و سیل مهاجران فعلی را از جنگ جهانی دوم تا کنون بی سابقه می داند، آلمان، بزرگترین قدرت اقتصادی و سیاسی در اروپا میزبان هزاران پناهجو در خاک خود شده است. برای همین آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان نیز گفته است که باید اسد را در هر گونه مذاکره برای پایان دادن به بحران سوریه مشارکت داد. وی در این باره گفت: «ما باید با خیلی ها صحبت کنیم از جمله با بشار اسد که خود طرفی از بحران سوریه است.»
در حالی که اروپا در میان سیاست های دو گانه خود در قبال بحران سوریه سر در گم شده است، مسکو حضور نظامی خود را در سوریه بسیار تشدید کرده و علنا به حمایت نظامی از حکومت بشار اسد برخاسته است. با این که برخی از سربازهای روس بعد از رسیدن به بندر نوفوروسیسک در دریای سیاه و منصرف شدن از رفتن به سوریه توبیخ و مجازات شده اند.
از سوی دیگر حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران روز جمعه گفت که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه ابراز تمایل کرده که کشورش نقشی پررنگ تر در مبارزه با داعش و دیگر گروه های تندرو داشته باشد اما او در عین حال تاکید کرد که کشورش متحد روسیه در این زمینه نیست.
برخی از تحلیلگران بر این اعتقادند که رقابتی داغ میان تهران و مسکو بر سر نفوذ در سوریه به وجود آمده است. به ویژه که ولادیمیر پوتین قصد دارد در دیدار روز دوشنبه خود با باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا در نیویورک درباره ورود مشروط کشورش به پیمان مبارزه با داعش یا هماهنگی کشورش با امریکا در مبارزه با این شبکه تروریستی مذاکره کند و بسیاری معتقدند این کار او در حقیقت تلاشی برای کنار زدن ایران از بحران سوریه است.
اشتون کارتر، وزیر دفاع امریکا گفته است که امریکا و روسیه می توانند زمینه هایی برای همکاری در امور سوریه بیابند.
در حالی که کشورهای منطقه و عربی تلاش های بسیاری می کردند تا خلاء عدم هماهنگی جامعه غربی در حل بحران سوریه را خود پر کنند و به همین بهانه به روند سرنگونی بشار اسد سرعت ببخشند اما ناتوانی آنها در این کار از یک سو و موفقیت غرب در رسیدن به توافق هسته ای با ایران از سوی دیگر سبب شده است تا اعتماد جامعه جهانی بیش از پیش به سمت ایران به جای آنها جلب شود.
مریم بن رعد، پژوهشگر در مرکز مطالعات و پژوهش های بین المللی در این باره می گوید: «غرب در بحران سوریه معلق مانده و می خواهد راه خروجی برای این بحران بیابد برای همین صحبت از مشارکت دوباره بشار اسد را به میان آورده است.»
ترجمه: سید علی موسوی خلخالی
منبع: دیپلماسی ایرانی
