اصول ثابت عملی برای مسلمان متعهد

اصول ثابت عملی برای
مسلمان متعهد

دکتر مجدی الهلالی

خداوند عز و جلّ می
فرماید: (وَتَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَیْرَ الزَّادِ التَّقْوَى) بقره/۱۹۷

« و توشه برگیرید که
بهترین توشه پرهیزگاری است.»

چاره ای نیست زیرا هر
قلبی را توشه ای و هر نفسی را شغلی لازم است، اگر ما نفسهایمان را به حق سرگرم و
مشغول نسازیم، او ما را به باطل سرگرم می سازد و آن چنان که پیداست ایمان با انجام
طاعات فزونی یافته و با انجام گناه و معصیت رو به کاستی می نهد…

بدین خاطر برای کسی که
می خواهد دین خدا را در قلبش مستقر کرده و دنیا را از آن طرد کند ضروریست پیوسته
مشغول طاعات و عبادات بوده و به وسیله ی آن توشه برگیرد هم چنان که گفته اند: همت
و دغدغه ی تو به اندازه ی آن چیزی است که برایت اهمیت دارد و تمایلات و اندیشه های
تو از جنس همّ و غم توست.

بر هر یک از ما واجب
است برای خود اصولی ثابت و لا یتغیر در نظر بگیرد که با تغییر شرایط و احوال تغییر
نکند و به اندازه ی توانش در راه تحقق آن بکوشد.

این اصول ثابت به
عنوان نمونه می توانند در موارد زیر خلاصه شوند:

    * نماز جماعت: باید هر کدام از ما هر آنچه در
دست دارد رها کرده، وضو گرفته و زود به مسجد برود و تلاش نماید که در صف اول قرار
گیرد مگر اینکه مانعی سر راه او قرار گرفته باشد که توانایی رفع آن را نداشته
باشد.

هر چه زودتر به مسجد
برود خشوعش در نماز بیشتر می شود زیرا کسی که کاری را رها کرده و مستقیم وارد نماز
گردد نمی تواند به آسانی فکر آن را از ذهنش خارج کرده و در معانی نماز تدبر نماید،
هر چند که زود رفتن برای نمازها مهم است اما در مورد جمعه از اهمیت بیشتری
برخوردار است.

    * شور و اشتیاق به نسبت نمازهای سنت : مانند
دو رکعت نماز سنت قبل از نماز صبح و سنت­های قبل و بعد از نماز ظهر و سنت­های بعد
از مغرب و عشاء و نماز سنت وتر و همچنین نماز سنت ضحی را فراموش نکند.

    * روزه ی سنت: در روزهای دوشنبه و پنجشنبه و
نه روز ذی الحجه و روز نهم و دهم ماه محرم، همچنین روزهای مشهور به «ایام
البیض»یعنی روزهای سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم از هر ماه (که شبهایش تا صبح مهتاب
است)

    * ذکر خداوند در هر مناسبتی مانند هنگام
خوابیدن و بیدار شدن، هنگام داخل شدن و خارج شدن از توالت، قبل و بعد از غذا خوردن
و هنگام رؤیت هلال ماه و…

    * محافظت بر ذکرهای صبح و شب و بر اذکاری
مانند استغفار، تسبیح، الحمدلله و لا اله الا الله گفتن.

    * قرائت روزانه ی قرآن، به گونه ای که هر
کدام از ما بکوشد حداقل هر ماه یکبار قرآن را ختم کند.

    * خواندن نماز شب هر چند دو رکعت قبل از نماز
صبح باشد آنچه ما را در این راه یاری می کند حریص بودن بر نافرمانی نکردن خداوند و
شب­ها زود خوابیدن و با وضو خوابیدن و عزم برخاستن و از خداوند طلب یاری کردن.

    * پیامبر(ص) می فرماید: دعا همان عبادت است.

دعا از مهمترین
صورتهای عبادت است زیرا در برگیرنده ی معانی تضرع و خواری و ذلت و خشوع در برابر
خداوند عزوجل است، باید که بسیار به دعا کردن با خداوند بپردازیم و اوقات شریفی را
برای این کار اختصاص دهیم همچون دعای بعد از اذان و بعد از تمام شدن نماز و هنگام
سحر و باید نحوه ی دعا کردنمان همچون دعای شخصی باشد که در حالت اضطرار گرفتار
آمده یا کسی که به بلا و مصیبتی دچار گشته یا در شرف غرق شدن است.

باشد که خداوند صدق
تضرع و خشوع ما را ببیند و بر ما رحم آورد زیرا می فرماید:

(إِنَّمَا
الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاکِینِ …) توبه /۶۰

« زکات مخصوص
مستمندان، بیچارگان…»

    * امر به معروف و نهی از منکر تا عذاب خداوند
همه ی ما را فرا نگیرد در حدیث زینب بنت جحش هنگامی که از پیامبر(ص) پرسید: آیا ما
هلاک می شویم در حالی که افراد صالح در میانمان وجود دارد؟ پیامبر فرمود: آری هر
گاه که پلیدی و ناپاکی فزونی یابد.

یادآور می شویم که از
جمله آگاهی لازم در خصوص امر به معروف و نهی از منکر عبارتست از: علم، دلسوزی و
شفقت، صبر. لازم است کسی که امر به معروف و نهی از منکر می کند نسبت بدانچه امر به
انجامش می نماید یا از انجامش نهی می نماید عالم باشد و نسبت به کسانی که بدیشان
امر کرده یا آنان را از کاری باز می دارد دلسوزی و مهربانی داشته و بر آزار و
اذیتشان صبر نماید:

(یَا بُنَیَّ أَقِمِ
الصَّلاهَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَاصْبِرْ عَلَى مَا
أَصَابَکَ إِنَّ ذَلِکَ مِنْ عَزْمِ الأمُورِ ) لقمان/۱۷

«ای پسر عزیزم! نماز
را چنانکه شاید بخوان، و به کارهای نیک دستور بده و از کارهای بد نهی کن، و در
برابر مصائبی که به تو می رسد شکیبا باش. اینها از کارهای(اساسی و مهمی) است که
باید بر آن عزم را جزم کرد و ثبات ورزید…»

    * حضور در جلسات علم و همنشینی با علما و
مصاحبت با صالحین و آگاهی یافتن در خصوص کتابهای علم ، تا فرد مسلمان بتواند عقیده
اش را تصحیح کرده ، اخلاقش را پاک گردانیده ، معاملاتش را بر پایه قوانین شرعی
قرار داده و حدود و واجباتش را بشناسد.

    * زیاده روی در صدقه دادن زیرا صدقه دادن
گناهان را فرو می نشاند هم چنان که آب آتش را فرو می نشاند .

    * زیاده روی در زیارت قبرها به خاطر پند و
اندرز گفتن همچنین دیدار از بیماران و کسانی که دچار جنون و دیوانگی شده اند.

    * ترک غیبت و سخن چینی و تمسخر و ریشخند و
دروغگویی و ریا و تفاخر و منت نهادن و دیگر اسباب گناه، زیرا معصیت و گناه قلب را
تیره و تار کرده و زمینه ی تسلط نفس را فراهم می گرداند.

    * دوری کامل از خوردن مال حرام و هر آنچه در
آن شبهه وجود دارد، زیرا خوردن مال حرام قلب را بیمار می گرداند.

    * چشم فروهشتن هم چنان که خداوند می فرماید:

(قُلْ لِلْمُؤْمِنِینَ
یَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَیَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِکَ أَزْکَى لَهُمْ
…) نور/۳۰

« (ای پیغمبر) به
مردان مؤمن بگو)آنان موظفند که از نگاه به عورت و محل زینت نامحرمان) چشمان خود را
فرو گیرند، و عورت­های خویشتن را (با پوشاندن و دروی از پیوند نامشروع) مصون دارند
این برای ایشان زیبنده تر و محترمانه تر است.»

نگریستن تیری از
تیرهای شیطان است بر ما واجب است که تلاش نماییم تا تیرهایش به قلبمان اصابت نکند.

    * توبه و بازگشت دائمی به سوی خداوند اگر
بخاطر گناه نباشد، بخاطر کوتاهیهایی که در ادای عبادات رخ داده و اگر تقصیر و
کوتاهی صورت نگرفته، بخاطر کوتاهیهایی که در ادای حقوق بندگی نسبت به خداوند روی
داده باید توبه کرد.

    * محاسبه ی هر روزه ی نفس به خاطر هر سخن یا
کار یا تصمیمی، هر کدام بکوشیم که نواقصمان را تعیین و مشخص کرده و باید با عزم و
اراده و محاسبه بکوشد آن را جبران کند و در این کار باید از خداوند کمک بگیرد.

—————————-

منبع : نامه ای از یک
غرق شده

مؤلف: مجدی الهلالی

مترجم: مجتبی دوروزی

انتشارات : نشر احسان
1385