فضیلت نماز جماعت و خطرات ترک جماعت

فضیلت نماز جماعت و خطرات ترک جماعت

: دکتر عمرو خالد /مترجم: محمد ابراهیم ساعدی رودی

رسول الله می فرماید: (صلاه الجماعه افضل من صلاه الفذ بسبع و عشرین درجه) (نماز جماعت از نماز تنها، بیست و هفت درجه بهتر است)

همچنین می فرماید: (من صلی العشاء فی جماعه فکانما قام نصف اللیل و من صلی الصبح فی جماعه فکانما صلی اللیل کله) (کسی که نماز عشاء را در جماعت بخواند گویی که نصف شب را بر پا داشته است و کسی که نماز بامداد را با جماعت بخواند گویی که تمام شب را بر پا داشته است.)

چه فضیلت بزرگ و بخشش بزرگوارانه ای از جانب خداوند متعال. کسی که نمی تواند شب را بر پا بدارد نباید  از خواندن نماز بامداد تنبلی ورزد.

فضیلت صف اول

نماز خواندن در صف اول فضیلت بزرگتر و ثواب بیشتری دارد رسول الله(ص) می فرماید: (لو یعلم الناس ما فی النداء والصف الاول ثم لم یجدوا الا ان یستهموا علیه) (اگر مردم بدانند که چه میزان ثواب در اذان و صف اول هست سپس برای این دو راهی پیدا نمی کردند مگر اینکه قرعه کشی کنند.)

سبحان الله اگر فضیلت اذان و صف اول را بدانند بینشان قرعه کشی می کردند که چه کسی آن را می برد!

رسول الله(ص) می فرماید: (فرشتگان بر صف اول درود می فرستند)

همچنین می فرماید: (خدا و فرشتگانش بر سمت راست صف درود می فرستند.)

یعنی کسانی که در سمت راست صف ها نماز میخوانند.

فضیلت نماز صبح

چون مشقت نماز بامداد بیشتر است ثواب این نماز هم بزرگتر است. بدان که مردم در روز قیامت دچار سختی خواهند شد چون روز قیامت به اندازه ی پنجاه هزار سال است. مردم در تاریکی ایستاده هستند و چیزی را نمی بینند ولی خداوند عزوجل در این روز گروهی از مردم را به نور اختصاص داده است. خداوند متعال می فرماید:

« ‏یَوْمَ تَرَى الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ یَسْعَى نُورُهُمْ بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَبِأَیْمَانِهِمْ بُشْرَاکُمُ الْیَوْمَ جَنَّاتٌ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا ذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ‏ » ( حدید/۱۲)

(روزی که مردان و زنان مومن را می بینی که نورشان پیشاروی آنان و سمت راست شان شتابان است.)

و همچنین می فرماید:

« ‏یَوْمَ یَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ لِلَّذِینَ آمَنُوا انْظُرُونَا نَقْتَبِسْ مِنْ نُورِکُمْ قِیلَ ارْجِعُوا وَرَاءَکُمْ فَالْتَمِسُوا نُورًا فَضُرِبَ بَیْنَهُمْ بِسُورٍ لَهُ بَابٌ بَاطِنُهُ فِیهِ الرَّحْمَهُ وَظَاهِرُهُ مِنْ قِبَلِهِ الْعَذَابُ‏ » (حدید/۱۳)

(روزی که مردان و زنان منافق به مومنان می گویند: به ما بنگرید و مهلت دهید تا از نورتان بهره ای بگیریم.)

و پیامبر هدایتگر و بشارت دهنده (ص) می فرماید: (بشر المشائین فی الظلم الی المساجد بالنور التام یوم القیامه) (کسانی که در تاریکی ها به سمت مساجد می روند آن ها را به نور کامل روز قیامت بشارت بده.)

همچنین می فرماید: (لو یعلم الناس ما فی صلاه العشاء و صلاه الفجر لاتوهما ولو حبوا) (اگر مردم می دانستند که چه چیزی در نماز عشاء و بامداد است حتی اگر شده سینه خیز برای ادای آن ها می رفتند.)

یعنی مثل بچه ها که روی دست و پای خود می خزند، چون اجر و ثواب بزرگی دارد. آیا درست است که مسلمان بعد از دانستن این همه ثواب از خواندن نماز بامداد تنبلی کند؟! آیا درست است که نشانه ی نفاق در مسلمانی باشد؟! شاید کسی بپرسد چگونه؟

جواب: رسول اکرم(ص) می فرماید: (ان اثقل صلاه علی المنافقین صلاه العشاء و صلاه الفجر) (سخت ترین نماز بر منافقان نماز عشاء و نماز بامداد است)

برادر خواننده، من از تو یک سوال می پرسم: اگر به تو بگویند تو هر روز ساعت چهار صبح ۵۰۰ هزار تومان جلو خانه ات می یابی آیا بیرون می شوی تا آنها را برداری یا نه؟ تصور کن که خواب بر تو غلبه کرد و از خانه بیرون نشدی، خانواده ات با تو چه می کنند؟ اگر به خاطر ۵۰۰ هزار تومان بیرون شوی و به خاطر خدا بیرون نشوی پس خدا نزد تو از ۵۰۰ هزار تومان بی ارزش تر است!

چرا به خاطر دنیای تقلبی و فانی تلاش و کوشش می کنی و خسته می شوی و به خاطر آخرت جاوید و ماندگار کار نمی کنی؟! چرا در صورت لوزوم برای انجام کارهایمان بیدار می شویم و برای خدا که پروردگار عالمیان و صاحب زمین و آسمان ها است بلند نمی شویم؟!

مسجد ها به خاطر کمی نمازگذاران به ویژه در نماز بامداد به خدا شکایت می کنند.

گویند که از نخست وزیر اسبق رژیم صهیونیستی خانم گلدا مائیر در مورد حدیثی پرسیدند که مسلمانان با یهود می جنگند، یهودیان پشت سنگ ها و درختان پنهان می شوند و سنگ ها و درختان به آن ها خبر می دهند، او در جواب گفت: شاید این حدیث درست باشد ولی بر وضعیت کنونی ما منطبق نمی شود. از او پرسیدند پس کی منطبق می شود؟ گفت: وقتی که تعداد مسلمان ها در نماز بامداد به اندازه ی تعداد آنها در نماز جمعه ی آنها باشد در آن زمان این اتفاق می افتد.

اخطار به خاطر ترک نماز جماعت

در سنت رسول الله(ص) احادیث زیادی آمده است که از ترک نماز جماعت بر حذر می دارد.

این رسول الله (ص) است که می فرماید: (لقد هممت ان امر بحطب فیحتطب، ثم امر رجلا فیوذن للصلاه، ثم امر رجلا فیوم الناس، ثم اخالف الی اناس یصلون فی بیوتهم فاحرقها علیهم) (واقعا” می خواستم دستور جمع هیزم بدهم سپس به شخصی دستور دهم که برای نماز اذان بدهد، سپس به او دستور دهم که برای مردم امامت دهد، سپس نزد مردمی بروم که در خانه هایشان نماز می خوانند و خانه هایشان را بر آن بسوزانم.)

ای برادر مسلمان، آیا راضی میشوی که رسول الله (ص) به این صورت بر تو خشم کند، تا آنجا که نزدیک است خانه ات را بسوزاند؟!

یک مرد نابینا نزد رسول الله(ص) آمد تا از او اجازه بگیرد در خانه اش نماز بخواند و گفت:یا رسول الله من یک مرد کور هستم کسی نیست که دست مرا بگیرد و به مسجد بیاورد، در مدینه حشرات موذی و حیوانات درنده زیاد است پس به من اجازه بده تا در خانه ام نمازم را بخوانم. پیامبر اکرم از او پرسید(هل تسمع النداء) (آیا اذان را نمی شنوی؟) گفت بله. پیامبر فرمود(فاجب) (پس ندای اذان را اجابت کن)

یعنی برای ادای نماز به مسجد بیا.

برادر بزرگوار، تصور کن، کوری، عدم وجود کسی که دستش را بگیرد و کثرت حشرات موذی باعث نشد که در خانه اش نماز بخواند، پس نظر شما در مورد افراد سالم، نیرومند و بینا چیست؟

این حدیث دیگری است که در آن رسول الله(ص) کسانی را که نماز جمعه و جماعات را ترک می کنند تهدید می کند و می فرماید:( لینتهین اقوام عن ودعهم الجمعات او لیختمن الله علی قلوبهم ثم لیکونن من الغافلین) (باید گروه هایی از ترک نماز های جمعه باز ایستند یا خداوند بر دل هایشان مهر می زند و بعد از آن از غافلان می شوند.)صحیح مسلم.

چه اخطار شدید الحنی مبنی بر اینکه ترک جمعه و جمعات با وجود توانایی باعث مهر زدن بر دل و غفلت می شود! و لا حول و لا قوه الا بالله. پس چه کسی این را می پسندد؟ یا چه کسی این عذاب را تحمل می کند؟

این عبدالله بن مسعود رضی الله عنه شاگرد نجیب و دوست محبوب پیامبر(ص) است که می گوید: کسی که دوست دارد فردا در حالی که مسلمان است با خدا ملاقات کند بر خواندن این نماز ها در جایی که برایشان بانگ داده می شود مواظبت کند، چون خداوند برای پیامبرتان سنت های هدایت را مشروع کرده است و این نماز ها از سنت های هدایت است، زمانی بود که دو نفر یک نفر را که به آن دو تکیه کرده بود با خود می آوردند و در صف قرار می دادند. شما اگر مثل شخصی که در خانه اش می ماند نماز هایتان را در خانه هایتان بخوانید سنت پیامبر تان را ترک کرده اید و اگر سنت پیامبرتان را ترک کنید هلاک شده اید.

این صحابی بزرگوار و راوی حدیث پیامبر(ص) سیدنا ابوهریره رضی الله عنه است که می گوید: اگر گوش فرزند آدم پر از سرب مذاب شود بهتر از این است که بانگ (حی علی الصلاه … حی علی الفلاح…) را بشنود سپس در مسجد اجابت نکند!

برادرم، این تصور کن اگر گوش های تو پر از سرب مذاب شود بهتر از این است که بانگ اذان را بشنوی و سپس آن را در مسجد اجابت نکنی.

نمونه هایی از اهتمام گذشتگان به نماز جماعت

سعید بن مسیب می گوید: به خدا قسم بیست سال است که هرگاه موذن (حی علی الصلاه) گفته است من در مسجد بوده ام. من در نماز هرگز پشت سر نمازگزاری را ندیده ام…

این یکی از سلف صالح است که می گوید: محبوب ترین چیز از دنیای شما نزد من این است، نماز خواندنم در جماعت که سهو نماز از من برداشته می شود و فضل آن برای من نوشته می شود.

حاتم اصم می گوید: یک نماز در جماعت از من فوت شد، ابو اسحاق بخاری به من تسلیت گفت. اگر پسرم می مرد ده هزار نفر به من تسلیت می گفتند، چون از نظر مردم مصیبت در دین آسان تر از مصیبت در دنیا است!

این میمون بن مهران است که عمرش به نود سال رسیده است و می گوید: سال های طولانی است که من نماز ها را با جماعت می خوانم، به جز دو بار گویی که من این دو نماز را نخوانده ام!

نماز جماعت یکی دیگر از این بزرگواران فوت شد او گفت: انا لله و انا الیه راجعون. به خدا قسم که خواندن این نماز در جماعت از ولایت عراق برایم محبوب تر بود!

از جابر بن عبدالله رضی الله عنه روایت شده است که گفت: خانه ی ما از مسجد دور بود خواستم آن را بفروشم تا به مسجد نزدیک شوم . رسول الله(ص) به من فرمود: ای جابر، در جایت باش در مقابل هر قدمت یک نیکی نوشته می شود.

پس ای برادر مسلمان، در این مفهوم تفکر کن. آیا ما در وقت خریدن یا اجاره خانه یا آپارتمان به دور یا نزدیک بودن آن به مسجد اهمیت می دهیم؟؟!

عذرهای ترک نماز جماعت

فقط چهار عذر است که به تو اجازه می دهد نماز جماعت را ترک کنی و این عذر ها موقت است که با برداشته شدن این عذر ها رخصت نیز برداشته می شود. این عذر ها عبارت اند از: ترس شدید، سرمای شدید، چیده شدن سفره ی غذا و بیماری.

به عنوان مثال وقتی در زمان اذان یا نماز عصر غذا چیده شود و تو گرسنه بودی بهتر این است که اول غذا بخوری بعد به نماز بپردازی، چون خشوع و حضور دل در نماز مهم است. اگر کسی در زمان آماده بودن غذا نماز بخواند، سرگرم غذا می شود و نمی تواند در نماز متمرکز شود. ترس شدید به خاطر دشمنی باشد که در کمین است یا سگ موذی که در راه است و… بقیه ی عذر ها را هم بر این قیاس کن.

تدرج روش اسلام است

یکی می آید و می گوید: می خواهم پایبند شوم، ولی نماز نمی خوانم، من به این برادر می گویم دو هفته یا سه هفته یا یک ماه در خانه ات نماز بخوان سپس یک وعده نماز فرض را در مسجد بخوان، بعد از یک ماه دو وعده را در مسجد بخوان و به این ترتیب. مادامی که برای خودت برنامه ریزی کرده ای و می خواهی در طریق هدایت گام بر داری مطمئن باش که خدا به تو کمک می کند و به تو نیرو می دهد. رسول الله(ص) هم به عمل تدریجی فرا می خواند و می فرماید: مانند کسی که پشت سر هم می تازد نباش چون نه مسافتی را طی نموده و نه پشت مرکبی را باقی گذاشته است.

یعنی مثل مردی که سوار مرکبش شده و آن را به شدت خسته کرده تا مسافت زیادی را با آن بپیماید و مرکبش از شدت مشقت و خستگی مرده است نباش، چون این مرد نه مسافتی را پیموده و نه مرکبی را باقی گذاشته تا از آن استفاده کند!

یکی از حقوق زنان و خواهران مسلمان نماز خواندن در مسجد است. رسول الله(ص) می فرماید: (لا تمنعوا اماء الله مساجد الله…) (کنیزکان خدا را از مساجد خدا باز ندارید…)

ولی خواهر گرامی، باید آداب راه و مسجد را رعایت کند.

در فضای ایمان، تقوی و قرآن مسجد با برادران مومنت آشنا می شوی، با آنان دوست می شوی و قرآن و حدیث را یاد می گیری و… و یک متدین حقیقی می شوی! بدان که مواظبت بر نماز جماعت در مسجد یکی از نشانه های ایمان است، پیامبر اکرم می فرماید: وقتی دیدید که شخصی همواره به مسجد می رود برایش شهادت بدهید که ایمان دارد.

خداوند متعال می فرماید: (توبه/۱۸) (فقط کسی مسجد های خدا را آباد می کند که به خداوند و روز قیامت ایمان آورده، نماز را بر پا داشته، زکات را پرداخته و جز از خداوند نترسیده است، پس امید می رود اینان از راه یافتگان باشند

بدان که اغلب اوقات خشوع در نماز جماعت حاصل می شود.

مژده

دانستیم که ثواب نماز جماعت بزرگ است،ولی من موضوع را با این حدیث خاتمه می دهم. پیامبر اکرم(ص) در این حدیث ثواب یا بخشی از ثواب کسی را که بر نماز جماعت مواظبت می کند، بیان می کند. در حدیث، هفت نفری که خداوند آنها را در زیر سایه ای عرش خود قرار می دهد، روزی که سایه ای به جز سایه ی عرش او نیست می فرماید: (و رجل قلبه معلق بالمسجد) (و مردی که دلش به مساجد وابسته است.)

در کلمه ی (دلش) تامل کن، نفرمود بدنش، چون عمل دل مهم تر از عمل اعضاء و جوارح است و اگر دل به مسجد وابسته باشد اعضا و جوارح هم از آن تبعیت می کنند.

این هم مژده ای دیگر در مورد فضیلت ساختن مساجد. پیامبر اکرم(ص) می فرماید: (من بنی مسجدا لله کمفحص قطاه او اصغر بنی الله له بیتا” فی الجنه) (کسی که مسجدی برای خداوند بسازد، اگر چه که مانند محل تخم گذاری مرغ سنگ خواره باشد، خدای تعالی برای او خانه ای در بهشت بنا می کند.)

مرغ سنگ خواره پرنده ای است که وقتی می خواهد تخم بگذارد در زمین حفره ی بسیار کوچکی مثل سوراخ ایجاد می کند سپس در آن تخم می گذارد.

سوال: آیا مسجدی مانند محل تخم گذاری مرغ سنگ خواره وجود دارد؟!

جواب: نه. منظور این است که اگر تو با پول بسیار اندکی در ساختن مسجد شریک شوی خداوند برای تو خانه ای در بهشت می سازد! تامل کن که خداوند با رحمتش ثواب و برتری را فقط برای ثروتمندان و افراد دارا قرار نداد، فقرا را هم وارد کرد. به این ترتیب که آن ها به اندازه ای که می توانند در خیر شریک شوند و خداوند کم را زیاد می کند و به آن برکت می دهد و او جواد و کریم است.

____________________________________________-

منبع: عبادت های مومن / مولف: دکتر عمرو خالد /مترجم: محمد ابراهیم ساعدی رودی /ناشر: حافظ ابرو ۱۳۸۹

تنظیم برای نوگرا: باران.