نوروز چیست؟ چگونه به استقبال سال نو برویم ؟

نوروز چیست؟ چگونه به استقبال سال نو برویم ؟

کمال مولودپوری_ مهاباد

ای خالق توانا، ای سرچشمه زیباییها و کمال، ای گرداننده‌ی شب و روز، پدید آورنده‌ی فصلها و ای مدبّر کل هستی! تنها تویی که بهاران چهره‌ای تازه و نو به طبیعت می‌بخشی، غنچه‌ها را می‌شکافی و گلهای ملّون و معطّر را می‌رویانی.خاضعانه از تو ای خدای رحمان می‌خواهیم که زمستان غم و اندوه دلها را با آیات روح‌بخش قرآن مجید و قرآن طبیعت به بهاری زیبا، پر از شادی و طراوت، پر از صفا و آرامش مبدل سازی آمین.

با توجه به موقعیت زمانی که سرآغاز سال نو و فصل بیداری طبیعت از خواب گران زمستانی است، مطالبی را در این باره تقدیم حضورتان خواهیم کرد.تاریخچه‌ی پیدایش نوروز

نوروز اولین روز ماه فروردین، ماه اول سال شمسی است. طبق نظریات خیام و ابوریحان، جمشید پادشاه پیشدادی روز دور زدن خورشید و برگشتن به اول برج حمل را نوروز نامید و در آن روز تاجگذاری کرد و مردم آن روز را جشن گرفتند. سپاه کیومرث با غلبه بر لشکر اهریمن، ۹ روز به جشن پرداختند و بعدها آن مراسم را « جشن نه‌ روز» و سپس «جشن نوروز» نامیدند. حدود ۱۰۰۰ سال قبل از میلاد با ورود آریایی‌ها به ایران جشن‌هایی مثل نوروز پیدا شدند. مکتب زرتشت هم بعضی آداب مثل آتش‌افروزی به آن افزود. با ظهور اسلام نیز قرآن نهادن بر سفره هفت سین و دعا خواندن و… به نوروز اضافه شد.

نوروز جشن ملی کردها و فارس‌ها

نوروز جشن بزرگ ملت کرد و دیگر اقوام آریایی ایران است. مطابق باور عامیانه کردها، کیومرث در این روز بر اهریمن پیروز شد.

کاوه‌ی آهنگر در این روز ضحاک را بر انداخت و نیز سالروز تشکیل دولت ماد می‌باشد. از طرف دیگر ایرانیان فارس‌زبان نیز بر این باور هستند که در چنین روزی کیومرث و کیخسرو متولد شده‌اند. اتمام آفرینش جهان، تشکیل ایران، پرتاب تیر آرش کمانگیر و ستانده شدن کین سیاوش و… در روز نوروز اتفاق افتاده است. البته اینها باورهای عامیانه هستند نه تاریخ که هر رویداد خوب و مهمی را به این روز نسبت می‌دهند.

آیین‌های سال نو

قبل از نوروز مردم با برداشتهای خاصی خانه تکانی می‌کنند. در روز چهارشنبه سوری آتش روشن می‌کنند و به دیدار قبور و مردگان می‌روند. در روز نوروز هم آدابی مثل چیدن سفره هفت سین، عیدی دادن و عیدی گرفتن و حاجی فیروز یا آیین سیاوشی و… وجود دارد. بعد از نوروز هم فال گوش، کوزه شکستن، قاشق زنی، میر نوروزی، دید و بازدید از اقوام و در پایان مردم برای سیزده بدر مهمان طبیعت می‌شوند. در ضمن در مناطق مختلف ایران، آیین‌های خاص دیگری هم به چشم می‌خورد.

جشن نوروز و اسلام

خداوند حکیم وجود اقوام مختلف را در چندین آیه از قرآن به ما گوشزد می‌کند. پیامبر (ص) نیز در چندین حدیث به این مطلب اشاره می‌کند. مثلاً «ان لکل قوم عیداً و هذا عیدنا» (شیخین و نسایی ) یعنی هر قومی برای خودش عیدی دارد و امروز عید ماست. دو جشن رمضان (فطر ) و قربان (ضحی) جشن‌های دینی ما مسلمانان بوده و جشن نوروز هم جشن ملی کردها و غیره می‌باشد.

آثار و فواید عید نوروز

پدیده‌های اجتماعی که در بین عموم مردم رواج پیدا می‌کند، اغلب جنبه‌های مثبت زیادی دارد و گاهی هم کمی ضرر دارد. ما در اینجا به چند فایده آن اشاره می‌کنیم.

۱. تجدید روحیه و قوای مردم.

۲. رفت و آمد و افزایش صمیمیت ونیز رفع کدورتها در بین مردم.

۳. ایجاد همبستگی ملی و اتحاد بیشتر.

۴. احیای هویت ملی و مقابله با تهاجم فرهنگی.

۵. و مهم‌تر از همه دعوت به تفکر در خود و دنیای اطرافمان و توجه به چند نکته که با آمدن سال نو برای همه پیش می‌آید:

(الف) همانگونه که می‌دانیم و می‌بینیم کشاورزان، تاجران و… در پایان هر سال، سود و زیان فعالیت یکساله‌ی خود را مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌دهند تا بر اساس آن بتوانند برای مرحله بعدی از فعالیت در سال نو، برنامه‌ریزی مناسب و صحیحی را تدوین کنند. ما نیز به عنوان یک مسلمان بیاییم و دقت کنیم! حالا که ‌یک سال دیگر از عمر کوتاه ما سپری شده و به پایان رسیده است، آیا سود و زیان آن را برآورد نموده‌ایم؛ تا بر اساس آن یک نتیجه درست گرفته باشیم و زندگی سال جدید را بر روی آن پایه‌ریزی کنیم؟ از خود بپرسیم که در سال ۱۳۸۶ تا چه اندازه توانسته‌ایم خدای خویش را از خود راضی گردانیم؟ آیا دستورات او برایمان مهم بوده ‌یا هواهای نفسانی؟ بیاییم هر کدام از اعمال نیک و بد خود را در ‌ترازو قرار دهیم و با هم بسنجیم و این‌جاست که امام عمر (رض) می‌فرماید:

« حاسِبوا انفُسَکُم قَبلَ انْ تُحاسَبوا »: نفس خود را مورد محاسبه قرار دهید قبل از اینکه (در روز قیامت) مورد محاسبه قرار گیرید.

زیرا پشیمانی در این دنیا باعث سعادت و خوشبختی دو دنیا، اما پشیمانی در آخرت مایه‌ی خسران و هلاکت است.

(ب) پیامبر در حدیثی می‌فرماید: « تفکّر فی خلق الله و لا تفکّر فی ذات الله»: درباره‌ی مخلوقات خدا فکر کنید نه در ذات خداوند. اما کدام مخلوق؟ تمام هستی مخلوق خداوند است. خورشید و ستارگان و سیارات، شب و روز، کوه و دشت و… هر کدام نشانه و آیتی از خدای رحمان برای بندگان اوست که درباره‌اش فکر کنند و بیش از پیش پی به عظمت و قدرت خالق هستی ببرند. پس آیات شنیدنی را بشنوید، دیدنیها را ببینید و به سیر و سفر بپردازید « قُل سیروا فی الارضِ». اما نباید فراموش کرد که همه اینها باید آگاهانه و عابدانه باشد زیرا خداوند می‌فرماید: « انَّ السمعَ و البصَرَ و الفؤاد کلُّ اولئکَ کان عنهُ مسؤلاً»: همانا گوش و چشم و دل انسان مسؤولیت دارند.

(ج) با زنده شدن دوباره طبیعت و پویش و رویش ساده گیاهان و درختان، برای ما ثابت می‌شود و قلبمان مطمئن می‌گردد که روزی به همین سادگی همگی انسانها از خواب سنگین چندین ساله بر می‌خیزند و از قبرها بر انگیخته می‌شوند و در صحرای قیامت برای محاسبه آماده خواهند شد و ما هم یکی از آنها خواهیم بود. خداوند می‌فرماید:« از آسمان آب پر برکتی را باراندیم و با آن باغها و دانه‌ها رویاندیم، ما به وسیله آب باران سرزمین مرده را زنده گرداندیم( آری زنده شدن مردگان و) از گور سر برآوردن آنان نیز همین گونه است( ق۹-۱۱). و در همین سوره می‌فرماید:« بله فقط ما زنده می‌گردانیم و می‌میرانیم و بازگشت مردمان به سوی ماست، روزی زمین از روی مردم می‌شکافد و کنار می‌رود و ایشان به سرعت بیرون می‌آیند، آنروز روز گردهمایی است و آن برای ما سهل و آسان است و رنج و زحمتی ندارد. » (ق۴۳ و۴۴ ). پس بدان که تو فقط برای این دنیا خلق نشده‌ای، بلکه این دنیا جای سعی و تلاش و آخرت، جای زنده شدن و محاسبه است.

(د) برادر و خواهر مسلمان! ما با خدای خود عهد بسته‌ایم که فقط بنده او بوده و تسلیم اوامر او باشیم و بس. قرار نیست همانند یهودیان و مسیحیان بعضی از دستورات او را قبول و بعضی را به باد فراموشی بسپاریم. اگر چنین باشد با آنها فرقی نخواهیم داشت و ما هم سر از پرده‌ی کفر در خواهیم آورد. و بدانیم مطابق امر خدا زیستن، هدایت است و سعادت و بقیه‌ی راهها ضلالت است و گمراهی، لذا در هر کاری و هر چیزی باید خدا و رسول او را حَکَم و قاضی قرار دهیم نه هوای نفس و شیطان و گفته‌های پیشینیان را. امروزه انسانهای سرگشته و بیماردل هر یک در گوشه‌ای مشغول ساخت و پرداخت دین جدیدی بوده و در کتاب و مجلّات و روزنامه‌ها آنرا به بازار عرضه می‌کنند. روزی تو را زرتشتی و آتش‌پرست معرفی می‌کنند. چه بسا در آینده تو را مسیحی، یهودی و گاو پرست نیز معرفی کنند. در حالیکه همه‌ی این نوشته‌ها و برنامه‌های خیالی برای منحرف کردن مسلمانان از جاده مستقیم هدایت و خوشبختی به سوی کفر و ماده‌پرستی و بداخلاقی است تا در نهایت صاحبان قلمهای شکسته و زهرآلود به مقاصد شوم خود دست یابند. لذا ما به عنوان یک مسلمان و تابع قرآن و سنت رسول الله به استقبال سال نو رفته و آن را جشن می‌گیریم و به همدیگر تبریک عرض کرده و سال پر از موفقیت را از خداوند برای همدیگر خواستاریم و دلهایمان را، خانواده و جامعه را پر از شادی و سرور خواهیم کرد. طبیعت زیبای بهاری را دوست داریم و به شادی و خرمی آن، شاد و خرم خواهیم شد. همه‌ی روزهای بهار را نیک و نعمت خدا تلقی می‌کنیم و نه ۱۱و نه ۱۲ و نه ۱۳ را نحس و بدشوم نمی‌دانیم. بلکه آنچه نحس و نامبارک است، کارهای ناشایست و مخالف با شریعت اسلام است که در این روزها و در ایام دیگر به‌وسیله‌ی برخی افراد انجام می‌شود و بس. ما همگی تصمیم می‌گیریم و عزم خود را جزم می‌کنیم که در هر روزی از روزهای سال «بخصوص روز ۱۳» خود را گناه آلوده نسازیم. ان شاء الله