امروز روز عدالت و توسعه / انتخابات ترکیه
امروز روز عدالت و توسعه / انتخابات ترکیه
امروز ترکیه در حالی شاهد انتخابات پارلمانی است که گمانه‌زنی‌ها بر پیروزی حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان دلالت دارد. حزب عدالت و توسعه یک طبقه متوسط نوظهور را رهبری و نمایندگی می‌کند؛ حتی کسانی که از روستاها به شهر مهاجرت کرده‌اند لایه‌های طبقاتی متوسط هستند که از این حزب حمایت می‌کنند. ضمن اینکه سابقه تاریخی و عدم فساد حزب حاکم نیز بسیار حایز اهمیت است. در لایه‌های اجتماعی، لایحه‌های ملی از ملی‌گراها و کمالیست‌های افراطی از جمهوری‌خواه خلق حمایت می‌کنند و لایه‌هایی که اسلام‌گرا هستند و در اصل اسلام‌گرایان صوفی و مدنی بر این باورند که سنت و مدرنیته را می‌توان آشتی داد. طبق آمارها ۳۵ درصد مردم ترکیه به ایدئولوژی حزبی، ۲۵ درصد به رهبر حزب و ۱۰ درصد هم به نامزدهای نمایندگی رای می‌دهند که البته در مورد حزب عدالت و توسعه به لحاظ اینکه مردم بر این باورند که اردوغان توانسته مسایل و مشکلات ترکیه را حل بکند، این آمارها قدری جابه‌جا می‌شوند. یعنی رهبر کاریزماتیک حزب، آرای بیشتری را جلب خواهد کرد.
گفتنی است اعضایی از سکولارها و جمهوری‌خواه خلق و حتی حزب ملی‌گرای افراطی میهن، دموکرات و راه راست هم به سوی حزب عدالت و توسعه رفته‌اند. ائتلاف دو گروه اسلام‌گرا و کردها که در عصر سیطره نظامیان بر عرصه سیاسی ترکیه، غیرخودی شمرده می‌شدند باعث پیشرفت و بالاآمدن آنها شد. حزب عدالت و توسعه با لغو حالت فوق‌العاده و محدود ساختن نفوذ نظامیان در مناطق کردنشین و توسعه اقتصادی، افزایش بودجه کشاورزی و وسایل فرهنگی سعی در افزایش حامیان خود در ایالت‌های کردنشین دارد. این در حالی بود که پیش از این براساس وصایای آتاتورک ارتش به راحتی می‌توانست کودتا کند و از تعقیب نیز مصون بماند. حزب عدالت و توسعه با برگزاری یک رفراندوم چنین حقی را از ارتش گرفت و نظامیان ترکیه مثل نظامیان اروپا از دخالت در مسایل سیاسی منع شدند. در تاریخ ترکیه تا به حال کسی نتوانسته بود نظامیان را در دادگاه غیرنظامی محاکمه کند. اردوغان تقدم دولت بر جامعه مدنی را که جوهر اندیشه پان‌ترکیسم بود به تقدم جامعه مدنی بر دولت تغییر داد که همین نکته، رمز موفقیت این حزب را تشکیل می‌دهد. از منظر تقدمی که اردوغان بر آن تاکید دارد کمالیسم مانع بزرگ توسعه سیاسی تلقی می‌شود و دولت پادگانی باید تابع جامعه مدنی شود. از آنجا که مدت‌هاست ترکیه در پی از بین بردن آثار کودتاهای گذشته است، حزب عدالت و توسعه چنانچه آرای لازم در انتخابات را به دست بیاورد، نظام حکومتی ترکیه را از پارلمانی به نظام ریاستی تغییر خواهد داد و چنانچه آرای لازم کسب نگردد با رفراندوم سعی بر این تغییر خواهد نمود. توسعه اقتصادی و سیاسی و درآمد سرانه، کاهش نرخ تورم و گسترش روابط با همسایگان براساس تئوری به صفر رساندن مشکلات که از سوی احمد داوداوغلو ارایه شده و تقویت رابطه با ایران، سوریه، عراق، لبنان و مصر و کشورهای حوزه خلیج‌فارس از یک‌سو و میانجیگری در منطقه و حضور در عرصه جهانی و همراهی جامعه بین‌الملل از سوی دیگر، مواردی هستند که باعث پیشرفت این کشور در منطقه شده‌اند که این اقدامات در راستای سیاست‌های این کشور برای رسیدن به یک قدرت هژمونی در سال ۲۰۲۳ است.
*کارشناس مسایل ترکیه/ شرق
