اسباب رستگاری در قرآن
اسباب رستگاری در قرآن
رئوف اصلاح جو / کارشناس علوم اسلامی
استاد عالیقدرناصرسبحانی) اعلی الله مقامه (می فرمایند : اگر خبرنگاری بخواهد با همه ی مردم این سر زمین مصاحبه نماید و آنان را در برابر این سوال قرار دهد : که در این دنیا چه چیزی را می طلبید ؟ شاید در ظاهر جوابها با هم متفاوت باشند اما در حقیقت همه می خواهند بگویند در این دنیا به دنبال سعادت وخوشبختی هستند .
اما هر کسی خوشبختی را در چیزی می بیند و آن را جستجو می کند .
یکی آن را در قدرت می بیند ، ویکی دیگرآن را در پست ومقام جستجو می کند ، و یکی دیگر را می بینی سخت به دنبال جمع کردن ثروت می دود ، ودیگری را مشاهده می کنی که به تمام معنی در شهوات غرق شده است وهیچ هم و غمی در این جهان ندارد الا عیاشی و رفاه نباشد ، و یکی دیگر خوشبختی را در ازدواجی موفق به تعبیر خودش می بیند ، و… چون هر کسی سعادت را در چیزی می بیند وبه دنبال آن می دود و حاضر است آنرا به هر قیمتی بخرد .
اما انسانی که به خالق آسمانها و زمین و ما بینهما مؤمن است ، و دنیا را همچنان مزرعه ای تلقی می کند ، وبه سرای دیگری باور قلبی دارد ، خوشبختی وسعادت را در چیز دیگری می بیند .
بله سعادت حقیقی وابدی در نجات از عذاب خداوند ، وبه دست آوردن رضایت الله ، و وارد شدن به بهشت الهی است .
با توفیق خداوند سبحان بر آنیم که در این نوشته ی کوتاه نظر خواهران وبرادان ایمانی را به شروط فلاح ورستگاری که همان خوشبختی حقیقی است متوجه نمائیم .
بدان که هروقتی صدای دلنشین اذان را از بلندگوهای مساجد طنین انداز می شود می شنویم که مؤذن ندای حی علی الفلاح را ــ بشتابید بسوی رستگاری ــ با صدای رسا به گوش همگان می رساند و ما را به نجات از عذاب الهی و برای به دست آوردن رضایت الله دعوت می نماید . بر ماست که آن دعوت الله را اجابت نمائیم وبسوی نجات ورستگاری گام نهیم .
یا ایها الذین آمنوا استجیبوا لله وللرسول اذا دعکم لمایحییکم .
پیامبر خدا صلوات الله وسلامه علیه نیز در بدودعوت می فرمودند : قولوا لا اله الا الله تفلحوا . بگوئید لا اله الا الله ــ واز زندگی آلوده به شرگ دوری کنید ــ تا رستگار شوید .
حالا با هم در برابر آیات نورانی وشفا بخش قرآن حکیم با تدبر وتفکر سر تعظیم فرود آوریم وراه رسیدن به سعادت را دراین آیات جستجو کنیم .
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم .
۱ ـ الم ذالک الکتاب لا ریب فبه هدی للمتقین الذین یؤمنون بالغیب و یقیمون الصلوات ومما رزقناهم ینفقون والذین یؤمنون بما انزل الیک وما انزل من قبلک و با لاخره هم یوقنون اولئک علی هدی من ربهم واولئک هم المفــلــحون . سوره ی بقره آیات ۵ــ ۱
این کتابی است که هیچ گمانی در آن نیست و راهنمای پرهیز کاران است . آن کسانیکه به دنیای نا دیده باور می دارند ، ونماز بگونه ی شایسته می خوانند ، واز آنچه بهره ی آ نان ساخته ایم می بخشند . آن کسانیکه باور می دارند بر آنچه بر تو نازل گشته وبه آنچه پیش از تو فرود آمده ، و به روز رستاخیز اطمینان دارند . این چنین کسانی ، هدایت و رهنمود خدای خویش را دریافت کرده وحتما رستــگــارند .
۲ ـ و لتکن منکم امه یدعون الی الخیر ویأ مرون بالمعروف و ینهون عن المنکر واولئک هم ا لمفــلــحون . آ ل عمران ۱۰۴
باید از میان شما گروهی باشند که ـ تربیت لازم را ببیند وقرآن وسنت و احکام شریعت بیاموزد ومردمان را ـ دعوت به نیکی کنند و امر به معروف ونهی از منکر نمایند ، وآنان خود رستــگارانند .
۳ ـ یا ایها الذین آمنوا لا تأکلوا الربوا اضعافاً مضاعفهً واتقوا الله لعلکـــم تفــلــحون . آل عمران ۱۳۰
ای کسانی که ایمان آورده اید ربا را دو چندان برابر مخورید ، و از خدا بترسید شاید که رستــگــار شوید .
۴ ـ یا ایها الذین آمنوا اصبروا وصابروا ورابطوا واتقوا الله لعلکم تفــلــحون . آل عمران ۲۰۰
ای کسانیکه ایمان آورده اید ـ در برابر شدائد و نا ملایمات ـ شکیبایی ورزید ـ ودر مقابل دشمنان ـ استقامت و پایداری کنید وازـ مرزهای مملکت خویش ـ مراقبت بعمل آورید واز ـ خشم ـ خدا بپرهیزید ، تا اینکه رستــگــار شوید .
۵ ـ یا ایها الذین آمنوا اتقوا الله وابتغواالیه الوسیله وجاهدوا فی سبیله لعلکم تفــلــحون.مائده ۳۵
ای مؤمنان از خدا بترسید ـ واز اوامر او اطاعت کنید واز نواهی او اجتناب ورزید ـ وبرای تقرب به خدا وسیله بجوئید ـ که عبارت ازطاعت و عبادت واعمال شایسته است ـ ، ودر راه او جهاد کنید تا اینکه رستــگـــار شوید .
۶ ـ یا ایّها الّذین آمنوا انّما الخمر والمیسر والنصاب والازلام رجس من عمل الشّیطان فاجتنبوه لعلّکم تفــلــحون . مائده ۹۰
ای مؤمنان میخوارگی وقماربازی وبتان ـ سنگی که در کنار آنها قربانی می کنید ـ وتیرها ـ وسنگها واوراقی که برای بخت آزمائی وغیبگوئی بکار میبرید همه وهمه از لحاظ معنوی ـ پلیدند وناشی از تزیین وتلقین ـ عمل شیطان میباشد . پس ازـ این کارهای ـ پلید دوری کنید تا اینکه رستــگـــار شوید .
۷ ـ ….. فاذکروا آلاء الله لعلکم تفــلــحون . اعراف ۶۹
پس نعمتهای خدا را بیاد آورید ـ وشکر آنها را بگزارید ـ باشد که رستــگـــار شوید .
۸ ـ یا ایها الذین آمنا اذا لقیتم فئهً فاثبتوا واذکرو الله کثیرا ًلعلکم تفــلــحون . انفال ۴۵
ای مؤمنان هنگامی که با گروهی ـ از دشمنان در میدان کار زار ـ روبرو شدید پیداری نمائید ـ وفرار نکنید ـ وبسیار خدا را یاد کنید ـ وقدرت وعظمت و وفای به عهد او را پیش چشم دارید وبه تضرع وزاریش بخوانید ـ تا ـ در دنیا ـ پیروز و ـ در آخرت ـ رستــگـــار شوید .
۹ ـ یا ایها الذین آمنوا ارکعوا واسجــدوا واعبــدوا ربـکم وافعـلو الخیر لعلـکم تفــلــحون . حج ۷۷
ای کسانیکه ایمان آورده اید ، ـ برای پروردگار خویش ـ رکوع ـ وکرنش برید ، ـ وسجده کنید ـ وبه خاک افتید ، ـ وپروردگار خود را پرستش نمائید وکارهای نیک انجام دهید تا اینکه رستــگـــار شوید .
۱۰ ـ …… فا الذین آمنوا به وعزّروه ونصروه واتبعوا النور الذی انزل معه اولئک هم المفــلــحون . اعراف ۱۵۷
پس کسانیکه به او ـ رسول الله ـ ایمان بیاورند و از او حمایت کنند و وی را یاری دهند واز نوری پیروی کنند که به همراه او نازل شده است بیگمان آنان رستــگُـــارند .
۱۱ ـ لکن الرّسول والذین آمنوا معه جاهدوا باموالهم وانفسهم و اولئک لهم الخیرات واولئک هم المفــلــحون . توبه ۸۸
ولی پیغمبر ومؤمنانی که با او هستند ، با مال وجان خود به جهاد می پردازند همه ی خوبیها ونیکیها از آن ایشان است و آنان بیگمان رستــگـــارانند .
۱۲ ـ انما کان قول المؤمنین اذا دعو الی الله ورسوله لیحکم بینهم ان یقولوا سمعنا واطعنا واولئک هم المفــلــحون . نور ۵۱
مؤ منان هنگامی که بسوی خدا وپیغمبرش فرا خوانده شوند تا میان آنان داوری کند سخنشان تنها این است که میگویند شنیدیم واطاعت کردیم …و رستــگــاران واقعی ایشانند .
۱۳ ـ قد افـــلــح المؤمنون ۱ الذین هم فی صلاتهم خاشعون ۲ والذین هم عن الغو معرضون ۳ والذین هم للزکاه فاعلون ۴ والذین هم لفروجهم حافظون ۵ الا علی ازواجهم او ما ملکت ایمانهم فانهم غیر ملومین ۶ فمن ابتغی وراء ذالک فاولئک هم العادون ۷ والذین هم لاماناتهم وعهدهم راعون ۸ والذین هم علی صلواتهم یحافظون . اولئک هم الوارثون ۱۰ المؤمنون آیات ۱۰ ــ ۱
مسلماً مؤمنان پیروز ورستــگــارند . کسانیکه در نمازشان خشوع وخضوع دارند . وکسانیکه از ـ کردار ـ بیهوده ـ گفتار ـ یاوه رویگردانند ـ وزندگی جدی می گیرند نه شوخی ـ . وکسانیکه زکات مال بدر میکنند . وعورت خود را حفظ می کنند . مگر از همسرا یا کنیزان خود ، که در این صورت جای ملامت ایشان نیست . اشخاصی که غیر از این ــ دو راه زناشوئی ـ را دنبال کنند، متجاوز ـ از حدود مشروع ـ بشمار می آیند ـ وزنا کار می باشند .
وکسانیکه در امانتداری خویش امین ودر عهد خود بر سر پیمانند . وکسانیکه مواظب نمازهای خود می باشند . آنان مستحقان ــ ســعادت ــ وفرا چنگ آورندگان ـ بهشت هستند .
۱۴ ــ فآت ذا القربی حقّه والمسکین وابن السبیل ذلک خیر للذین یریدون وجه الله واولئک هم المفــلــحون . روم ۳۸
پس حق نزدیکان وحق مستمندان و واماندگان در راه بده این برای کسانی که ذات خدا را می جویند بهتر و آنان قطعا رستــگــارانند .
۱۵ ـ فاما من تاب وآمن وعـمـل صـالحاً فعســی اولئـک ان یکونوا من المفــلــحین . قصص ۶۷
واما کسانی که توبه کرده وایمان آورده وکارهای شایسته انجام داده باشند،امید است که از زمره ی رستـــگــاران گردند
.
۱۶ ـ لا تجد قوما یؤمنون بالله والیوم الاخر یوادّون من حادّ الله ورسوله ولو کانوا آبائهم او ابنائهم او اخوانهم او عشیرتهم اولئک کتب فی قلوبهم الایمان وایّدهم بروح منه ویدخلهم جنات تجری من تحتها الانهار خالدین فیها رضی الله عنهم ورضوا عنه اولئک حزب الله الا ان حزب الله هم المفــلــحون . مجادله ۲۲
مردمانی را نخواهی یافت که به خدا وروز قیامت ایمان داشته باشند ، ولی کسانی را به دوستی بگیرند که با خدا وپیغمبرش دشمنی ورزیده باشند ،هر چند که آنان ،پدران ، یا پسران ، یا برادران ، یا قوم وقبیلهی ایشان با شند .چرا که مؤمنان ، خدا بر دلهایشان ایمان رقم زده است ،وبا نفخه ی ربانی خود یاریشان داده است وتقویتشان کرده است ، وایشان را به باغهای بهشتی داخل می گرداند که از زیر آنها رودبارها روان است ، وجاودانه در آنجا می مانند . خدا از آنان خشنود ، وایشان هم از خدا خوشنودند .اینان حزب یزدانند . هان حزب یزدان قطعا پیروز و رستـــگـار است .
۱۷ ـ والذین تبّوءو الدّار والایمان من قبلهم یحبّون من هاجر الیهم ولا یجدون فی صدورهم حاجتا مما اوتوا ویؤثرون علی انفسهم ولو کان بهم خصاصه ومن یوق شح نفسه فاولئک هم المفــلــحون .
حشر ۹
آنای که پیش از آمدن مهاجران خانه وکاشانه ی ـآئین اسلام ـ را آماده کردند وایمان را ـ در دل خود استوار استوار داشتند ـ کسانی دوست می دارند که به پیش ایشان مهاجرت کرده اند ،ودر درون خود احساس ورغبت نیازی نمی کنند به چیز هایی که به مهاجران داده شده است ، و ایشان را بر خود ترجیح می دهند ، هرجند که خود سجت نیازمند باشند …کسانی که از بخل نفس خود ،نگاهداری ومصون ومحفوظ گردند ، ایشان قطعا رستــــگــا رند .
۱۸ ـ قد افــلــح من زکّا ها . شمس ۹
……ـ قسّم به همه ی اینها ـ کسی رستــــگــار وکامیاب میگردد که نفس خویشتن را ـ با انجام طاعات وعبادات ف وترک معصی ومنهیات ـ پاکیزه دارد وبپیراید ـ وآنرا با هویدا ساختن هویت انسانی رشد دهد وبالا ببرد ـ .
۱۹ ــ فمن ثقلت موارینه فاولئک هم المفــلــحون .
کسانی که سنجیده های ـاعمال واقوال دنیوی ـ ایشان ، سنگین وارزشمند شود ـ ودرترازوی خدا وزن وارجی داشته باشد ـ ، اینان قطعا رستــگــارند .
———————————-
خواهران وبرادران ایمانی بعد از کمی تأمل در برابر این آیات به یقین می رسیم که ســعادت و رستــگــاری ما در گرو این مجموعه از صفاتی است که در مجموع این آیات آمده است .
۱ ـ ایمان واعتقاد قلبی به خدا (اهل توحید بودن) وبه ماوراءاین عالم ( غیب ) .
۲ ـ مؤمن بودن به قرآن ودیگر کتب آسمانی .
۳ ـ ایمان به آخرت .
۴ ـ ایمان به رسول وپیروی کردن از او .
۵ ـ تبعیت از نور منزّل ( قرآن ) .
۶ ـ برپا داشتن خاشعانه ی نماز .
۷ ـ اداء نمودن زکات .
۸ ـ دعوت نمودن به دین خدا و احساس مسئولیت نسبت به آن .
۹ ـ امر به معروف ونهی از منکر .
۱۰ ـ پرهیز از مال حرام ( ربا ) .
۱۱ ـ ترس و خشیت از خدا (اهل تقوا بودن ) .
۱۲ ـ صابر بودن .
۱۳ ـ استقامت وپایداری دردین ودرحفظ مملکت اسلامی .
۱۴ ـ اتّخاذ وسیله (عمل صالح ) برای تقرب ونزدیکی به خدا .
۱۵ ـ پرهیز از مشروبات حرام .
۱۶ ـ پرهیز ازقمار .
۱۷ ـ پرهیز از بخت آزمائی وغیبگوئی .
۱۸ ـ به یاد نعمتهای خدا بودن وتفکر درآنها .
۱۹ ـ یادخدا کردن ( ذاکربودن ) .
۲۰ ـ اهل رکوع وسجود وعبادت بودن .
۲۱ ـ انجام دادن کار نیک ( عمل صالح ) .
۲۲ ـ جها در راه خدا با مال وجان .
۲۳ ـ تسلیم بودن در برابر حکمیت خدا ورسولش (ص ) .
۲۴ ـ پرهیز از کارهای بیهوده .
۲۵ ـ عفت وپاکدامنی ودوری از زنا .
۲۶ ـ امانتداری .
۲۷ ـ ادا نمودن حق خویشاوندان و مستمندان .
۲۸ ـ اهل توبه بودن .
۲۹ ـ دوستی نکردن با دشمنان خدا و رسولش (ص ) هرچند از اقربا باشند .
۳۰ ـ دروری نمودن وپاک کردن قلب از بــخل .
۳۱ ـ تخلیه ی قلب از رزائل وتحلیه ی آن با فضائل ( تزکیه ی نفس ) .
وسخن آخر اینکه این آیات را همچون آئینه ای بنگر وخوب دقت کن که چقدر خودرا اهل سعادت وخوشبختی دنیا وعقبی می بینی .
والسلام علیکم ورحمه الله وبرکاته.
