ضرورت پایبندی به مسؤلیتهای دینی در خانه و خا

ضرورت
پایبندی به مسؤلیتهای دینی در خانه و خانواده

استاد
فتحی یکن

پذیرش
اسلام ، در حقیقت مسؤلیت بزرگی را بر عهده مردم قرار می دهد ، این مسؤلیت که ، در
همه ی جوانب زندگی .احساس مسؤلیت نمود و خود را دارای پیام و رسالتی بداند . و در
پی آن باشد که ، همه ی امورش را مطابق با آن پیام اداره و تنظیم نماید .

 

اگر
مسلمان بودن انسان ، لازمه اش داشتن عقاید و عبادات و اخلاق صحیح اسلامی است ،
تلاش همه جانبه در راستای اسلامی کردن اجتماعی که در آن زندگی      می کند . نیز از مسؤلیتهای مهم او به حساب
می آید .

بدون
اهتمام و توجه به اطرافیان ، زندگی سالم و اسلامی برای هیچکس امکان ندارد. یا
حداقل کافی و کامل نیست … از جهت دیگر یکی از پیامد های خواندنشان به اسلام و
خیر خواهی و دفاع از آنها است .

 

رسول
گرامی صلی اللهُ علیه وَ اله وَ سلَم  می فرماید :

((
کسی که ، شب را در غفلت و بی توجهی به امور مسلمانان ، به روز آورد ، از آنها نیست
))

 

از
همین جا ، مسؤلیت تازه ای – مسؤلیت ، بر برپایی جامعه اسلامی ، و رسانیدن پیام دین
به همه ی مردم – در زندگی اهل ایمان مطرح می گردد . و گام اول در این مسیر آن است
که ، خانه و خانواده مسلمان دعوتگر ، اسلامی اداره و تربیت شوند ، و پیام اسلام را
قبل از رسانیدن به جامعه گسترده تر ، به جمع کوچک خانواده اش برساند . و زن و
فرزندان و نزدیکانش را از نور دعوتش بی بهره ننماید .

این
روش ، درست همان روش رسول خدا  صلی اللهُ
علیه وَ اله وَ سلَم  در اوائل دعوتش به اسلام می باشد . قرآن در
رابطه با آن شرایط می فرماید :

((
بغیر از الله ، از معبود و مستعان دیگری فرمان برداری مکن و یاری مخواه ، اگر چنین
کنی ، از گروه گرفتاران و عذاب شده گان ، قرار خواهی گرفت … اقوام نزدیکترت را
هشدار بده ، و با مؤمنینی که ، پیرو تو شده اند ، بسیار مهربان و آرام باش ))          ( الشعراء / ۲۱۳ )

 

بهمین
خاطر ، اولین مسؤلیت مسلمان پس از خود ، و همگام با آن ، توجه به تربیت خانواده و
خویشاوندان است .

قرآن
در این زمینه می فرماید :  

 

(( اى
کسانى که ایمان آورده‏اید خود و خانواده خویش را از آتشى که هیزم آن انسانها و
سنگهاست نگه دارید; آتشى که
فرشتگانى بر آن گمارده شده که خشن و سختگیرند و هرگز فرمان خدا را مخالفت نمى‏کنند و آنچه را فرمان
داده شده‏اند (به طور کامل) اجرا مى‏نمایند !)) (التحریم / ۶ )

 

۱-   
مسؤلیت پیش از ازدواج :

 

برای
پیروزی در زمینه ساختن خانواده ای مسلمان ، اسلام رهنمود های لازم را بیان کرده ،
و اسباب و عواملی را که با بهره گیری از آنها ، کار را آسانتر و رسیدن به هدف را
تضمین می نماید ، معلوم نموده است .

 

الف
: هدف از ازدواج ادای وظیفه دینی ، و ایجاد خانواده ای پایبند و اسلامی        می باشد . خانواده ای که در آن ، فرزندان
پاک و صالحی تربیت شوند ، و با بر دوش کشیدن با مسؤلیت و امانت دین و هدایت خدایی
، و سیله استمرار و ادامه ی آن قرار گیرند .

((
نسلها و فرزندانی به دنبال هم . ))  ( آل عمران
/ ۳۴ )

 

ب :
پرهیز از ، نگاه کردن به نامحرم ، و حفظ پاکدامنی نیز ، از جمله اهداف و مقاصد
ازدواج می باشد ، تا زمینه پرهیز گاری مخلصانه را فراهم نمایند .

 

در
این رابطه ، رسول گرامی اسلام می فرماید :

((
خداوند ، کمک کردن به سه نفر را حق آنان می داند ،

…
مجاهد و خدمتگزار به اسلام .

…
برده ای که با اربابش ، برای آزادی خود قراردادی را بسته است .

…
کسی که ، برای آلوده نشدن به گناه، قصد ازدواج داشته باشد . ))

 

پیامبر
بزرگ صلی اللهُ علیه وَ اله وَ سلَم می فرماید : (( کسی که ازدواج کرده و شریک   زندگی اش را برگزیده ، نیمی از دینش را بیمه
نموده ، برای حفظ نیم دیگر ، راه پرهیز را در پیش گیرد و از خدا شرم کند . ))

 

ج :
در انتخاب همسر و شریک زندگی و رفیق همراه لازم است ، به مقررات دینی و حسن انتخاب
اهمیت و توجه کافی بشود .

در
این رابطه ، رسول خدا صلی اللهُ علیه وَ اله وَ سلَم می فرماید :

((
انسانهای شایسته را برای ازدواج با – فرزندان خود – در نظر بگیرید .

 

د :
در انتخاب شریک زندگی ، اولویت به کسانی است که ، مؤمن و پایبند به   مسؤلیت های دینی می باشند ، و مهم نیست که در
ثروت و زیبایی به پای دیگران نمی رسند .

 

حضرت
محمد صلی اللهُ علیه وَ اله وَ سلَم فرموده اند که : (( همسر خود را فقط به خاطر زیبایی انتخاب نکنید ، هیچ
بعید نیست که ، همان زیبایی ، وسیله ای برای بدبختی و آبروریزی او بشود .

 

ملاک
شما برای انتخاب شریک زندگی فقط (( ایمان و التزام )) به اسلام باشد ، اگر چه شکل
و قیافه او ، همچون برده های سیاه ، لب کلفت و بد قواره باشد . ))

 

ه :
سرپیچی از رهنمود های خداوند را رد این زمینه ، نباید ساده و عادی         دانست ، بلکه ، بی مبالاتی به آنها ،
مایه خشم و انتقام خداوند خواهد گردید .

 

رسول
گرامی اسلام می فرماید :

((
چنانچه نیت کسی در ازدواج تنها به خاطر ، مقام و ثروت او باشد ، بجز ذلت  خیری از او نخواهد دید .

و
اگر صرفاً به خاطر مال و ثروتش ، تن به ازدواج با او می دهد ، بغیر از فقر و
ناداری نصیبی نخواهد داشت .

و در
صورتیکه ، نسبت و سر شناسی خانواده اش ، سبب انتخاب او                 بشود ، دست آوردشان از آن ازدواج
، چیزی بجز پستی و بی شخصیتی نمی باشد .

اما
اگر انتخاب همسر با هدف و قصد ، پرهیز از نگاه به نامحرم ، و حفظ پاک دامنی و
تقویت محبت خانوادگی ، باشد ، هم مرد برای زن مایه خیر و برکت می گردد . و هم زن
زمینه ، محبت و آرامش را برای مرد فراهم خواهد آورد . ))

 

۲-
مسؤلیت پس از ازدواج :

انتخاب
خوب و شایسته همسر ، به این معنی نیست که مسؤلیت در ارتباط با او خاتمه پیدا کرده
. بلکه ، از همان لحظات شروع زندگی مشترک مسؤلیت مهمتر آغاز می گردد . و در این
موارد بخصوص لازم است احساس مسؤلیت بشود .

 

الف
: خوش رفتاری ، احترام ، و برخورد سالم ، باعث به وجود آمدن ، محبت و اطمینان دو
طرفه می گردد .

 

رسول
گرامی صلی اللهُ علیه وَ اله وَ سلَم می فرمایند :

((
بهترین شما کسی است که با خانواده اش ، بهترین رفتار را داشته باشد . و من هم از
همه ی شما با خانواده ام بهتر رفتار می نمایم . ))

 

همچنین
ایشان فرموده اند :

((
در میان اهل ایمان ، کسی از همه ایمانش قوی تر است که ، اخلاقش بهتر و با
خانوادهاش مهربان تر باشد . ))

 

ب :
علاقه و دوستی زن و شوهر نباید در روابط زناشویی و لذت بردن از یکدیگر خلاصه شود .
بلکه ، مهمتر از آن ، ضرورت تحقق ، همفکری و هماهنگی در اخلاق و   خواسته هاست ، در مطالعه ، و ادای عبادت ها ،
و اداره امور خانواده ، با هم همکاری و هم فکری داشته باشند .

 

و در
شبانه روز فرصتی را هم برای تفریح و شوخی سالم با هم دیگر در نظر بگیرند . 

 

در
مورد انجام دادن عبادت قرآن می فرماید :

((همسرت
را به ، ادای نماز دستور بده و با او آرام و شکیبا باش .)) ( طه / ۱۳۲)

 

((او
بخاطر آنکه ، مدام خانواده اش را به اقامه نماز و ادای زکات سفارش می کرد نزد
پروردگارش بسیار محبوب بود . ))  ( مریم / ۵۵
)

 

در
مورد ضرورت در نظر گرفتن اوقاتی برای تفریح و سرگرمی با همسر ، حضرت عایشه   رضی اللهُ
عنهُ  نقل می نماید که :

((
با رسول خدا صلی اللهُ علیه وَ اله وَ سلَم مسابقه دو ترتیب می دادیم . )) 

 

راجع
به ، همکاری و هم فکری در امور منزل نقل نموده اند که :

 رسول خدا صلی اللهُ علیه وَ
اله وَ سلَم در بسیاری از کارهای
خانه ، با همسرانش همکاری می نمود ، از جمله ، دوختن کفش ، و لباس ، و جارو کردن و
…

 

د :
نهایت تلاش را باید به کار برد که ، در مورد همه مواردی که گفته شده یا      نشده اند ، موازین شرعی مراعات شود . علاقه
و محبت و همکاری زمانی مطلوب و مفید است که از ، حدود شرعی آن خارج نشود .

 

((کسی
که ، تسلیم ، خواسته های نامشروع همسرش می شود و به خاطر او دست به هر کاری می زند
، خداوند او را با سرافکندگی به دوزخ خواهد انداخت . ؟ ))

 

و
باز فرموده است :

((
هیچ گناهی نزد خدا بالاتر از این نیست ، که در پی برطرف کردن کمبود های فکری و
اخلاقی و عملی همسران نباشیم . )) و فرموده اند : (( وای به حال ، زن سالاران))  

 

۳-   
مسؤلیت مشترک ، تربیت اولاد :

 

واقعیت
آن است که ، موفقیت ازدواج ، در انتخاب همسر خوب و مناسب و همکاری و همفکری آنان
در محدوده مقررات دینی بوده و این زمینه بسیار مساعدی را برای تربیت اسلامی و
مطلوب فرزندان فراهم می کند .

 

اما
در صورتی که ، در انتخاب همسر دقت لازم صورت نگرفته ، و ارزشهای ایمانی مورد توجه
نبوده باشد ، نتایج کاملاً ناگوار و گرفتاری همه جانبه ای را برای کل اعضای
خانواده در پی خواهد داشت .

 

هر
گونه ناسازگاری و ناهماهنگی بین زن و شوهر ، تأثیر مستقیم و فوری بر افکار و
روحیات و در نتیجه پرورش فرزندان ، خواهد نهاد . و اسباب بسیاری از انحرافات و
عقده ها را بوجود می آورد … بهمین خاطر ، عامل مهم و اساسی در تربیت صحیح
فرزندان ، ازدواج اسلامی و انتخاب همسر مؤمن و ملتزم است .

 

از
نظر دین اسلام هدف نهایی ، از تربیت خانواده ای مسلمان ، فراهم کردن ، زمینه و
محیط مناسب برای پرورش فرزندانی خوب و نیکوکار می باشد .

 

قرآن
می فرماید :

((
خداوندا ، از زنان و فرزندانمان ، کسانی را به ما عطا فرما ، که در دیدنشان ،
چشمانمان لذت ببرند ، و ما را برای متقین امام و پیشوا قرار ده . )) ( فرقان /
74 )

 

کودکان
پاک و بی عیب به دنیا می آیند ، اگر محیط مناسب برای رشد و پرورش آنها فراهم گردد
، خوب بار خواهند آمد ، و در صورتیکه ، پدر و مادر او در بینشان اختلاف وجود داشته
باشد ، و دارای کج روی و اشکال باشند ، آنها هم همانگونه پرورش خواهند یافت .

 

 

رسول
گرامی اسلام می فرماید :

((
کودکان با فطرتی پاک قدم به جهان می گذارند ، این پدر و مادر هستند که او را یهودی
، و مسیحی ، یا مجوسی بار می آورند . ))

 

بهمین
دلایل در مورد تربیت اولاد ، اسلام بسیار اهمیت می دهد . و سفارش        می نماید . که همه ی زمینه ها و اسباب و
فضای مناسب برای تحقق صحیح تربیت فرزندان باید فراهم گردد .

 

رسول
گرامی می فرماید :

((
کسی که به تربیت فرزندانش اشتغال دارد ، بسیار بهتر است از کسی که ، مشغول احسان و
نیکی به دیگران است . ))

 

باز
ایشان می فرمایند :

((
هیچ هدیه ای از طرف پدر و مادر برای فرزندشان ، بهتر و با ارزش تر از تربیت و
پرورش صحیح آنان نیست . ))

 

در
یکی دیگر از سخنانش رسول خدا فرموده است :

((
انسان که مُرد ، دستش از انجام دادن (( عمل صالح )) کوتاه می شود ، به استثنای سه
مورد – که پس از مرگ او احسانش ادامه خواهد یافت –

…
کاری خیر و پسندیده .

…
علم و دانشی که پس از او ، مورد استفاده قرار می گیرد .

…
فرزند خوب و شایسته ای ، که از دعای خیر فراموشش نکند .

 

———————————————

منبع
: دعوت اسلامی

مؤلف : استاد فتحی یکن

مترجم
: عبدالعزیز سلیمی

انتسارات
: نشر احسان