به نام عدالت به کام سیاست/ همه‌چیز درباره جنبش روشنایی و تظاهراتی که ۸۰ کشته بر جای گذاشت
به نام عدالت به کام سیاست/ همه‌چیز درباره جنبش روشنایی و تظاهراتی که ۸۰ کشته بر جای گذاشت
از آسمان کابل خون بارید. مردمی که با شعار ما را حذف نکنید به خیابان های شهر آمدند، در سه بمب گذاری پیاپی بر زمین تفتیده شهر افتادند و فاجعه رقم خورد. ۸۰ کشته و بیش از ۲۰۰ زخمی در حمله افراطی ها به تظاهر کنندگانی که خواهان عدالت بودند، عدد چشمگیری است.
مهسا مژدهی: روز دوم مرداد هزاران نفر از اعضای جنبش روشنایی که اغلب آنها هزاره بودند به خیابان های شهر کابل آمدند تا بار دیگر از دولت بخواهند در نظر خود نسبت به مسیر انتقال برق از تاجیکستان تجدید نظر کند. اما درست در زمانی که معترضان آغاز به زدن خیمه هایی برای ماندن در خیابان ها کردند، حمله انتحاری آغاز شد. اما جنبش روشنایی که هزاران معترض را به خیابان های کابل کشاند، چه میخواهد؟
جنجال ها بر سر کشیدن خط برق
ماجرا از روزهای میانی اردیبهشت ماه آغاز شد. زمانی که مقامات افغانستان اعلام کردند مسیر انتقال برق از تاجیکستان به افغانستان به جای منطقه توریستی بامیان از منطقه سالنگ عبور خواهد کرد. این تصمیم در حالی گرفته شد که پیش از این شرکت آلمانی «فیشنر» که تامین برق افغانستان را برعهده دارد، بهترین مسیر برای انتقال این خط برق را بامیان دانسته بود. با این حال مقام های افغانستان مسیر دره سالنگ را که مسیری صعب العبور است، دارای صرفه اقتصادی بیشتری دانستند. این موضوع مردم افغانستان به خصوص هزاره ها را به شدت عصبانی کرد. از آنجا که بیشتر ساکنان بامیان را شیعیان هزاره تشکیل می دهند، موضوع انتقال برق برای آنها از اهمیت زیادی برخوردار است و داغ دل آنها را که سالها به دلیل تبعیض در حاشیه قرار گرفته اند، تازه کرد. به همین دلیل بود که فعالان مدنی هزاره تصمیم گرفتند برای عوض کردن نظر دولت وحدت ملی و رساندن صدای خود به گوش ارگ، دست به تظاهرات بزنند. آنها در روزهای اولیه اعتراض ده ها هزار نفره شان مسیر های ده گانه ای را برای حضور در خیابان های کابل انتخاب کردند امابه دلیل سد شدن راه توسط کانتینرها در میدان دهمزنگ متوقف شدند.
توتاپ چیست؟
«توتاپ» ابتدای نام ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، افغانستان و پاکستان به زبان انگلیسی و مخفف طرح انتقال برق ۵۰۰ مگاواتی ترکمنستان به پاکستان از مسیر کشورهای ازبکستان، تاجیکستان و افغانستان بوده است که با حذف پاکستان از این طرح ، برق ترکمنستان به افغانستان انتقال خواهد یافت، اما همچنان به این طرح، توتاپ اطلاق می شود. در طرح جدید «کاسا هزار» مسیر انتقال برق به جای بامیان از منطه سالنگ عبور می کند.
حضور کانتینرها بر سر راه معترضان آنها را خشمگین تر کرد و ترس ارگ از حضور مردم در خیابان ها تعبیر شد. پس از روزها اعتراض در اردیبهشت ماه، بالاخره خیابان های کابل از معترضان خالی شد تا مذاکرات میان رهبران جنبش روشنایی یعنی برخی از دولتمردان، نمایندگان مجلس و فعالان مدنی با مقامات دولتی افغانستان آغاز شود.این مذاکرات در دو ماه گذشته با وجود وعده های دولت وحدت ملی و فراز فرود در میان اعضای جنبش، به نتیجه نرسید تا اینکه در نخستین روز مرداد رهبران جنبش روشنایی از مردم معترض خواستند تا در یک تظاهرات میلیونی و نامحدود در روز دوم مرداد ماه به خیابان های کابل آمده و آن را به تصرف خود در آورند.
موافقان جنبش روشنایی چه می گویند؟
برای موافقان شاید بیش از هرچیز بامیان و تامین برق این منطقه اهمیت دارد. دره بامیان یکی از توریستی ترین مناطق افغانستان است که معادن زیادی را هم در خود جای داده، اما به دلیل مشکل تامین برق کار بهره برداری از معادن و رشد گردشگری منطقه عملا متوقف شده است. البته بی برقی تنها معضل بامیان نیست. افغانستان که ۷۰ درصد برق مورد نیاز خود را از کشورهای خارجی می خرد، سال های طولانیست که با مشکل برق و قطعی ناگهانی آن حتی در پایتخت رو به روست. موافقان طرح ایجاد خطوط برق از مناطق مرکزی کشور، معتقدند این بخش ها از امنیت کافی و شرایط لازم برخورداراند و انتخاب این مسیر علاوه بر اینکه امن تر است به سود اقتصاد مناطق هزاره نشین می شود. از انجایی که یکی از شعارهای اشرف غنی در انتخابات بحث برانگیز ریاست جمهوری، رسیدگی به وضعیت مناطق مرکزی افغانستان بود، معترضان این تصمیم را نوعی خلف وعده رئیس جمهور به حساب آوردند. به ویژه آنکه دولت در عمل پس از روی کار آمدن توجهی نسبت به مشکلات این مناطق نداشته است. با شروع اعتراضات اردیبهشت ماه و سپس آغاز مذاکرات دولت بار دیگر وعده هایی نسبت به تامین برق این مناطق تا سال ۱۳۹۸ ارائه داد. با این وجود موافقان جنبش روشنایی حاضر به اعتماد به اشرف غنی و یارانش نشدند و بر خواسته های خود که آنها را عدالت خواهانه می دانند پافشاری کردند. عقب نشینی نسبی برخی از همراهان اولیه جنبش مثل «محمد محقق، معاون دوم رئیس جمهور» هم نتوانست اعضای این جنبش را تسلیم تصمیم ارگ نشینان کند.
مخالفان چه می گویند؟
این جنبش مخالفانی هم دارد. آنها هم معتقدند که مسیر سالنگ مزیت خاصی نسبت به بامیان نداشته و منطقه ای با پیچ های خطرناک و مرتفع است. اما به دولت وحدت ملی اعتماد بیشتری دارند و پذیرفته اند که اسناد و مدارک ارائه شده در مورد قرارداد فسخ شده توتاپ صحت دارد. بر اساس این اسناد پروژه دیگری به نام «کاسا هزار» برای عبور خط برق از تاجیکستان شکل گرفته که مسیر انتخاب شده یعنی تخار، بغلان، سالنگ، کابل برای آن نزدیک تر و مناسب تر است. مخالفان جنبش روشنایی با تکیه بر مسائل تکنیکی معتقدند خط برق چه از بامیان گذر کند و چه از سالنگ، هیچ کدام از این مناطق به این زودی ها دارای برق نمی شوند. انتقاد دیگر این افراد این است که جنبش روشنایی ، موضوع برق به ابزاری برای رسیدن به اهداف برخی از سیاست مداران پشت پرده تبدیل کرده تا مخالفان دولت، زهر خود را به آن بچشانند. نام حامد کرزای و تیمش در صدر اتهامات برای بدنام کردن دولت وحدت ملی مطرح می شود.
مقصر که بود؟
بمب گذاری های روز گذشته که تعداد بسیار زیادی کشته و مجروح بر جای گذاشت، قبل از هر چیز بار دیگر موضوع بی کفایتی دولت در برقراری امنیت در افغانستان را مطرح کرده است. هنوز از کشته شدن تعداد زیادی از سربازان در حملات خونین کابل نگذشته که این شهر بار دیگر به شکل وحشیانه تری مورد حمله قرار گرفته است. اما حملات انتحاری، بمب گذاری و تعداد بالای کشته شدگان هیچ گاه باعث نشده تا دولت فکری به حال تامین امنیت این کشور کند. از آنجایی که در قانون اساسی افغانستان حقوق شهروندان برای اعتراضات خیابانی محفوظ شمرده شده است، تامین امنیت تظاهرکنندگان هم مستقیما بر عهده حکومت است. از سوی دیگر افغانستان هنوز با مشکلی به نام طالبان و این روزها تندروهای داعش رو به روست. هرچند داعش نفوذ چندانی در این کشور نداشته، اما قبول مسئولیت حمله اخیر نشان می دهد احتمال اینکه در شهرهای مهمی همچون کابل طرفداران وفاداری داشته باشد، کم نیست. با چنین شرایطی رهبران جنبش روشنایی که بارها تغییر کرده اند باید پاسخگو باشند که چرا در شهری که بارها در ماه های گذشته مورد حملات شدید قرار گرفته، چنین تظاهرات عظیمی را ترتیب می دهند؟ باید پرسید که رهبران چگونه بدون هماهنگی با نیروهای نظامی و امنیتی برای تامین امنیت از چنین جمعیتی برای حضور نامحدود در خیابان ها دعوت کرده اند.
حالا بیمارستان های دولتی شهر پر از زخمی شدگانی ست که بیش از همه چیز به خون نیاز دارند و در مقابل مراکز خون گیری صف های طویلی برای کمک به زخمی ها بسته شده، اما مشخص نیست چه کسی بلاخره قصد دارد امنیت مردم کابل را تامین کند.
منبع: خبرآنلاین
