بررسی جهاد و آیه سیف در گفتگو با دکتر یوسف قرضاوی
بررسی جهاد و آیه سیف در گفتگو با دکتر یوسف قرضاوی
ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺑﺤﺚ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺍﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﺍﺯ ﻣﺤﻀﺮ ﺩﮐﺘﺮ ﻗﺮﺿﺎﻭﯼ ﺁﻏﺎﺯ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺟﻬﺪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﺟﻨﮕﯿﺪﻥ ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﺟﻬﺎﻥ ﻣﯽﺩﺍﻧﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﭼﻪ ﭘﺎﺳﺨﯽ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﻮﺩ ﺑﻪ ﻭﯾﮋﻩ ﮐﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﭘﺎﺭﻩﺍﯼ ﺍﺯ ﺁﯾﺎﺕ ﻭ ﺍﺣﺎﺩﯾﺚ ﻧﯿﺰ ﺍﺳﺘﻨﺎﺩ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ؟؟ !
ﺩﮐﺘﺮ ﻗﺮﺿﺎﻭﯼ : ﺑﺴﻢ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﺍﻟﺮﺣﯿﻢ ﺍﻟﺤﻤﺪ ﻟﻠﻪ ﻭﺍﻟﺼﻼﺓ ﻭﺍﻟﺴﻼﻡ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺒﺸﯿﺮ ﺍﻟﻨﺬﯾﺮ، ﻭ ﺍﻟﺴﺮﺍﺝ ﺍﻟﻤﻨﯿﺮ، ﺳﯿﺪﻧﺎ ﻭ ﺇﻣﺎﻣﻨﺎ، ﻭ ﺃﺳﻮﺗﻨﺎ ﻭ ﺣﺒﯿﺒﻨﺎ ﻣﺤﻤﺪ، ﻭ ﻋﻠﻰ ﺁﻟﻪ ﻭ ﺻﺤﺒﻪ ﻭ ﻣﻦ ﺍﺗﺒﻌﻬﻢ ﺑﺈﺣﺴﺎﻥ ﺇﻟﻰ ﯾﻮﻡ ﺍﻟﺪﯾﻦ .
ﺩﺭ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯼ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺍﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺭﺍ ﯾﺎﺩﺁﻭﺭﯼ ﮐﺮﺩﻩﺍﻡ ﮐﻪ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩﯼ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺟﻬﺎﺩ، ﺍﻓﺮﺍﻁ ﻭ ﺗﻔﺮﯾﻂ ﻭ ﺣﺪ ﻭﺳﻂ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ. ﻣﻮﺿﻊ ﯾﮏ ﮔﺮﻭﻩ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﺧﻮﺍﻫﺪ ﺟﻬﺎﺩ ﺭﺍ ﺍﺑﻄﺎﻝ ﻭ ﺭﻭﺡ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻤﯿﺮﺍﻧﺪ ﺗﺎ ﺍﻣﺖ ﺗﺴﻠﯿﻢ ﺩﺷﻤﻨﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻧﺘﻮﺍﻧﺪ ﺍﺯ ﺧﻮﺩﺵ، ﺍﺯ ﺩﯾﻦﺍﺵ، ﺳﺮﺯﻣﯿﻦﺍﺵ ﻭ ﻧﺎﻣﻮﺳﺶ ﺩﻓﺎﻉ ﮐﻨد . ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﯾﻦ ﻣﻮﺿﻊ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﮐﻪ ﺩﺭﺻﺪﺩﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﺠﻨﮕﺪ ﭼﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺎ ﺩﺭ ﺻﻠﺢ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ ﻭ ﭼﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺎ ﻣﯽﺟﻨﮕﻨﺪ . ﺍﯾﻦ ﮔﺮﻭﻩ « ﺗﻬﺎﺟﻤﯽﻫﺎ » ﻧﺎﻣﯿﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ . ﺁﻧﺎﻥ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺍﺳﻼﻡ ﺩﯾﻨﯽ ﻣﻬﺎﺟﻢ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﺎﮔﺮﯾﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺪﺭﺕ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺟﻬﺎﻥ ﺗﺤﻤﯿﻞ ﮐﻨﺪ ﻭ ﺩﺳﺖ ﮐﻢ ﺍﮔﺮ ﻋﻘﯿﺪﻩﯼ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺗﺤﻤﯿﻞ ﻧﮑﻨﺪ ﻣﯽﺑﺎﯾﺪ ﻧﻈﺎﻡ ﺷﺮﯾﻌﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺟﻬﺎﻥ ﺗﺤﻤﯿﻞ ﮐﻨﺪ .
ﺍﯾﻦ ﺩﻭﺳﺘﺎﻥ ﻗﻄﻌﺎً ﺍﯾﺮﺍﺩﺍﺗﯽ ﺩﺍﺭﻧﺪ هر ﭘﯿﺮﻭ ﯾﮏ ﻣﮑﺘﺐ ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺷﺒﻬﻪﻫﺎﯾﯽ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ . ﺍﻣﺎ ﻣﻬﻢ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺑﻪ ﻣﺤﮑﻤﺎﺕ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﺷﻮﺩ ﺯﯾﺮﺍ ﭼﻨﮓ ﺯﺩﻥ ﺑﻪ ﻣﺤﮑﻤﺎﺕ ﻭﺍﺟﺐ ﺍﺳﺖ . ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ :
« ﻣِﻨْﻪُ ﺁﯾَﺎﺕٌ ﻣُﺤْﮑَﻤَﺎﺕٌ ﻫُﻦَّ ﺃُﻡُّ ﺍﻟْﮑِﺘَﺎﺏِ ﻭَﺃُﺧَﺮُ ﻣُﺘَﺸَﺎﺑِﻬَﺎﺕٌ »
« ﭘﺎﺭﻩﺍﯼ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺁﯾﺎﺕ ﻣﺤﮑﻢﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺻﻞ ﮐﺘﺎﺏﺍﻧﺪ ﻭ ﺑﺮﺧﯽ ﺩﯾﮕﺮ ﻣﺘﺸﺎﺑﻪﺍﻧﺪ »
ﺭﻭﺵ ﺩﺭﺳﺖ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺼﻮﺹ ﻣﺘﺸﺎﺑﻪ ﺑﻪ ﻧﺼﻮﺹ ﻣﺤﮑﻢ ﺍﺭﺟﺎﻉ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﻮﻧﺪ ﺍﻣﺎ ﺭﻭﺵ ﮐﺠﺮﻭﺍﻥ ﺑﺮ ﻋﮑﺲ ﺍﯾﻦ ﺭﻭﺵ ﺍﺳﺖ.
ﻣﺜﻼً ﺁﻧﺎﻥ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﺮﺁﻥ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﻣﯽﺩﻫﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ ﺑﺠﻨﮕﯿﻢ . ﻭﻟﯽ ﻫﺮ ﮔﺎﻩ ﺩﺭ ﭘﺎﺳﺦ ﺁﻧﺎﻥ ﺁﯾﺎﺗﯽ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺩﻋﻮﺗﮕﺮﯼ ﻣﺮﺩﻡ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﻣﯽﺩﻫﻨﺪ، ﻣﺜﻼً : « ﺍﺩْﻉُ ﺇِﻟﻰ ﺳَﺒِﯿﻞِ ﺭَﺑِّﮏَ ﺑِﺎﻟْﺤِﮑْﻤَﺔِ ﻭَ ﺍﻟْﻤَﻮْﻋِﻈَﺔِ ﺍﻟْﺤَﺴَﻨَﺔِ ﻭَ ﺟﺎﺩِﻟْﻬُﻢْ ﺑِﺎﻟَّﺘِﯽ ﻫِﯽَ ﺃَﺣْﺴَﻦُ ﺇِﻥَّ ﺭَﺑَّﮏَ ﻫُﻮَ ﺃَﻋْﻠَﻢُ ﺑِﻤَﻦْ ﺿَﻞَّ ﻋَﻦْ ﺳَﺒِﯿﻠِﻪِ ﻭَ ﻫُﻮَ ﺃَﻋْﻠَﻢُ ﺑِﺎﻟْﻤُﻬْﺘَﺪِﯾﻦَ »
« ﺑﺎ ﺣﮑﻤﺖ ﻭ ﺍﻧﺪﺭﺯ ﻧﯿﮑﻮ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺭﺍﻩ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺕ ﻓﺮﺍ ﺑﺨﻮﺍﻥ ﻭ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﺭﻭﺷﯽ ﮐﻪ ﻧﯿﮑﻮﺗﺮ ﺍﺳﺖ ﻣﺠﺎﺩﻟﻪ ﮐﻦ . »
ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﺁﯾﺎﺕ ﻣﻨﺴﻮخ ﻫﺴﺘﻨﺪ ! ﭼﻪ ﭼﯿﺰﯼ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻧﺴﺦ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ؟ ﺁﯾﻪﯼ ﺳﯿﻒ !
ﺍﮔﺮ ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪﯼ ﺭﻭﺷﻦ ﺑﺮﺍﯼ ﺁﻧﻬﺎ ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﺷﻮﺩ :
« ﻓَﺈِﻥِ ﺍﻋْﺘَﺰَﻟُﻮﮐُﻢْ ﻓَﻠَﻢْ ﯾُﻘﺎﺗِﻠُﻮﮐُﻢْ ﻭَ ﺃَﻟْﻘَﻮْﺍ ﺇِﻟَﯿْﮑُﻢُ ﺍﻟﺴَّﻠَﻢَ ﻓَﻤﺎ ﺟَﻌَﻞَ ﺍﻟﻠَّﻪُ ﻟَﮑُﻢْ ﻋَﻠَﯿْﻬِﻢْ ﺳَﺒِﯿﻼً »
« ﭘﺲ ﺍﮔﺮ ﺍﺯ ﺷﻤﺎ ﮐﻨﺎﺭﻩ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻧﺠﻨﮕﯿﺪﻧﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺻﻠﺢ ﮐﺮﺩﻧﺪ، ﭘﺲ ﺧﺪﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﺷﻤﺎ ﻫﯿﭻ ﺭﺍﻫﯽ [ ﺑﺮﺍﯼ ﺟﻨﮕﯿﺪﻥ ] ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﻧﺪﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ . »
ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ : ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪ ﻧﺴﺦ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ . ﭼﻪ ﭼﯿﺰ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻧﺴﺦ ﮐﺮﺩﻩ؟ ﺁﯾﻪﯼ ﺳﯿﻒ !
ﺍﮔﺮ ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪ ﺑﺮﺍﯾﺸﺎﻥ ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﺷﻮﺩ :
« ﻻ ﯾَﻨْﻬﺎﮐُﻢُ ﺍﻟﻠَّﻪُ ﻋَﻦِ ﺍﻟَّﺬِﯾﻦَ ﻟَﻢْ ﯾُﻘﺎﺗِﻠُﻮﮐُﻢْ ﻓِﯽ ﺍﻟﺪِّﯾﻦِ ﻭَ ﻟَﻢْ ﯾُﺨْﺮِﺟُﻮﮐُﻢْ ﻣِﻦْ ﺩِﯾﺎﺭِﮐُﻢْ ﺃَﻥْ ﺗَﺒَﺮُّﻭﻫُﻢْ ﻭَ ﺗُﻘْﺴِﻄُﻮﺍ ﺇِﻟَﯿْﻬِﻢْ ﺇِﻥَّ ﺍﻟﻠَّﻪَ ﯾُﺤِﺐُّ ﺍﻟْﻤُﻘْﺴِﻄِﯿﻦَ »
« ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺩﯾﻦ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻧﺠﻨﮕﯿﺪﻩﺍﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺩﯾﺎﺭﺗﺎﻥ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺁﻭﺍﺭﻩ ﻧﮑﺮﺩﻩﺍﻧﺪ، ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﺎﺯ ﻧﻤﯽﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﻧﯿﮑﯽ ﻭ ﺩﺍﺩ ﮐﻨﯿﺪ . ﺑﯽ ﮔﻤﺎﻥ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺩﺍﺩ ﮔﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺩﻭﺳﺖ ﺩﺍﺭﺩ »
ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ : ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪ ﻧﺴﺦ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ . ﭼﻪ ﭼﯿﺰﯼ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻧﺴﺦ ﮐﺮﺩﻩ؟ ﺁﯾﻪﯼ ﺳﯿﻒ .
ﮐﺎﺭ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﺸﯿﺪ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺁﯾﻪﯼ ﺳﯿﻒ، ﺻﺪ ﻭ ﭼﻬﻞ ﺁﯾﻪﯼ ﻗﺮﺁﻧﯽ ﺭﺍ ﻧﺴﺦ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﺣﺘﯽ ﺑﺮﺧﯽ ﮔﻔﺘﻪﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﺩﻭﯾﺴﺖ ﺁﯾﻪ ﺭﺍ ﻧﺴﺦ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ . ﺍﯾﻦ ﺁﯾﺎﺕ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺩﺭ ﻣﺼﺤﻒ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﻭﻟﯽ ﺑﻪ ﮔﻤﺎﻥ ﺁﻧﺎﻥ ﺗﻨﻬﺎ ﻟﻔﻈﺸﺎﻥ ﺑﺎﻗﯽ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻓﺎﻗﺪ ﻣﻌﻨﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ .
ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﺩﺭ ﺑﺎﺭﻩﯼ ﺍﯾﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﺴﺦ ﭼﯿﺴﺖ؟
ﺩﮐﺘﺮ ﻗﺮﺿﺎﻭﯼ : ﻣﻦ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﮕﻮﯾﻢ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﻧﺴﺦ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﻪ ﺗﻨﮓ ﻣﯽﺁﯾﻢ . ﻣﺜﻼً ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻦ ﺩﺷﻮﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﮕﻮﯾﻢ ﺁﯾﻪﯼ « ﻭَﻋَﻠَﻰ ﺍﻟَّﺬِﯾﻦَ ﯾُﻄِﯿﻘُﻮﻧَﻪُ ﻓِﺪْﯾَﺔٌ ﻃَﻌَﺎﻡُ ﻣِﺴْﮑِﯿﻦٍ ﻓَﻤَﻦْ ﺗَﻄَﻮَّﻉَ ﺧَﯿْﺮًﺍ ﻓَﻬُﻮَ ﺧَﯿْﺮٌ ﻟَﻪُ »(و بر کسانی که توانائی آن را ندارند؛ لازم است کفاره بدهند، “و آن” خوراک دادن به مسکینی است، و هر کس که رغبت خود “بیشتر” نیکی انجام دهد پس آن برای او بهتر است، و اگر بدانید روزه گرفتن برای شما بهتر است.) ﺑﺎ ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪ ﻧﺴﺦ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ « ﺷَﻬْﺮُ ﺭَﻣَﻀَﺎﻥَ ﺍﻟَّﺬِﯼ ﺃُﻧْﺰِﻝَ ﻓِﯿﻪِ ﺍﻟْﻘُﺮْﺁﻥُ ﻫُﺪًﻯ ﻟِﻠﻨَّﺎﺱِ ﻭَﺑَﯿِّﻨَﺎﺕٍ ﻣِﻦَ ﺍﻟْﻬُﺪَﻯ ﻭَﺍﻟْﻔُﺮْﻗَﺎﻥِ ﻓَﻤَﻦْ ﺷَﻬِﺪَ ﻣِﻨْﮑُﻢُ ﺍﻟﺸَّﻬْﺮَ ﻓَﻠْﯿَﺼُﻤْﻪُ » (ماه رمضان”ماهی” که قرآن در آن نازل شده است، “کتابی”که راهنمای مردم است، و “در بردارنده” نشانه ها و دلایل آشکار و روشن از هدایت و جدا کننده حق از باطل است. پس هر کس از شما این ماه را “در حضر” دریابد، باید که آن را روزه بدارد) ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺩﺭ ﺑﺨﺎﺭﯼ ﻭ ﻣﺴﻠﻢ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ . ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﻣﺎﻡ ﺯﺭﮐﺸﯽ ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺏ ” ﺍﻟﺒﺮﻫﺎﻥ ﻓﯽ ﻋﻠﻮﻡ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ” ﯾﺎﺩ ﺁﻭﺭ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﻋﻠﻤﺎﯼ ﻗﺪﯾﻢ ﻧﯿﺰ، ﻣﻨﮑﺮ ﻧﺴﺦ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﻫﺴﺘﻨد. ﺍﻣﺎﻡ ﺭﺍﺯﯼ ﺩﺭ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺧﻮﺩ ﺑﺎﺭﻫﺎ ﻧﻈﺮ ﺍﺑﻮ ﻣﺴﻠﻢ ﺍﺻﻔﻬﺎﻧﯽ ﺭﺍ ﻧﻘﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﻧﺴﺦ ﺩﺭ ﻗﺮ ﺁﻥ ﻧﯿﺴﺖ ﻭ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﻮﺍﺭﺩﯼ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻧﺴﺦ ﺻﻮﺭﺕ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ، ﺭﺍ ﺗﺄﻭﯾﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ . ﺩﺭ ﻫﺮ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺴﺄﻟﻪﯼ ﻧﺴﺦ ﺍﻣﺮﯼ ﻗﻄﻌﯽ ﻧﯿﺴﺖ . ﺩﺭﺑﺎﺭﻩﯼ ﻫﺮ ﺁﯾﻪﺍﯼ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻣﻨﺴﻮﺥ ﺍﺳﺖ، ﮐﺴﺎﻧﯽ ﺩﺭ ﺑﺎﺭﻩ ﺁﻥ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮﺩﻩﺍﻧﺪ، ﻫﯿﭻ ﺁﯾﻪﺍﯼ ﯾﺎﻓﺖ ﻧﻤﯽﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﻄﻠﻖ ﻭ ﺑﺎ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺁﺭﺍﺀ ﻣﻨﺴﻮﺥ ﺑﺎﺷﺪ . ﺍﺻﻞ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻗﺮﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﮐﺴﺐ ﻫﺪﺍﯾﺖ ﻭ ﻋﻤﻞ ﻭ ﭘﺬﯾﺮﺵ ﺩﺍﻭﺭﯼ ﺁﻥ، ﻧﺎﺯﻝ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ . ﭘﺲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺩﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﯽﺷﻮﺩ ! ﭼﻪ ﮐﺴﯽ ﺟﺮﺃﺕ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﮐﺎﺭﺁﯾﯽ ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪ ﺍﺯ ﺑﯿﻦ ﺭﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ . ﺷﮕﻔﺖ ﺍﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮﮔﺎﻩ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩﯼ ﺁﯾﻪﯼ ﺳﯿﻒ ﭘﺮﺳﯿﺪﻩ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﮐﺪﺍﻡ ﺁﯾﻪ ﺍﺳﺖ، ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺍﺵ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻧﻈﺮ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ .
▪️ﺁﯾﻪﯼ ﺳﯿﻒ ﻭ ﻧﻈﺮﺍﺕ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺩﺭ ﺑﺎﺏ ﺁﻥ:
ﭘﺲ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ﯾﮏ ﺁﯾﻪ، ﺁﯾﻪﯼ ﺳﯿﻒ ﻧﺎﻣﯿﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ؟ !
ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺑﺎﺭﻩ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﭼﻬﺎﺭ ﺁﯾﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺩﺭ ﺳﻮﺭﻩﯼ ﺗﻮﺑﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ .
ﻣﻌﺮﻭﻑﺗﺮﯾﻦ ﺁﯾﻪ ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪ ﺍﺳﺖ :
« ﻓَﺈِﺫَﺍ ﺍﻧْﺴَﻠَﺦَ ﺍﻟْﺄَﺷْﻬُﺮُ ﺍﻟْﺤُﺮُﻡُ ﻓَﺎﻗْﺘُﻠُﻮﺍ ﺍﻟْﻤُﺸْﺮِﮐِﯿﻦَ ﺣَﯿْﺚُ ﻭَﺟَﺪْﺗُﻤُﻮﻫُﻢْ ﻭَ ﺧُﺬُﻭﻫُﻢْ ﻭَ ﺍﺣْﺼُﺮُﻭﻫُﻢْ ﻭَ ﺍﻗْﻌُﺪُﻭﺍ ﻟَﻬُﻢْ ﮐُﻞَّ ﻣَﺮْﺻَﺪٍ ﻓَﺈِﻥْ ﺗﺎﺑُﻮﺍ ﻭَ ﺃَﻗﺎﻣُﻮﺍ ﺍﻟﺼَّﻼﺓَ ﻭَ ﺁﺗَﻮُﺍ ﺍﻟﺰَّﮐﺎﺓَ ﻓَﺨَﻠُّﻮﺍ ﺳَﺒِﯿﻠَﻬُﻢْ ﺇِﻥَّ ﺍﻟﻠَّﻪَ ﻏَﻔُﻮﺭٌ ﺭَﺣِﯿﻢٌ »
« ﻫﺮﮔﺎﻩ ﻣﺎﻩﻫﺎﯼ ﺣﺮﺍﻡ ﺳﭙﺮﯼ ﺷﺪﻧﺪ ﻫﺮ ﺟﺎ ﻣﺸﺮﮐﺎﻥ ﺭﺍ ﯾﺎﻓﺘﯿﺪ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﮑﺸﯿﺪ ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ ﻭ ﺑﺒﻨﺪﯾﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻫﺮ ﮐﻤﯿﻨﮕﺎﻫﯽ ﺑﺮﺍﯾﺸﺎﻥ ﺑﻨﺸﯿﻨﯿﺪ ﭘﺲ ﺍﮔﺮ ﺗﻮﺑﻪ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﻧﻤﺎﺯ ﺭﺍ ﺑﺮ ﭘﺎ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﻭ ﺯﮐﺎﺕ ﺭﺍ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﺭﺍﻫﺸﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺎﺯ ﺑﮕﺬﺍﺭﯾﺪ »
ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪ ﺗﺄﻣﻞ ﮐﻨﯿﺪ ﻣﯽﺑﯿﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻣﺸﺮﮐﺎﻥ ﻗﺮﯾﺶ ﻭ ﻣﺸﺮﮐﺎﻥ ﻋﺮﺏ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﯿﻤﺎﻥ ﺷﮑﻨﯽ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺣﺪﻭﺩ ﺭﺍ ﺯﯾﺮﭘﺎ ﮔﺬﺍﺭﺩﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺁﺯﺍﺭ ﺭﺳﺎﻧﺪﻧﺪ ﻭ ﺳﺎﻟﯿﺎﻥ ﺩﺭﺍﺯ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﺟﻨﮕﯿﺪﻧﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺍﯾﻦ ﺳﻮﺭﻩ ﺗﻮﺑﻪ ( ﺑﺮﺍﺋﺖ ) ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺁﻧﺎﻥ ﻧﺎﺯﻝ ﺷﺪ .
ﭼﻨﺎﻥ ﮐﻪ ﺍﻣﺎﻡ ﺣﺴﻦﺑﻦﺟﻼﻝ ﺍﺯ ﺍﻣﺎﻣﺎﻥ ﺯﯾﺪﯼ ﮔﻔﺘﻪ ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﺭﻩﯼ ﻣﺤﺎﺭﺑﯿﻦ ﻧﺎﺯﻝ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺍﺳﻼﻡ ﻣﯽﺟﻨﮕﻨﺪ .
ﺁﻧﭽﻪ ﺑﺮ ﺍﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﺩﻻﻟﺖ ﺩﺍﺭﺩ ﺍﯾﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﯿﺶ ﺍﺯ ﺁﯾﻪﯼ ﺑﺎﻻ، ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ :
« ﺇِﻻَّ ﺍﻟَّﺬِﯾﻦَ ﻋﺎﻫَﺪْﺗُﻢْ ﻣِﻦَ ﺍﻟْﻤُﺸْﺮِﮐِﯿﻦَ ﺛُﻢَّ ﻟَﻢْ ﯾَﻨْﻘُﺼُﻮﮐُﻢْ ﺷَﯿْﺌﺎً ﻭَ ﻟَﻢْ ﯾُﻈﺎﻫِﺮُﻭﺍ ﻋَﻠَﯿْﮑُﻢْ ﺃَﺣَﺪﺍً ﻓَﺄَﺗِﻤُّﻮﺍ ﺇِﻟَﯿْﻬِﻢْ ﻋَﻬْﺪَﻫُﻢْ ﺇِﻟﻰ ﻣُﺪَّﺗِﻬِﻢْ ﺇِﻥَّ ﺍﻟﻠَّﻪَ ﯾُﺤِﺐُّ ﺍﻟْﻤُﺘَّﻘِﯿﻦَ »
« ﺟﺰ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﺍﺯ ﻣﺸﺮﮐﺎﻥ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﭘﯿﻤﺎﻥ ﺑﺴﺘﻪ ﺍﯾﻢ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺩﺭ ﺣﻖ ﺷﻤﺎ ﻫﯿﭻ ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﻧﮑﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﮐﺴﯽ ﻋﻠﯿﻪ ﺷﻤﺎ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻧﮑﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﭘﺲ ﭘﯿﻤﺎﻧﺸﺎﻥ ﺭﺍ ﺗﺎ ﻣﺪﺕ [ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪﻩﯼ ] ﺁﻧﺎﻥ ﮐﺎﻣﻞ ﮐﻨﯿﺪ . ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻣﺘﻘﯿﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﻭﺳﺖ ﺩﺍﺭﺩ . ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ :
« ﻭَ ﺇِﻥْ ﺃَﺣَﺪٌ ﻣِﻦَ ﺍﻟْﻤُﺸْﺮِﮐِﯿﻦَ ﺍﺳْﺘَﺠﺎﺭَﮎَ ﻓَﺄَﺟِﺮْﻩُ ﺣَﺘَّﻰ ﯾَﺴْﻤَﻊَ ﮐَﻼﻡَ ﺍﻟﻠَّﻪِ ﺛُﻢَّ ﺃَﺑْﻠِﻐْﻪُ ﻣَﺄْﻣَﻨَﻪُ ﺫﻟِﮏَ ﺑِﺄَﻧَّﻬُﻢْ ﻗَﻮْﻡٌ ﻻ ﯾَﻌْﻠَﻤُﻮﻥَ »
« ﻭ ﺍﮔﺮﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﻣﺸﺮﮐﺎﻥ ﺍﺯ ﺗﻮﮐﻤﮏ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﭘﺲ ﺑﻪ ﺍﻭ ﭘﻨﺎﻩ ﺑﺪﻩ ﺗﺎ ﺁﻥﮐﻪ ﺳﺨﻦ ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﺑﺸﻨﻮﺩ ﺳﭙﺲ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺄﻣﻦ ﺍﻭ ﺑﺮﺳﺎﻥ »
ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺁﯾﻪ ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ :
« ﮐَﯿْﻒَ ﯾَﮑُﻮﻥُ ﻟِﻠْﻤُﺸْﺮِﮐِﯿﻦَ ﻋَﻬْﺪٌ ﻋِﻨْﺪَ ﺍﻟﻠَّﻪِ ﻭَ ﻋِﻨْﺪَ ﺭَﺳُﻮﻟِﻪِ ﺇِﻻَّ ﺍﻟَّﺬِﯾﻦَ ﻋﺎﻫَﺪْﺗُﻢْ ﻋِﻨْﺪَ ﺍﻟْﻤَﺴْﺠِﺪِ ﺍﻟْﺤَﺮﺍﻡِ ﻓَﻤَﺎ ﺍﺳْﺘَﻘﺎﻣُﻮﺍ ﻟَﮑُﻢْ ﻓَﺎﺳْﺘَﻘِﯿﻤُﻮﺍ ﻟَﻬُﻢْ ﺇِﻥَّ ﺍﻟﻠَّﻪَ ﯾُﺤِﺐُّ ﺍﻟْﻤُﺘَّﻘِﯿﻦَ »
« ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺸﺮﮐﺎﻥ ﻧﺰﺩ ﺧﺪﺍ ﻭ ﻧﺰﺩ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮﺵ ﭘﯿﻤﺎﻧﯽ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻣﮕﺮ ﮐﺴﺎﻧﯽﮐﻪ ﻧﺰﺩ ﻣﺴﺠﺪ ﺍﻟﺤﺮﺍﻡ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﭘﯿﻤﺎﻥ ﺑﺴﺘﯿﺪ، ﭘﺲ ﻣﺎﺩﺍﻡ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺷﻤﺎ ﺍﺳﺘﻮﺍﺭ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ، ﺑﺮﺍﯾﺸﺎﻥ [ﺩﺭ ﭘﺎﺳﺪﺍﺭﯼ ﺍﺯ ﭘﯿﻤﺎﻥ ] ﺍﺳﺘﻮﺍﺭ ﺑﻤﺎﻧﯿﺪ »
ﭘﺲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪ، ﺁﯾﻪ ﻋﻔﻮ ﻭ ﮔﺬﺷﺖ ﺭﺍ ﻧﺴﺦ ﻧﮑﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ؟
ﺷﮕﻔﺖ ﺍﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﮔﻔﺘﻪﺍﻧﺪ ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪ ﻣﻨﺴﻮﺥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪﯼ ﺳﻮﺭﻩ ﻣﺤﻤﺪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻧﺴﺦ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ :
« ﻓَﺈِﺫﺍ ﻟَﻘِﯿﺘُﻢُ ﺍﻟَّﺬِﯾﻦَ ﮐَﻔَﺮُﻭﺍ ﻓَﻀَﺮْﺏَ ﺍﻟﺮِّﻗﺎﺏِ ﺣَﺘَّﻰ ﺇِﺫﺍ ﺃَﺛْﺨَﻨْﺘُﻤُﻮﻫُﻢْ ﻓَﺸُﺪُّﻭﺍ ﺍﻟْﻮَﺛﺎﻕَ ﻓَﺈِﻣَّﺎ ﻣَﻨًّﺎ ﺑَﻌْﺪُ ﻭَ ﺇِﻣَّﺎ ﻓِﺪﺍﺀً ﺣَﺘَّﻰ ﺗَﻀَﻊَ ﺍﻟْﺤَﺮْﺏُ »
« ﭘﺲ ﻫﺮﮔﺎﻩ ﺑﺎ ﮐﺎﻓﺮﺍﻥ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﮐﺮﺩﯾﺪ، ﮔﺮﺩﻥﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﺰﻧﯿﺪ، ﺗﺎ ﺁﻥ ﮐﻪ ﭼﻮﻥ ﺩﺭ ﺁﻧﺎﻥ ﮐﺸﺘﺎﺭ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﮔﺮﺩﯾﺪ، ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺳﺘﮕﯿﺮ ﮐﻨﯿﺪ . ﺳﭙﺲ ﯾﺎ ﺑﺮﺁﻧﺎﻥ ﻣﻨﺖ ﺑﮕﺬﺍﺭﯾﺪ ( ﺁﺯﺍﺩﺷﺎﻥ ﮐﻨﯿﺪ ) ﯾﺎ ﺁﻥ ﮐﻪ ﻓﺪﯾﻪ ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ، ﺗﺎ ﺁﻥ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﮐﻪ ﺟﻨﮓ ﭘﺎﯾﺎﻥ ﭘﺬﯾﺮﺩ . »
سوره‌ی ﺑﺮﺍﺋﺖ ﯾﺎ ﺳﻮﺭﻩﯼ ﺗﻮﺑﻪ ﺣﺎﻭﯼ ﭼﻬﺎﺭ ﺁﯾﻪ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺑﻪ ﺁﯾﻪﯼ ﺳﯿﻒ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺁﯾﺎﺕ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻓﺮﻣﻮﺩﯾﺪ ﺁﯾﺎﺕ ﺩﯾﮕﺮ ﮐﺪﺍﻡ ﺍﺳﺖ؟
ﺩﮐﺘﺮ ﻗﺮﺿﺎﻭﯼ : ﺁﯾﻪﯼ ﺩﻭﻡ ﺍﯾﻦ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺍﺳﺖ :
« ﻭَ ﻗﺎﺗِﻠُﻮﺍ ﺍﻟْﻤُﺸْﺮِﮐِﯿﻦَ ﮐَﺎﻓَّﺔً ﮐَﻤﺎ ﯾُﻘﺎﺗِﻠُﻮﻧَﮑُﻢْ ﮐَﺎﻓَّﺔً »
« ﺑﺎ ﻫﻤﻪﯼ ﮐﺎﻓﺮﺍﻥ ﺑﺠﻨﮕﯿﺪ ﭼﻨﺎﻥ ﮐﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﯽﺟﻨﮕﻨﺪ » ﻭﺍﮊﻩﯼ ” ﮐﺎﻓﻪ ” ﺩﺭ ﺁﯾﻪ ﯾﺎ ﺣﺎﻝ ﺍﺯ ﻓﺎﻋﻞ ﺍﺳﺖ ﯾﺎ ﺣﺎﻝ ﺍﺯ ﻣﻔﻌﻮﻝ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﮐﻪ « ﺍﯼ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﺟﻨﮕﯿﺪﻥ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﺟﻤﻊ ﺷﻮﯾﺪ، ﭼﻨﺎﻥ ﮐﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﺟﻨﮕﯿﺪﻥ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ . ﯾﺎ ﺑﺎ ﻫﻤﻪﯼ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺠﻨﮕﯿﺪ ﭼﻨﺎﻥ ﮐﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﻫﻤﻪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﯽﺟﻨﮕﯿﺪ ﻭ ﮐﺴﯽ ﺍﺯ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺍﺳﺘﺜﻨﺎ ﻧﻤﯽﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﯾﮏ ﮔﺮﻭﻩ ﺗﻠﻘﯽ ﮐﻨﯿﺪ » . ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪ ﺩﺭ ﭼﺎﺭﭼﻮﺏ ﺑﺤﺚ ﺍﺯ ﻣﺎﻩﻫﺎﯼ ﺣﺮﺍﻡ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ:
« ﺇِﻥَّ ﻋِﺪَّﺓَ ﺍﻟﺸُّﻬُﻮﺭِ ﻋِﻨْﺪَ ﺍﻟﻠَّﻪِ ﺍﺛْﻨﺎ ﻋَﺸَﺮَ ﺷَﻬْﺮﺍً ﻓِﯽ ﮐِﺘﺎﺏِ ﺍﻟﻠَّﻪِ ﯾَﻮْﻡَ ﺧَﻠَﻖَ ﺍﻟﺴَّﻤﺎﻭﺍﺕِ ﻭَ ﺍﻟْﺄَﺭْﺽَ ﻣِﻨْﻬﺎ ﺃَﺭْﺑَﻌَﺔٌ ﺣُﺮُﻡٌ »
« ﺑﯽ ﮔﻤﺎﻥ ﻣﺎﻩﻫﺎ ﻧﺰﺩ ﺧﺪﺍ ﺍﺯ ﺭﻭﺯﯼ ﮐﻪ ﺁﺳﻤﺎﻥﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﯿﻦ ﺭﺍ ﺁﻓﺮﯾﺪ، ﺩﻭﺍﺯﺩﻩ ﺗﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻬﺎﺭ ﺗﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺎﻩ ﺣﺮﺍﻡ ﻫﺴﺘﻨﺪ » ﻣﺎﻩﻫﺎﯼ ﺣﺮﺍﻡ ﺻﻠﺤﯽ ﺍﺟﺒﺎﺭﯼ ﻫﺴﺘﻨﺪ . ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺍﯾﻦ ﺳﯿﺎﻕ ﺁﯾﺎﺕ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﺟﻨﮕﯿﺪﻥ ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﺟﻬﺎﻥ ﻧﯿﺴﺖ، ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺮ ﻋﮑﺲ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ .
ﺳﻮﻣﯿﻦ ﺁﯾﻪﺍﯼ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺁﯾﻪﯼ ﺳﯿﻒ ﺍﺳﺖ . ﻭ ﺩﺭ ﺳﯿﺎﻕ ﺑﺴﯿﺞ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ :
« ﺍﻧْﻔِﺮُﻭﺍ ﺧِﻔﺎﻓﺎً ﻭَ ﺛِﻘﺎﻻً ﻭَ ﺟﺎﻫِﺪُﻭﺍ »
« ﺳﺒﮑﺒﺎﺭ ﻭ ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺑﺎﺭ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﺑﺮﻭﯾﺪ ﻭ ﺟﻬﺎﺩ ﮐﻨﯿﺪ . »
ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ :
« ﻣﺎ ﻟَﮑُﻢْ ﺇِﺫﺍ ﻗِﯿﻞَ ﻟَﮑُﻢُ ﺍﻧْﻔِﺮُﻭﺍ ﻓِﯽ ﺳَﺒِﯿﻞِ ﺍﻟﻠَّﻪِ ﺍﺛَّﺎﻗَﻠْﺘُﻢْ ﺇِﻟَﻰ ﺍﻟْﺄَﺭْﺽِ ﺃَ ﺭَﺿِﯿﺘُﻢْ ﺑِﺎﻟْﺤَﯿﺎﺓِ ﺍﻟﺪُّﻧْﯿﺎ ﻣِﻦَ ﺍﻟْﺂﺧِﺮَﺓِ ﻓَﻤﺎ ﻣَﺘﺎﻉُ ﺍﻟْﺤَﯿﺎﺓِ ﺍﻟﺪُّﻧْﯿﺎ ﻓِﯽ ﺍﻟْﺂﺧِﺮَﺓِ ﺇِﻻَّ ﻗَﻠِﯿﻞٌ »
« ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﭼﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻮﻥ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮﺩ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺧﺪﺍ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﺑﺮﻭﯾﺪ، ﺍﺣﺴﺎﺱ ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ ﻣﯽﮐﻨﯿﺪ . ﺁﯾﺎ ﺩﺭ ﻋﻮﺽ ﺁﺧﺮﺕ ﺑﻪ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﺩﻧﯿﺎ ﺧﺸﻨﻮﺩ ﺷﺪﻩﺍﯾﺪ ﮐﺎﻻﯼ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﺩﻧﯿﺎ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﺧﺮﺕ ﺟﺰ ﺍﻧﺪﮎ ﻧﯿﺴﺖ . ﺍﮔﺮ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﻧﺮﻭﯾﺪ، ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﻋﺬﺍﺑﯽ ﺩﺭﺩﻧﺎﮎ ﻣﯽﺩﻫﺪ . »
ﺁﯾﻪ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﺁﯾﻪ ﺟﺰﯾﻪ ﺍﺳﺖ:
« ﻗﺎﺗِﻠُﻮﺍ ﺍﻟَّﺬِﯾﻦَ ﻻ ﯾُﺆْﻣِﻨُﻮﻥَ ﺑِﺎﻟﻠَّﻪِ ﻭَ ﻻ ﺑِﺎﻟْﯿَﻮْﻡِ ﺍﻟْﺂﺧِﺮِ ﻭَ ﻻ ﯾُﺤَﺮِّﻣُﻮﻥَ ﻣﺎ ﺣَﺮَّﻡَ ﺍﻟﻠَّﻪُ ﻭَ ﺭَﺳُﻮﻟُﻪُ ﻭَ ﻻ ﯾَﺪِﯾﻨُﻮﻥَ ﺩِﯾﻦَ ﺍﻟْﺤَﻖِّ ﻣِﻦَ ﺍﻟَّﺬِﯾﻦَ ﺃُﻭﺗُﻮﺍ ﺍﻟْﮑِﺘﺎﺏَ ﺣَﺘَّﻰ ﯾُﻌْﻄُﻮﺍ ﺍﻟْﺠِﺰْﯾَﺔَ ﻋَﻦْ ﯾَﺪٍ ﻭَ ﻫُﻢْ ﺻﺎﻏِﺮُﻭﻥَ »
« ﺑﺎ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﺍﺯ ﺍﻫﻞ ﮐﺘﺎﺏ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﻭﺭﻭﺯ ﺁﺧﺮﺕ ﺍﯾﻤﺎﻥ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺁﻥ ﭼﻪ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺧﺪﺍ ﻭ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮﺵ ﺣﺮﺍﻡ ﮐﺮﺩﻩﺍﻧﺪ، ﺣﺮﺍﻡ ﻧﻤﯽﺩﺍﻧﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺣﻖ ﮔﺮﺩﻥ ﻧﻤﯽﺩﻫﻨﺪ . ﺑﺠﻨﮕﯿﺪ، ﺗﺎ ﺁﻥﮐﻪ ﺧﻮﺍﺭ ﻭ ﺯﺑﻮﻥ ﺑﺎ ﺩﺳﺖ ﺧﻮﺩ ﺟﺰﯾﻪ ﺭﺍ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﻧﺪ »
ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ : ﺟﻨﮓ ﺭﺍ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﻫﯿﺪ ﺯﯾﺮﺍ ﺁﯾﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻏﺰﻭﻩﯼ ﺗﺒﻮﮎ ﻧﺎﺯﻝ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ . ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻏﺰﻭﻩ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﮐﻪ ﺭﻭﻣﯽﻫﺎ، ﻣﺒﻠﻐﺎﻥ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﮐﺸﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﺮﺍﯼ ﻫﺠﻮﻡ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺷﺪﻧﺪ، ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﻭ ﺭﻭﻣﯽﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺩﺭﮔﯿﺮﺷﺪﻧﺪ . ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺷﺮﺍﯾﻂ ﺭﻭﯾﺎﺭﻭﯾﯽ ﻭ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺳﻮﯼ ﺩﺷﻤﻦ، ﺍﻣﺮﯼ ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ ﺑﻮﺩ . ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺍﺳﻼﻡ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺍﺯ ﭘﺬﯾﺮﺵﺁﻥ ﺗﻦ ﺯﺩﻧﺪ، ﺟﺰﯾﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎﺩ ﺷﻮﺩ .
ﭘﺬﯾﺮﺵ ﺟﺰﯾﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺩﺭ ﺯﯾﺮ ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻔﺴﺮﺍﻥ ﮔﻔﺘﻪﺍﻧﺪ : ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﺍﺟﺮﺍﯼ ﺍﺣﮑﺎﻡ ﺍﺳﻼﻡ ﺑﺮ ﺁﻧﺎﻥ ﺍﺳﺖ، ﯾﻌﻨﯽ ﺗﺴﻠﯿﻢ ﺍﺣﮑﺎﻡ ﻣﺪﻧﯽ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﺷﺪﻥ . ﻗﻄﻌﺎً ﺍﺣﮑﺎﻡ ﺩﯾﻨﯽ ﺑﺮ ﺁﻧﺎﻥ ﺗﺤﻤﯿﻞ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ . ﻧﻤﺎﺯ ﻭ ﺯﮐﺎﺕ ﺑﺮ ﺁﻧﺎﻥ ﺗﺤﻤﯿﻞ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ . ﺍﮔﺮ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﺟﺰﯾﻪ ﺭﺍ ﺑﭙﺬﯾﺮﻧﺪ، ﻣﺒﻠﻎ ﺍﻧﺪﮐﯽ ﺭﺍ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﮐﺮﺩ . ﺟﺰﯾﻪ ﺍﺯ ﯾﮏ ﺳﻮ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺯﮐﺎﺕ ﻭ ﺍﺯ ﺳﻮﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﺩﺭ ﻋﻮﺽ ﺟﻬﺎﺩ ﺍﺳﺖ . ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺭﻭ ﺟﺰﯾﻪ ﮔﻮﯾﯽ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﺧﺪﻣﺖ ﺍﺟﺒﺎﺭﯼ ﺍﺳﺖ.
حدیث سیف
ﺩﺭ ﻣﺴﻨﺪ ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺣﻤﺪ ﺣﺪﯾﺜﯽ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﮔﺮﻭﻩ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺍﺳﺘﻨﺎﺩ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ .
ﺣﺪﯾﺚ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻗﺮﺍﺭ ﺍﺳﺖ :
« ﻣﻦ ﭘﯿﺸﺎﭘﯿﺶ ﻗﯿﺎﻣﺖ ﺑﺎ ﺷﻤﺸﯿﺮ ﻣﺒﻌﻮﺙ ﺷﺪﻩﺍﻡ »
دکتر یوسف قرضاوی: ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﻋﺎﻟﻤﺎﻥ ﺑﻪ ﺻﺤﺖ ﺍﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﺑﺎﻭﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ . ﻣﻦ ﺍﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﺭﺍ ﺣﺪﯾﺚ ﺳﯿﻒ ﻣﯽﻧﺎﻣﻢ ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺁﯾﻪﺍﯼ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺁﯾﻪﯼ ﺳﯿﻒ ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ . ﭼﻨﺎﻥﮐﻪ ﮔﻔﺘﯿﺪ ﺍﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﺭﺍ ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺣﻤﺪ ﻧﻘﻞ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ . ﺍﺑﻮﺩﺍﻭﺩ ﻧﯿﺰ ﺟﻤﻠﻪﯼ « ﻫﺮﮐﺲ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻭﻫﯽ ﺩﺭﺁﻭﺭﺩ ﺩﺭ ﺯﻣﺮﻩﯼ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺏ ﻣﯽﺁﯾﺪ » ﺭﺍ ﻧﻘﻞ ﮐﺮﺩﻩ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺣﺪﯾﺚ ﺭﺍ ﻧﻘﻞ ﻧﮑﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ .
ﻋﻼﻣﻪ ﺍﺣﻤﺪ ﺷﺎﮐﺮ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﮐﺴﯽ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺗﺨﺮﯾﺦ ﺍﺣﺎﺩﯾﺚ ﻣﺴﻨﺪ ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺣﻤﺪ ﺍﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﺭﺍ ﺻﺤﯿﺢ ﺩﺍﻧﺴﺖ . ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺣﻤﺪ ﺷﺎﮐﺮ ﺩﺭ ﺗﺼﺤﯿﺢ ﺍﺣﺎﺩﯾﺚ ﻣﺘﺴﺎﻫﻞ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺍﻏﻠﺐ ﺍﺯ ﺗﺼﺤﯿﺢ ابن حبان ﭘﯿﺮﻭﯼ ﻣﯽﮐﻨﺪ . ﺍﺑﻦ ﺣﺒﺎﻥ ﻧﯿﺰ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻗﺎﻋﺪﻩﯼ ﺧﻮﺩ ﮔﺎﻩ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﺍﺣﺎﺩﯾﺚ ﺭﺍ ﺗﺼﺤﯿﺢ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺩﯾﮕﺮ ﺣﺪﯾﺚﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﺍﻭ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻫﺴﺘﻨﺪ . ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺭﻭ ﺣﺪﯾﺚﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﻣﺤﻘﻖ ﺍﯾﻦ ﻧﻘﺪ ﺭﺍ ﺑﺮ ﻋﻼﻣﻪ ﺍﺣﻤﺪ ﺷﺎﮐﺮ ﻭﺍﺭﺩ ﮐﺮﺩﻩﺍﻧﺪ، ﺍﻣﺎ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻭﯼ ﺍﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﺭﺍ ﺻﺤﯿﺢ ﺩﺍﻧﺴﺖ، ﺭﺍﻩ ﺭﺍ ﺑﺮﺩﯾﮕﺮﺍﻥ ﮔﺸﻮﺩ ﺷﯿﺦ ﺁﻟﺒﺎﻧﯽ ﻧﯿﺰ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻭﯼ ﺍﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﺭﺍ ﺻﺤﯿﺢ ﺷﻤﺮﺩ . ﺷﯿﺦ ﺷﻌﯿﺐ ﺍﺭﻧﺎﻭﻭﻁ ﻭ ﺷﯿﺦ ﻋﺒﺪﺍﻟﻘﺎﺩﺭ ﺍﺭﻧﺎﻭﻭﻁ ﻧﯿﺰ ﺩﺭ ﺗﺨﺮﯾﺞ ﺍﺣﺎﺩﯾﺚ ﺯﺍﺩ ﺍﻟﻤﻌﺎﺩ ﺍﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﺭﺍ ﺻﺤﯿﺢ ﺩﺍﻧﺴﺘﻨﺪ . ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺗﺨﺮﯾﺞ ﺍﺣﺎﺩﯾﺚ ﻣﺴﻨﺪ ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺣﻤﺪ ﮐﻪ ﮐﻮﺷﺸﯽ ﺩﺍﻧﺸﻨﺎﻣﻪﺍﯼ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻋﻼﻣﻪ ﺷﯿﺦ ﺷﻌﯿﺐ ﺍﺭﻧﺎﻭﻭﻁ ﺑﺮ ﺁﻥ ﻧﻈﺎﺭﺕ ﺩﺍﺷﺘﻪ، ﺗﺨﺮیج ﺍﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﺭﺍ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺎﺯﻧﮕﺮﯼ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩﺍﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺭﺳﯿﺪﻩﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﺣﺪﯾﺚ، ﺿﻌﯿﻒ ﺍﺳﺖ . ﺍﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺍﺯ ﺩﺳﺘﺎﻭﺭﺩﻫﺎﯼ ﯾﮏ ﮐﻮﺷﺶ ﺩﺳﺘﻪﺟﻤﻌﯽ ﺍﺳﺖ . ﺁﻧﺎﻥ ﺍﯾﺮﺍﺩﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮ ﺣﺪﯾﺚ ﻭﺍﺭﺩ ﮐﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺮﺍﯼ ﻃﺮﺡ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﯿﺴﺖ.
ﺁﻧﭽﻪ ﻓﺮﻣﻮﺩﯾﺪ ﺩﺭ ﺑﺎﺭﻩﯼ ﺳﻨﺪ ﺣﺪﯾﺚ ﺑﻮﺩ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩﯼ ﻣﺘﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﭼﻪ ﻧﻈﺮﯼ ﺩﺍﺭﯾﺪ؟
ﺩﮐﺘﺮ ﻗﺮﺿﺎﻭﯼ : ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﺍﯾﻦ ﺭﻭﺍﯾﺖ ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﻣﺘﻦ ﺑﺎ ﺁﯾﺎﺕ ﻗﺮﺁﻥ ﺗﻌﺎﺭﺽ ﺩﺍﺭﺩ . ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ :
« ﺇِﻧَّﺎ ﺃَﺭْﺳَﻠْﻨﺎﮎَ ﺑِﺎﻟْﺤَﻖِّ ﺑَﺸِﯿﺮﺍً »
« ﻣﺎ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺣﻖ ﻣﮋﺩﻩ ﺭﺳﺎﻥ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﯾﻢ »
ﻭ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ :
« ﻫُﻮَ ﺍﻟَّﺬِﯼ ﺃَﺭْﺳَﻞَ ﺭَﺳُﻮﻟَﻪُ ﺑِﺎﻟْﻬُﺪﻯ ﻭَ ﺩِﯾﻦِ ﺍﻟْﺤَﻖِّ »
« ﮐﺴﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮﺵ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻫﺪﺍﯾﺖ ﻭ ﺩﯾﻦ ﺭﺍﺳﺘﯿﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩ » ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﺎ ﺷﻤﺸﯿﺮ ﻣﺒﻌﻮﺙ ﻧﺸﺪﻩ، ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎ ﺩﻻﯾﻞ ﺭﻭﺷﻨﮕﺮ ﻣﺒﻌﻮﺙ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ :
« ﻟَﻘَﺪْ ﺃَﺭْﺳَﻠْﻨﺎ ﺭُﺳُﻠَﻨﺎ ﺑِﺎﻟْﺒَﯿِّﻨﺎﺕِ »
« ﻣﺎﭘﯿﺎﻣﺒﺮﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺩﻻﯾﻞ ﺭﻭﺷﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﯾﻢ »
ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ( ﺹ ) ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﮐﺴﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺩﻻﯾﻞ ﺭﻭﺷﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ . ﭘﺲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺍﻭ ﺑﺎ ﺷﻤﺸﯿﺮ ﻣﺒﻌﻮﺙ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ . ﻓﺮﺽ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﺣﺎﺩﯾﺜﯽ ﮐﻪ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺍﺳﻼﻡ ﺭﺍ ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﺳﺨﺘﮕﯿﺮﯼ ﮐﺮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﭘﺬﯾﺮﺵ ﺁﻥﻫﺎ ﺩﺭﻧﮓ ﮐﺮﺩ، ﻋﻠﻤﺎ ﮔﻔﺘﻪﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩﯼ ﺣﻼﻝ ﻭ ﺣﺮﺍﻡ ﻭ ﺍﺣﮑﺎﻡ ﺗﻨﻬﺎ ﺣﺪﯾﺚ ﺻﺤﯿﺢ ﯾﺎ ﺣﺴﻦ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ . ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﺍﯾﻦ ﺍﻣﺮ ﺑﺮ ﺍﺣﺎﺩﯾﺚ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻓﻀﺎﯾﻞ ﻧﯿﺰ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺍﺳﺖ.
ﺩﺭ ﺑﺎﺭﻩﯼ ﺍﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ ﭼﻪ ﻧﻈﺮﯼ ﺩﺍﺭید : « ﺍﻣﺮﺕ ﺍﻥ ﺍﻗﺎﺗﻞ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺣﺘﯽ ﯾﻘﻮﻟﻮﺍ ﻻ ﺍﻟﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻭ ﺃﻥ ﻣﺤﻤﺪﺍ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ »
« ﻓﺮﻣﺎﻥ ﯾﺎﻓﺘﻪﺍﻡ ﺗﺎ ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﺎ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﺠﻨﮕﻢ ﺗﺎ ﮔﻮﺍﻫﯽ ﺩﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻌﺒﻮﺩﯼ ﺭﺍﺳﺘﯿﻦ ﺟﺰ ﺧﺪﺍ ﻧﯿﺴﺖ ﻭ ﻣﺤﻤﺪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪﺍﺳﺖ »
ﺩﺭ ﺍﯾﻨﺠﺎ ﻣﺮﺍﺩ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﭼﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟ ﺁﯾﺎ ﻣﻘﺼﻮﺩ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﺠﻨﮕﯿﻢ؟ ﯾﺎ ﺁﻧﮑﻪ ﻣﯽﺑﺎﯾﺪ ﻧﺼﻮﺹ ﺭﺍ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺍﺭﺟﺎﻉ ﺩﺍﺩ؟
ﺩﮐﺘﺮ ﻗﺮﺿﺎﻭﯼ : ﺍﯾﻦ ﺭﻭﺵ ﺍﺻﻮﻟﯽ ﺩﺭ ﻓﻬﻢ ﺍﺣﮑﺎﻡ ﻭ ﺷﺮﯾﻌﺖ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﻧﺼﻮﺹ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺍﺭﺟﺎﻉ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﮐﻤﺎﻝﯾﺎﻓﺘﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻨﺎﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ ﻭ ﭼﻨﺎﻥ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻣﺘﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻨﺎﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﯿﺮﺩ ﻭ ﻣﺘﻦ ﺩﯾﮕﺮ ﺭﻫﺎ ﺷﻮﺩ . ﺍﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﺎﻥ ﺁﯾﻪﯼ ﺳﻮﺭﻩﯼ ﺗﻮﺑﻪ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﯿﺎﻝ ﮐﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﺁﯾﻪﯼ ﺳﯿﻒ ﺍﺳﺖ :
« ﻓَﺈِﺫَﺍ ﺍﻧْﺴَﻠَﺦَ ﺍﻟْﺄَﺷْﻬُﺮُ ﺍﻟْﺤُﺮُﻡُ ﻓَﺎﻗْﺘُﻠُﻮﺍ ﺍﻟْﻤُﺸْﺮِﮐِﯿﻦَ ﺣَﯿْﺚُ ﻭَﺟَﺪْﺗُﻤُﻮﻫُﻢْ ﻭ » ﻣﻘﺼﻮﺩ ﺁﯾﻪ ﻣﺸﺮﮐﺎﻥ ﻋﺮﺏ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻬﻠﺘﯽ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﺗﺎ ﺭﺍﻩ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺮﮔﺰﯾﻨﻨﺪ .
ﺩﺭ ﺳﻮﺭﻩﯼ ﺑﻘﺮﻩ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ :
« ﻭَ ﺍﻗْﺘُﻠُﻮﻫُﻢْ ﺣَﯿْﺚُ ﺛَﻘِﻔْﺘُﻤُﻮﻫُﻢْ ﻭَ ﺃَﺧْﺮِﺟُﻮﻫُﻢْ ﻣِﻦْ ﺣَﯿْﺚُ ﺃَﺧْﺮَﺟُﻮﮐُﻢْ »
« ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﻫﺮﺟﺎ ﯾﺎﻓﺘﯿﺪ ﺑﮑﺸﯿﺪ ﻭ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺑﯿﺮﻭﻥ ﺭﺍﻧﺪﻧﺪ، ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﯿﺮﻭﻥ ﺑﺮﺍﻧﯿﺪ »
ﺁﯾﺎﺕ ﻫﻤﻪ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﻞ ﺳﺨﻦ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ . ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﻥ ﻣﺸﺮﮐﺎﻥ همگی ﺭﺍﻩ ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﺑﺮﮔﺰﯾﺪﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺍﺳﻼﻡ ﺭﻭی ﺁوردﻧﺪ ﻭ ﻧﯿﺎﺯﯼ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﭘﯿﺪﺍ ﻧﮑﺮﺩﻧﺪ .
ﺍﻣﺎ ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﺑﺮﺧﯽ ﮐﺴﺎن ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﺮﺍ ﺷﯿﺦ ﻗﺮﺿﺎﻭﯼ ﭼﻨﯿﻦ ﺳﺨﻨﯽ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ؟ ﺁﯾﺎ ﮐﺴﯽ ﺍﺯ ﻋﻠﻤﺎﯼ ﭘﯿﺸﯿﻦ ﯾﺎ ﻣﻌﺎﺻﺮ، ﭘﯿﺶ ﺍﺯ ﺷﻤﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﻈﺮﯼ ﺍﺑﺮﺍﺯ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ؟
ﺩﮐﺘﺮ ﻗﺮﺿﺎﻭﯼ : ﺁﺭﯼ، ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﮐﺴﺎﻥ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﻈﺮﯼ ﺩﺍﺷﺘﻪﺍﻧﺪ ﺍﺯ ﻫﻤﻪ ﻣﻌﺮﻭﻓﺘﺮ ﺷﯿﺦ ﺍﻻﺳﻼﻡ ﺍﺑﻦﺗﯿﻤﯿﻪ ﺍﺳﺖ . ﺍﻭ ﮐﺘﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ « ﻗﺎﻋﺪﺓ ﻓﯽ ﻗﺘﺎﻝ ﺍﻟﮑﻔﺎﺭ » ﺩﺍﺭﺩ . ﺍﻭ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﮐﺘﺎﺏ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ : « ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ( ﺹ ) ﺟﺰ ﺑﺎ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺍﻭ ﺟﻨﮕﯿﺪﻩﺍﻧﺪ، ﻧﺠﻨﮕﯿﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺣﻀﺮﺕ ﺑﺎ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺍﻭ ﺻﻠﺢ ﮐﺮﺩﻩﺍﻧﺪ، ﺻﻠﺢ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ . » ﺗﻤﺎﻡ ﻏﺰﻭﺍﺕ ﻧﯿﺰ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺭﺍ ﺑﺎﺯﺗﺎﺏ ﻣﯽﺩﻫﻨﺪ .
ﺁﯾﺎﺕ ﻗﺮﺁﻥ، ﮐﺘﺎﺏﻫﺎﯼ ﺣﺪﯾﺚ، ﺳﯿﺮﻩ، ﻏﺰﻭﺍﺕ ﻭ ﻓﻘﻪ ﻧﯿﺰ ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﺍﯾﻦ ﺭﻭﺍﯾﺖ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺟﺰ ﺑﺎ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺍﻭ ﺟﻨﮕﯿﺪﻩﺍﻧﺪ، ﻧﺠﻨﮕﯿﺪﻩ ﺍﺳﺖ . ﺍﺯ ﻣﻌﺎﺻﺮﯾﻦ ﻧﯿﺰ ﺷﯿﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﻏﺰالی، ﺷﯿﺦﺷﻠﺘﻮﺕ ، ﺷﯿﺦ ﻣﺤﻤﺪﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪﺩﺭﺍﺯ ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺏ « ﻣﺒﺎﺩﯼ ﺍﻟﺴﻠﻢ ﺍﻟﺪﻭﻟﯽ ﻓﯽ ﺍﻻﺳﻼﻡ » ﻭ ﺷﯿﺦ ﻣﺤﻤﺪﺍﺑﻮﺯﻫﺮﻩ ﻭ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﻫﻤﯿﻦ ﻧﻈﺮ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﻧﺪ .
ﻏﺰﻭﻩﻫﺎﯼ ﺗﻬﺎﺟﻤﯽ
ﺍﯾﻦ ﮔﺮﻭﻩ ﺑﻪ ﻏﺰﻭﻩﻫﺎﯼ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ( ﺹ ) ﺍﺳﺘﻨﺎﺩ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺁﻥﻫﺎ ﺗﻬﺎﺟﻤﯽ ﺑﻮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻣﺜﻞ ﻏﺰﻭﻩ ﺑﺪﺭ .
ﺩﮐﺘﺮ ﻗﺮﺿﺎﻭﯼ : ﺍﯾﻦ ﻧﻈﺮ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﺩﺭﮎ ﻧﺎﺩﺭﺳﺖ ﻏﺰﻭﻩﻫﺎﯼ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ( ﺹ ) ﺍﺳﺖ . ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ( ﺹ ) ﺑﺎ ﻫﺪﻑ ﺗﻌﻘﯿﺐ ﮐﺎﺭﻭﺍﻥ ﺗﺠﺎﺭﯼ ﻗﺮﯾﺶ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺷﺎﻡ ﻣﯽﺁﻣﺪ، ﺍﺯ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮﺩ، ﻫﺪﻑ ﺁﻥ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺿﺮﺑﻪﺍﯼ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ ﺑﻪ ﻗﺮﯾﺶ ﻭﺍﺭﺩ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺟﺒﺮﺍﻧﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺿﺮﺭﻫﺎﯼ ﻣﺎﻟﯽ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﻭ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺩﺍﺩﻥ ﺍﻣﻮﺍﻝ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﻣﮑﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﺯﯾﺮﺍ ﻣﻬﺎﺟﺮﺍﻥ ﺍﻣﻮﺍﻝ، ﺯﻣﯿﻦﻫﺎ، ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﻭ ﻣﺰﺍﺭﻉ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﮑﻪ ﺭﻫﺎ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ . ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺭﻭ ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﯾﺪ ﺿﺮﺑﻪﺍﯼ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ ﺑﻪ ﻗﺮﯾﺶ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﯽﺷﺪ ﻭ ﺍﯾﻦ ﮐﺎﺭ ﺑﺎ ﺩﺳﺘﮕﯿﺮﮐﺮﺩﻥ ﮐﺎﺭﻭﺍﻥ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ ﺍﻣﮑﺎﻧﭙﺬﯾﺮ ﺑﻮﺩ ﺍﻣﺎ ﮐﺎﺭﻭﺍﻥ ﻧﺠﺎﺕ ﯾﺎﻓﺖ . ﺟﻨﮓ ﺩﺭ ﺍﻧﺪﯾﺸﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ( ﺹ ) ﻧﺒﻮﺩ . ﺍﻣﺎ ﺍﺑﻮﺟﻬﻞ ﻭ ﺍﻣﺜﺎﻝ ﺁﻥ ﺟﻨﮓ ﺭﺍ ﺍﺯ ﭼﺎﻟﺶﻃﻠﺒﯽ ﺑﻪ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺧﺘﻨﺪ . ﺁﻧﺎﻥ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻣﯽﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺑﺪﺭ ﺑﺮﻭﯾﻢ (ﺑﺪﺭ ﺩﺭ ﻗﻠﻤﺮﻭ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺖ) ﺩﺭ ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻤﺎﻧﯿﻢ، ﺷﺘﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺳﺮ ﺑﺒﺮﯾﻢ، ﺷﺮﺍﺏ ﺑﻨﻮﺷﯿﻢ، ﺧﻨﯿﺎﮔﺮﺍﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺎ ﺑﻨﻮﺍﺯﻧﺪ ﻭ ﺑﺨﻮﺍﻧﻨﺪ ﻭ ﻋﺮﺑﺎﻥ ﺍﯾﻦ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ ﻭ ﺑﺮﺍﯼ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺍﺯ ﻣﺎ ﺑﻬﺮﺍﺳﻨﺪ . ﭘﺲ ﻣﻮﺿﻮﻉ، ﻣﻮﺿﻮﻉ ﭼﺎﻟﺸﯽ ﺑﻮﺩ . ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ( ﺹ ) ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺍﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺭﻭﺑﻪ ﺭﻭ ﻣﯽﺷﺪ . ﻗﺮﺁﻥ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ :
« ﭼﻨﺎﻥ ﮐﻪ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺕ ﺑﻪ ﺣﻖ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺧﺎﻧﻪﺍﺕ ﺑﯿﺮﻭﻥ ﺁﻭﺭﺩ، ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﮔﺮﻭﻫﯽ ﺍﺯ ﻣﺆﻣﻨﺎﻥ ﺩﻝ ﺧﻮﺷﯽ ﻧﺪﺍﺷﺘﻨﺪ » ﯾﻌﻨﯽ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﻧﺒﻮﺩﻧﺪ . ﺳﭙﺲ ﻏﺰﻭﻩﺍﺣﺪ ﺭﺥ ﺩﺍﺩ . ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻏﺰﻭﻩ ﮐﻔﺎﺭ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ . ﺩﺭ ﻏﺰﻭﻩﯼﺧﻨﺪﻕ (ﺍﺣﺰﺍﺏ ) ﻫﺪﻑ ﺩﺷﻤﻨﺎﻥ ﺭﯾﺸﻪﮐﻨﯽ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ( ﺹ ) ﻭ ﺍﺻﺤﺎبش در ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ ﺑﻮﺩ . ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺭﻭ ﻗﺮﯾﺶ ﻭ ﺑﻨﯽ ﻏﻄﻔﺎﻥ ﻭ ﺩﯾﮕﺮﺍﻥ ﺁﻣﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺭﺍ ﻣﺤﺎﺻﺮﻩ ﮐﻨﻨﺪ.
ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩﯼ ﻓﺘﻮﺣﺎﺕ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺧﻠﻔﺎﯼﺭﺍﺷﺪﯾﻦ ﭼﯿﺴﺖ؟ ﭼﺮﺍ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺍﺯ ﺷﺒﻪﺟﺰﯾﺮﻩﯼ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻥ ﺑﯿﺮﻭﻥ ﺁﻣﺪﻧﺪ؟ ﺁﯾﺎ ﺍﯾﻦ ﮐﺎﺭ ﻧﻮﻋﯽ ﺳﻠﻄﻪﺟﻮﯾﯽ ﻭ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﻧﻔﻮﺫ ﻧﯿﺴﺖ؟
ﺩﮐﺘﺮ ﻗﺮﺿﺎﻭﯼ : ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺩﻭﻟﺘﯽ ﺷﮑﻞ ﻣﯽﮔﯿﺮﺩ ﻭ ﻣﯽﺧﻮﺍﻫﺪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺗﺜﺒﯿﺖ ﮐﻨﺪ، ﺍﻟﺰﺍﻣﺎﺗﯽ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ . ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺍﻣﻨﯿﺖ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺐ ﻫﻤﺴﺎﯾﮕﺎﻥ، ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺍﻟﺰﺍﻣﺎﺕ ﺍﺳﺖ . ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﺑﺴﺘﻦ ﭘﯿﻤﺎﻥ ﯾﺎ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺧﺘﻦ ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ ﺍﺳﺖ . ﺗﺪﺍﻭﻡ ﻭﺿﻌﯿﺖ ﻣﺒﻬﻢ ﻧﺎﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ . ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ( ﺹ ) ﻭ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺍﺯ ﻫﺮ ﭘﯿﻤﺎﻧﯽ ﺍﺳﺘﻘﺒﺎﻝ ﻣﯽﮐﺮﺩﻧﺪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ( ﺹ ) ﭘﺲ ﺍﺯ ﻭﺭﻭﺩ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ، ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩﯼ ﺑﺎ ﯾﻬﻮﺩ ﺑﺴﺖ . ﺍﻣﺎ ﯾﻬﻮﺩ ﺧﻮﺩ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻧﻘﺾ ﮐﺮﺩﻧﺪ . ﺩﺭ ﺁﻥ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﺩﻭ ﻗﺪﺭﺕ ﺑﺰﺭﮒ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺖ ﮐﻪ ﺟﻬﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﯿﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﻗﺴﻤﺖ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ : ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﺭﻭﻡ ، ﺁﻥﻫﺎ ﺩﯾﻦ ﻧﻮ ﺭﺍ ﺭﺩ ﮐﺮﺩﻧﺪ . ﺭﻭﻣﯽﻫﺎ ﻣﺒﻠّﻐﺎﻥ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﺭﺍ ﮐﺸﺘﻨﺪ ﻭ ﺧﺴﺮﻭﭘﺮﻭﯾﺰ ﻧﺎﻣﻪﯼ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ( ﺹ ) ﺭﺍ ﭘﺎﺭﻩ ﮐﺮﺩ . ﭘﺲ ﺍﯾﻦ ﺭﻭﯾﺎﺭﻭﯾﯽ ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ ﺑﻮﺩ.
ﺑﺮﺧﯽ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩﯼ ﻓﺮﺽ ﮐﻔﺎﯾﻪ ﺑﻮﺩﻥ ﺟﻬﺎﺩ، ﻃﻠﺐ ﺍﺟﻤﺎﻉ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ .
ﺩﮐﺘﺮ ﻗﺮﺿﺎﻭﯼ : ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮕﻮﯾﯿﻢ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﺍﺟﻤﺎﻋﯽ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ . ﭼﻨﺎﻥﮐﻪ ﮔﻔﺘﯿﻢ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﺍﯾﻦ ﺍﻣﺮ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﻧﻈﺮ ﺩﺍﺭﻧﺪ . ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪﺑﻦﻋﻤﺮ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﺟﻬﺎﺩ ﻓﺮﺽ ﮐﻔﺎﯾﻪ ﻧﯿﺴﺖ . ﺍﺯ ﺗﺎﺑﻌﯿﻦ ﻋﻤﺮﻭ ﺑﻦﺩﯾﻨﺎﺭ، ﺍﺑﻦﺷﺒﺮﻣﻪ و ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪﺑﻦﻣﺒﺎﺭﮎ ﻧﯿﺰ ﻫﻤﯿﻦ ﻧﻈﺮ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﻧﺪ . ﺑﺮﺧﯽ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺟﻬﺎﺩ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﯽ ﺑﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﻓﺮﺽ ﮐﻔﺎﯾﻪ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺐ ﺩﺷﻤﻨﺎﻥ، ﺑﯿﻢ ﻭ ﺗﺮﺱ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﺍﻣﺎ ﺍﮔﺮ ﮐﺸﻮﺭ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻭ ﺁﺭﺍﻡ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻣﻨﯿﺖ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻣﺮﺯﻫﺎﯾﺶ ﺩﺭ ﺍﻣﻨﯿﺖ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ، ﻧﯿﺎﺯﯼ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ . ﺍﺑﻦﺭﺷﺪ ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻟﻤﻘﺪﻣﺎﺕ ﻭ ﺍﻟﻤﻤﻬﺪﺍﺕ ﻫﻤﯿﻦ ﻧﻈﺮ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ . ﺷﺤﻨﻮﻥ ﻭ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﺣﻨﻔﯿﻪ ﻧﯿﺰ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﻈﺮﯼ ﺩﺍﺭﻧﺪ . ﺣﺘﯽ ﺍﮔﺮ ﺑﭙﺬﯾﺮﯾﻢ ﮐﻪ ﺟﻬﺎﺩ ﻃﻠﺒﯽ، ﻓﺮﺽ ﮐﻔﺎﯾﻪ ﺍﺳﺖ، ﻧﺰﺩ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﻋﻠﻤﺎ ﺑﻪ ﻭﯾﮋﻩ ﻋﻠﻤﺎﯼ ﺷﺎﻓﻌﯿﻪ ﺩﺭ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﻓﺮﺽ ﮐﻔﺎﯾﻪ، ﺷﺮﺡ ﻭ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﭼﺮﺍ ﮐﻪ ﻋﻠﻤﺎﯼ ﺷﺎﻓﻌﯿﻪ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻗﺘﺎﻝ ﻭ ﺟﻨﮓ ﺍﺯ ﻫﻤﻪ ﺳﺨﺘﮕﯿﺮﺗﺮﻧﺪ، ﺯﯾﺮﺍ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺮﺧﻼﻑ حنفیه ﻭ ﻣﺎﻟﮑﯿﻪ ﻭ ﺩﯾﮕﺮﺍﻥ، ﮐﻔﺮ ﺭﺍ ﻋﻠﺖ ﺟﻨﮓ ﻣﯽﺩﺍﻧﻨﺪ .
ﺷﺎﻓﻌﯿﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻓﺮﺽ ﮐﻔﺎﯾﻪ ﻻﺯﻡ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺟﻨﮕﺠﻮﯾﺎﻥ ﺍﻋﺰﺍﻡ ﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ ﻭﺍﺭﺩ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﮐﻔﺎﺭ ﺷﻮﻧﺪ، ﺑﻠﮑﻪ ﮐﺎﻓﯽ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﻣﺮﺯﻫﺎ ﺟﻨﮕﺠﻮﯾﺎﻥ ﻣﺴﻠﺢ ﻭ ﺁﻣﻮﺯﺵﺩﯾﺪﻩ ﻭ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎﻥ ﺗﻮﺍﻧﺎ ﺭﺍ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ ﺩﺷﻤﻨﺎﻥ ﻫﯿﺒﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻮﺩ ﺑﺒﯿﻨﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪﻃﻠﺒﯽ ﺩﺭ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ نیندﯾﺸﻨﺪ ﻭ ﻗﺪﺭﺕ ﺁﻧﺎﻥ ﻓﺮﻭ ﺑﺨﻮﺍﺑﺪ . ﺍﻣﺎﻡﺭﺍﻓﻌﯽ ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺏ ﺭﻭﺿﺔ ﺍﻟﻄﺎﻟﺒﯿﻦ ﻭ ﺍﻣﺎﻡﻧﻮﻭﯼ ﺩﺭ ﺍﻟﻤﻨﻬﺎﺝ ﺍﯾﻦ ﻧﻈﺮ ﺭﺍ ﺫﮐﺮ ﮐﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻭ ﺗﻤﺎﻡ ﺷﺎﺭﺣﺎﻥ ﺍﻟﻤﻨﻬﺎﺝ ﻧﯿﺰ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺍﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻧﻈﺮ ﺩﺍﺭﻧﺪ.
ﻣﺤﺎﺭﺑﻪ ﯾﺎ ﮐﻔﺮ
ﺍﺻﻞ ﻭ ﻋﻠﺖ ﻭﻗﻮﻉ ﺟﻨﮓﻫﺎ ﻭ ﻏﺰﻭﻩﻫﺎ ﭼﻪ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ؟ ﻣﺠﺮﺩ ﮐﻔﺮ ﯾﺎ ﮐﻔﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻣﺤﺎﺭﺑﻪ؟
ﺩﮐﺘﺮ ﻗﺮﺿﺎﻭﯼ : ﻋﻠﺖ ﺁﻥﻫﺎ ﮐﻔﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻣﺤﺎﺭﺑﻪ ( ﺳﺘﯿﺰﻩ ﺟﻮﯾﯽ ) ﯾﺎ ﺻﺮﻑ ﻣﺤﺎﺭﺑﻪ ﺍﺳﺖ . ﺍﺣﻨﺎﻑ ﻧﯿﺰ ﻫﻤﯿﻦ ﻧﻈﺮ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﻧﺪ . ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺳﺒﺐ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﻣﯽﺟﻨﮕﯿﻢ ﮐﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺎ ﻣﺎ ﻣﯽﺟﻨﮕﻨﺪ . ﺍﮔﺮ ﮐﻔﺮ ﻋﻠﺖ ﻣﯽﺑﻮﺩ، ﻣﯽﺑﺎﯾﺪ ﺯﻧﺎﻥ ﻭ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺭﺍ با هم ﻣﯽﮐﺸﺘﯿﻢ، ﺯﯾﺮﺍ ﺯﻥ ﻣﺜﻞ ﻣﺮﺩ ﮐﺎﻓﺮ ﺍﺳﺖ . ﺳﺰﺍﻭﺍﺭﺗﺮﯾﻦ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺑﻪ ﮐﺸﺘﻦ، ﺭﺍﻫﺒﺎﻧﯽ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺻﻮﺍﻣﻊ ﻭ ﻣﻌﺎﺑﺪ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ . ﺁﻧﺎﻥﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺩﯾﻦ ﺧﻮﺩ ﭘﺎﺳﺪﺍﺭﯼ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ، ﻭﻟﯽ ﻣﺎ ﺍﺯ ﮐﺸﺘﻦ ﺭﺍﻫﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺻﻮﺍﻣﻊ، ﮐﺸﺎﻭﺭﺯﺍﻥ ﺩﺭ ﻣﺰﺍﺭﻉ ﻭ ﺗﺠﺎﺭ ﻣﻨﻊ ﺷﺪﻩﺍﯾﻢ . ﭘﺲ ﻋﻠﺖ ﺟﻨﮓ، ﻣﺤﺎﺭﺑﻪ ﺍﺳﺖ . ﺍﺑﻦﺗﯿﻤﯿﻪ ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺏ « ﻗﺎﻋﺪﺓ ﻓﯽ ﻗﺘﺎﻝ ﺍﻟﮑﻔﺎﺭ » ﺍﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺭﺍ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺩﻻﯾﻞ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺑﺮﺷﻤﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ، ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺍﯾﻦ ﺁﯾﺎﺕ : « ﺩﺭ ﺩﯾﻦ ﺍﮐﺮﺍﻫﯽ ﻧﯿﺴﺖ » ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺧﺪﺍ ﺑﺎ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﺑﺠﻨﮕﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﯽﺟﻨﮕﻨﺪ . « ﻓَﺈِﻣَّﺎ ﻣَﻨًّﺎ ﺑَﻌْﺪُ ﻭَﺇِﻣَّﺎ ﻓِﺪَﺍﺀً » ﻭ ﺳﭙﺲ ﯾﺎ ﺑﺮ ﺁﻧﺎﻥ ﻣﻨﺖ ﺑﮕﺬﺍﺭﯾﺪ و آزادشان کنید و ﯾﺎ فدیه ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ . ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪ ﺭﻭﺷﻦ ﻣﯽﮐﻨﺪ که ﻣﺎ ﺑﺮ آنها ﻣﻨﺖ ﻣﯽﮔﺬﺍﺭﯾﻢ ﻭ ﺑﺪﻭﻥ ﺩﺭﯾﺎﻓﺖ فدیه ﺁﺯﺍﺩشان ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ، ﯾﺎ ﺍﺯ آنها فدیه ﻣﯽﮔﯿﺮﯾﻢ، ﻭﻟﯽ آنها ﻫﻢ ﭼﻨﺎﻥ ﮐﺎﻓﺮ ﺑﺎﻗﯽ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ، (منظور آن نیست ﮐﻪ ﭘﯿﺶ ﺍﺯ ﺍﺳﺎﺭﺕ ﺩﺭ ﺻﺤﻨﻪ ﺟﻨﮓ آنها ﺭﺍ ﺑﮑﺸﯿﻢ).
ﻣﻘﺼﻮﺩ ﺍﯾﻦ ﺁﯾﻪ « ﺣَﺘَّﻰ ﺇِﺫَا ﺃَﺛْﺨَﻨْﺘُﻤُﻮﻫُﻢْ ﻓَﺸُﺪُّﻭﺍ ﺍﻟْﻮَﺛَﺎﻕَ » هم ﺍﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﮐﺎﻓﺮﯼ ﺭﺍ ﻧﮕﺬﺍﺭﯾﻢ، ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻘﺼﻮﺩ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻮﮐﺖ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﮑﺸﯿﻢ ﺗﺎ ﺑﺮ ﻣﺎ ﺗﺠﺎﻭﺯ ﻧﮑﻨﻨﺪ .
ﺧﻄﺮﺍﺕ ﺍﯾﻦ ﺍﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎ ﺑﺮ ﺗﻤﺎﻣﯿﺖ ﺍﻣﺖ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﭼﯿﺴﺖ؟
ﺩﮐﺘﺮ ﻗﺮﺿﺎﻭﯼ : ﺍﮔﺮ ﺍﯾﻦ ﺍﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎ ﺗﺮﻭﯾﺞ ﯾﺎﺑﻨﺪ ﻭ ﮐﺴﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁﻥﻫﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺩﻫﺪ، ﺟﻬﺎﻥ ﺑﺮ ﻣﺎ ﺍﯾﺮﺍﺩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺻﻠﺢ ﻫﺴﺘﯿﺪ ﻭ ﻣﯽﺧﻮﺍﻫﯿﺪ ﺑﺎ ﺯﻭﺭ ﻭ ﻗﺪﺭﺕ ﺑﺮ ﺟﻬﺎﻥ ﺳﯿﻄﺮﻩ ﯾﺎﺑﯿﺪ ﻭﻟﯽ ﻣﺎ ﻣﯽﺧﻮﺍﻫﯿﻢ ﺑﺎ ﻣﺤﺒﺖ ﻭ ﺍﺧﻼﻕ ﺁﻥﻫﺎ ﺭﺍ ﻓﺘﺢ ﮐﻨﯿﻢ، ﻧﻪ ﺑﺎ ﺷﻤﺸﯿﺮ .
ﺩﻭﺳﺘﺎﻥ ﺗﻨﺪﺭﻭ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﺧﻮﺩ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﻀﻮﯾﺖ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻠﻞ ﺭﻭﺍ ﻧﯿﺴﺖ ﻭ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻣﻨﺸﻮﺭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ . ﺑﺎ ﺍﯾﻦ ﺍﻭﺻﺎﻑ ﻣﺎ ﺍﺯ ﻫﻤﻪ ﺟﻬﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻧﺰﻭﺍ ﻗﺮﺍﺭ ﺧﻮﺍﻫﯿﻢ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﺎ ﻣﺎ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺷﺪ
ﺍﺳﻼﻡ ﺍﯾﻦ ﭼﯿﺰﻫﺎ ﺭﺍ ﻧﻤﯽﺧﻮﺍﻫﺪ . ﺑﺮﻋﮑﺲ، ﺍﺳﻼﻡ ﻣﯽﺧﻮﺍﻫﺪ ﺣﺘﯽ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﻣﯽﺟﻨﮕﺪ ﯾﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺎ ﺍﺳﻼﻡ ﻣﯽﺟﻨﮕﻨﺪ، ﺭﺍﻩ ﺭﺍ ﺑﺎﺯ ﺑﮕﺬﺍﺭﺩ :
همانگونه که قرآن می فرماید:
« ﺍﮔﺮ ﺑﻪ ﺻﻠﺢ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﯾﺎﻓﺘﻨﺪ، ﺗﻮ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﯿﺎﺏ ﻭ ﺑﺮ ﺧﺪﺍ ﺗﻮﮐﻞ ﮐﻦ ﺍﻣﯿﺪ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪﺍ ﻣﯿﺎﻥ ﺷﻤﺎ ﻭ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﺩﺷﻤﻨﯽ ﮐﺮﺩﻩﺍﯾﺪ، ﺩﻭﺳﺘﯽ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﮐﻨﺪ »
ﺩﺷﻤﻨﯽ ﻣﺪﺍﻭﻡ ﻭ ﺩﻭﺳﺘﯽ ﻣﺪﺍﻭﻡ ﺩﺭ ﮐﺎﺭ ﻧﯿﺴﺖ ﺩﻟﻬﺎ ﺩﮔﺮﮔﻮﻥ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺍﺳﻼﻡ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﻣﯽﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺭﻫﺎ ﺑﻪ ﺭﻭﯼ ﺻﻠﺢ ﯾﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ ﺑﮕﺸﺎﯾﺪ، ﺯﯾﺮﺍ ﻣﺎﯾﻪﯼ ﺭﺣﻤﺖ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻤﺎﻡ ﺟﻬﺎﻧﯿﺎﻥ ﺍﺳﺖ .
اما ﺁﯾﺎ ﺍﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﭘﯿﻤﺎﻥﻫﺎ ﻭ ﻣﻨﺸﻮﺭﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﻧﻤﯽﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺳﺖ ﺍﺯ ﺟﻬﺎﺩ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺧﺪﺍ ﺑﮑﺸﻨﺪ؟
ﺩﮐﺘﺮ ﻗﺮﺿﺎﻭﯼ : ﻣﻌﻨﺎﯼ ﺩﺳﺖ ﮐﺸﯿﺪﻥ ﺍﺯ ﺟﻬﺎﺩ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺧﺪﺍ ﭼﯿﺴﺖ؟ ﺁﯾﺎ ﺍﺯ ﺩﻋﻮﺕ ﺑﻪ ﺍﺳﻼﻡ ﺩﺳﺖ ﻣﯽﮐﺸﻨﺪ؟ ﺁﯾﺎ ﮐﺴﯽ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﻋﻮﺕ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﻪ ﺍﺳﻼﻡ ﺑﺎﺯ ﻣﯽﺩﺍﺭﺩ؟ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﻪ ﻫﻔﺖ ﻣﯿﻠﯿﺎﺭﺩ ﺗﻦ ﺭﺳﯿﺪﻩ ﺍﺳﺖ . ﺁﯾﺎ ﻣﺎ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﻣﺴﺎﻟﻤﺖﺁﻣﯿﺰ ﺩﻋﻮﺕ ﺧﻮﯾﺶ ﺭﺍ ﺑﻪ ﮔﻮﺵ ﺟﻬﺎﻥ ﺭﺳﺎﻧﺪﻩﺍﯾﻢ؟ آیا باید تاﮐﻨﻮﻥ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺠﻨﮕﯿﻢ؟ ﻣﺎ ﻧﯿﺎﺯﻣﻨﺪ ﻟﺸﮑﺮﯾﺎﻥ ﺧﺮﻭﺷﺎﻥ ﺍﺯ ﺩﻋﻮﺗﮕﺮﺍﻥ، ﻣﺒﻠّﻐﺎﻥ، ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎﺭﺍﻥ ﻭ ﻣﻌﻠﻤﺎﻥ ﺩﺍﺭﯾﻢ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺯﺑﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺑﺎ ﺁنان ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ . ﻣﺎ ﯾﮏ ﻫﺰﺍﺭﻡ ﺗﻼﺵ ﻻﺯﻡ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﺩﻋﻮﺕ ﻏﯿﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﺳﻼﻡ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻧﺪﺍﺩﻩﺍﯾﻢ.
وسلام علیکم ورحمه الله
