ارتباط بین فردی

تعریف :
فرآیندی است که به وسیله آن اطلاعات و احساسات خود را از طریق پیام های کلامی و غیرکلامی با دیگران در میان می گذاریم.
این تونایی موجب تقویت رابطه گرم و صمیمی ما با دیگران به ویژه اعضای خانوده می شود و سلامت روانی و اجتماعی ما را بیش از پیش فراهم نموده و به قطع روابط ناسالم ما منجر خواهد شد.

انواع ارتباط
۱) ارتباط کلامی : تمامی جنبه های گفتار، یعنی زبان و ابزارهای کلامی را شامل می شود که در آن چگونگی صحبت کردن از جمله، سرعت کلام، تن و آهنگ صدا نیز مطرح است.
۲) مارتباط غیرکلامی : به سایر فعالیت های گفته می شود که کارکرد ارتباطی دارند، مثل حالت چهره ( چشم ، ابرو، گزیدن لب ، … ) ژست ها و حرکات بدنی که به آن «زبان بدن» هم می گویند.

عوامل تأثیرگذار در روابط بین فردی
گوش دادن فعال :
گوش دادن به شنیدن فرق دارد، چرا که شنیدن امری است غیرارادی و شامل تمام صداهایی می شود که همواره از محیط دریافت می کنیم.
گوش دادن فعال مهارتی است که فرد با کسب آن، می آموزد چگونه به پیام های کلامی و غیرکلامی گوینده توجه نماید تا درک معانی و فهم احساسات دقیق تر حاصل شود، که این امر موجب تقویت روابط بین فردی را فراهم می آورد.

اهمیت دادن :
یعنی بتوانیم به احساسات نیازها، و خواسته های فرد مقابل توجه نشان دهیم. زمانی روابط بین فردی تقویت می شود که با توجه به توان و ظرفیت خود در مقابل عملکردهای دیگران رفتار مناسبی داشته باشیم.

سؤال کردن :
پرسیدن از رایج ترین و در عین حال ساده ترین مهارت هاست. زیرا پرسیدن علاوه بر شفاف سازی پیام، موجب برانگیختن تفکر افراد می گردد. به خاطر داشته باشیم طرح سؤالات مکرر، به قصد مچ گیری ، نه تنها به تقویت رابطه بین فردی کمک نمی کند، بلکه موجب تضعیف و مختل شدن آن نیز می شود.

احترام گذاشتن :
یعنی پذیرفتن و گرامی داشتن بی قید و شرط دیگران.
با دیگران به گونه ای رفتار کنیم که احساس نمایند برایشان ارزش و احترام قائل هستیم. یکی از نشانه های احترام گذاشتنف رعایت قواعد و مقررات موقعیتی است که در آن قرار می گیریم.

ابراز وجود :
از مهارت های مهم در برقراری ارتباط، ابراز وجود است که شامل بین افکار، احساسات، اعتقادات و حقوق خویش است، به گونه ای که در دیگران ایجاد مقاومت و ناراحتی ننماید.
بدیهی است افراد خجالتی و کمرو در ابراز وجود بیش از دیگران با مشکل مواجه هستند.

نه گفتن
مهارتی است که فرد بتواند در مقابل درخواست نابه جای دیگران از کلمه نه استفاده کند. کسانی که از قدرت نه گفتن عاجز باشند همواره در روابط بین فردی خود با مشکل مواجه شده و از ارتباط خود احساس امنیت و خرسندی نمی کنند.

کار گروهی :
از ویژگی های کار گروهی تقویت همکاری، همفکریف همدلی و هماهنگی بشتر بین اعضای گروه می باشد. این خود تقویت روابط بین فردی اعضای گروه را بیش از پیش فراهم می نماید.

کارکردهای روابط بین فردی
– موجب کسب و حفظ موقعیت و جایگاه افراد نزد دیگران می شود.
– افراد به درستی و نادرستی عملکرد خود و دیگران بیشتر پی می برند.
– موجب افزایش توانایی افراد برای مقابله با ناسازگاری ها و مشکلات زندگی می شود.
– آرامش روحی و امنیت روانی بیشتر افراد را فراهم می آورد.
– فرصتی به وجود می آورد تا افراد چیزهای جدیدی یاد بگیرند و افق دیدشان را وسعت ببخشند.
– موجب احساس مسؤولیت بیشتر افراد نسبت به یکدیگر می شود.
– باعث تقویت احساس همدلی، همکاری ، هماهنگی و همفکری افراد با دیگران می شود.

توصیه هایی برای تقویت روابط بین فردی
۱ – محیط را آماده برقراری ارتباط نماییم و سعی کنیم در ارتباط، شروع کننده خوبی باشیم مثل یک سلام و احوالپرسی گرم و فشردن دست فرد مقابل.
۲ – در برقراری ارتباط به شرایط، موقعیت و شخصیت افراد توجه کنیم و متناسب با آن رفتار نماییم. مثلاً نحوه برقراری ارتباط ما با کودکان، سالخوردگان، بیماران و یا در جشن عروسی، مجلس عزا می بایست متفاوت از یکدیگر باشد.
۳ – هنگام صحبت کردن سخنان یکدگیر را قطع نکنیم.
۴ – برای تقویت ارتباط، از پراکنده گویی، پرگویی و مقدمه چینی زیاد پرهیز نماییم.
۵ – بدانیم، گوش دادن فعال نیازمند کسب مهارت بوده و به انرژی و تعهد نیازمند است.
۶ – هنگام حضور در مکان های جدید ابتدا به دنبال آشنایان باشیم، سپس افرادی را جستجو کنیم که با آن ها راحت تر می وان ارتباط برقرار کرد.
۷ – در ارتباط بین فردی علاوه بر کدام، از روش های غیرکلامی مانند ( گوش دادن – نگاه کردن – استفاده از ژست ها وچهره ها – ایما و اشاره و …) به خوبی استفاده
۸ – برای ادامه یک ارتباط خوب از تمجید و تحسین مناسب و به جا استفاده کنیم. مانند(خوشحالم با شما هم صحبت شدم – خیلی خوب گفتید – آفرین من هم با نظر شما موافقم و …)
۹ – از تحقیر و سرزنش و توهین دیگران خودداری کنیم. مانند (تو اصلاً نمی فهمی – هنوز بچه هستی – بگو بزرگترت حرف بزنه و ..)
۱۰ – در صورت قطع ارتباط، تنها دیگران را مقصر ندانسته و خود برای ارتباط مجدد پیش قدم شویم.
۱۱ – هنگام صحبت از قضاوت در مورد رفتار گوینده اکیداً پرهیز کنیم. مانند (اگر این کار را نمی کردی، این طور نمی شد – خب ، تقصیر خودت بوده و …) به جای استفاده از این عبارت می توانیم بگوییم :
بهتره مسئله را یک بار دیگر مرور کنیم.
۱۲ – با احترام به دیگران، احترام خود را تضمین نماییم.
۱۳ – برای مقابله با کمرویی و خجالت افراطی می توان ازافراد آگاه و متخصص (مشاورف روانشناس) کمک گرفت.
۱۴ – از افراد و یا مکان هایی که در آن جا دچار مشکل می شویم، فهرستی تهیه کرده و با کمک گرفتن از دیگران (به ویژه متخصصین) به فکر حل آن ها باشیم.
۱۵ – سعی کنیم با برقراری ارتباط خوب و مؤثر در خانواده، الگوی مناسبی برای دیگر اعضای خانواده باشیم.
۱۶ – در صورت روبه رو شدن با نظر مخالف دیگران بهتر است با تحمل آن در تقویت رابطه ی بین فردی خود تلاش نماییم.
۱۷ – در مواقع عدم امکان ارتباط حضوری از دیگرابزارهای ارتباطی مانند تلفن زدن، نامه نوشتن و…. در تقویت ارتباط مناسب خود با دیگران تلاش نماییم.
۱۸ – افرادی که در برقراری و ایجاد ارتباط ضعیف هستند به کارهای گروهی (ورزشی، فرهنگی ، اجتماعی و…) راهنمایی کنیم.
۱۹ – با شرکت در مکان های اجتماعی ( جشن ها و سخنرانی ها و مراسم مختلف در مساجد و مدارس و مکان های عمومی) در تقویت ارتباط خود با دیگران تلاش نماییم.
۲۰ – با آگاهی از حقوق خود و دیگران در روابط بین فردی از سوء استفاده های احتمالی پیشگیری نماییم.
۲۱ – توانمندی ها و مهارت های ارتباطی خود را شناخته و در عمل به کار بگیریم. مانند (شوخی و طنز به جا و …)
۲ – افراد خانواه، دوستان خود را با اسم کوچک وپسوندهای زیبا صدا بزنیم. مانند (پسرم – عزیزم – دختر گلم – همسر گرامی و …)
۲۳ – شنونده ی خوبی برای دیگران باشیم و آن ها را تشویق نماییم راجع به خودشان صحبت کنند . مانند (نظر شما چیست؟ – شما چه فکر می کنید؟ – احساس خوبت را بگو و …)