تربیت، اخلاق و تزکیهمطالب جدید

گناه عامل نابودی ملت ها

گناه عامل نابودی ملت

نویسنده:عمرو خالد/مترجم:محمد عزیز حسامی

تمامی مصایب و بلاها بر اثر گناه نازل می شوند

و فقط با توبه رفع می گردند

دوستان عزیز!آیا میخواهید که خداوند وضعیت کنونی ما را تغییر دهد؟! اگر میخواهید ، باید دست از انجام گناهان بردارید. من میدانم که هیچ کس بدون خطا و گناه نیست؛ پس بیایید همگی با عزمی راسخ و جدی از گناهان توبه کنیم  ، چرا که اصرار بر گناهان و تکرار آن ها خود گناهی بزرگ است ؛ پس برخیزید ، رو به سوی خدا آورده و با پشیمانی برای آن چه که از دست داده ایم ، به درگاهش تضرع کنیم و به سوی او تعالی توبه کرده و از او بخواهیم که ما و تمامی مسلمانان را یاری کند . اگر بگوید: آیا اکنون توبه ی ما را قبول می کند ؟! در جواب می گوییم : آری،چرا که او نسبت به بندگانش مهربان ترین  مهربانان است.

برادران و خواهران! اطمینان داشته باشید که مصیبت ها و مشکلات فقط ناشی از گنهکاری است و فقط توبه است که میتواند آن مصیبت ها را از بین ببرد. این همان چیزی است  که سیدنا علی بن ابی طالب –  رضی الله عنه – میفرماید :« هیچ بلایی نیست ، مگر آن که بر اثر گناه نازل می شود و رفع آن فقط با توبه است ». در واقع ما اکنون در وضعیت بسیار خطر ناکی هستیم ؛ به خدا سوگند که گرفتار بلایای بزرگی هستیم و تنها چاره ی ما توبه و بازگشت به سوی پروردگار است.

جوانی صراحتاً به من گفت : میترسم  که بلیای موجود در سرزمین های اسلامی به سبب گناهان من باشد ؛ چرا که من کالماً به گناهکاری خود معترفم. به خدا سوگند هیچ گاه انتظار چنین اعتراف صریحی را نداشته ام و در زمانی که این چنین شروع کرده و معنی سخن را این گونه درک کنیم ، جحتماً حقایق موجود را در جهانمان  _ انشا الله _ تغییر خواهد کرد.

گناهان عامل نابودی ملت ها !

عزیران ! آیا به این حقیقت پی برده اید که سبب نابودی امت های پیش از اسلام فقط گناه بوده است؟چه چیزی سبب اخراج آدم (علیه السلام)از بهشت گردید ؟! سبب لعن و دوری شیطان از رحمت خداوند چه بود؟ عامل غرق شدن و هلاک قوم نوح (علیه السلام) چه بود ؟ خداوند درباره ی آن قوم می فرماید :

«فَفَتَحْنَا أَبْوَابَ السَّمَاء بِمَاء مُّنْهَمِرٍ*وَفَجَّرْنَا الْأَرْضَ عُیُوناً فَالْتَقَى الْمَاء عَلَى أَمْرٍ قَدْ قُدِرَ»

ترجمه :

(پس درهای آسمان را با آب تند ریزان و فراوانی از هم گشودیم . ( بگونه ای که گوئی درهای آسمان همه باز شده و هر چه آب است فرو می بارد ) .*و از زمین چشمه ساران زیادی برجوشاندیم ( بگونه ای که گوئی تمام زمین یکپارچه به چشمه تبدیل شده است ) و آبها در هم آمیختند ، برای اجرای فرمانی که ( از جانب خدا صادر و ) مقدر شده بود .)  {قمر:۱۱/۱۲}

آیا میدانید چه چیزی باعث غرق شدن فرعون ولشکریانش شد ؟ خداوند درباره ی آن حادثه  می فرماید:

«فَأَخَذْنَاهُ وَجُنُودَهُ فَنَبَذْنَاهُمْ فِی الْیَمِّ فَانظُرْ کَیْفَ کَانَ عَاقِبَهُ الظَّالِمِینَ »

پس ما او و سپاهیانش را ( به سوی دریا کشاندیم و آنان را ) گرفتیم و به دریایشان انداختیم ( و نابودشان ساختیم ) . بنگر که عاقبت کار ستمگران چگونه شد ؟ ( این ، سرنوشت ستمکاران در همه دوران است ؛ نه ویژه فرعون و فرعونیان ) .(قصص.۴۰)

آیا میدانید که بر سر قوم لوط (علیه السلام) چه آمد ؟ سیدنا جبرییل (علیه السلام) سرزمین آن ها را به حدی بلند کرد که فرشتگان صدای زوزه ی سگ ها ی آن ها را شنیدند و سپس آن را واژگون ساخت؛ خداوند درباره یاین واقعه می فرماید :

«فَجَعَلْنَا عَالِیَهَا سَافِلَهَا وَأَمْطَرْنَا عَلَیْهِمْ حِجَارَهً مِّن سِجِّیلٍ »ترجمه :

آن گاه ( آنجا را زیر و رو کردیم و ) بالای آن را پائین ، ( و پائین آن را بالا ) گرداندیم ، و با سنگهائی از گِل متحجّر شده ایشان را سنگباران نمودیم .  (حجر :۷۴)

آیا میدانید که چرا این گونه دجار عذاب الهی شدند ؟ و آیا میدانید قوم عاد و شهرشان را که نمونه ی آن در هیچ سرزمینی نبود، چه چیزی نابود کرد خداوند متعال می فرماید :

«فَأَرْسَلْنَا عَلَیْهِمْ رِیحاً وَجُنُوداً لَّمْ تَرَوْهَا وَکَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیراً»

ترجمه(ولی ما تندباد ( سخت سردی ) را بر آنان گماشتیم و لشکرهائی ( از فرشتگان ) را به سویشان روانه کردیم که شما آنان را نمی دیدید . ( فرشتگان رعب و هراس را به دلهایشان انداختند و طوفان باد خیمه و خرگاه ایشان را بازیچه قرار داد و بدین وسیله آنان را در هم کوبیدیم ) . خداوند می دید کارهائی را که می کردید .) (احزاب :۹)

سبب تمامیاین مصیبت ها و نابودی این افراد و ملل ، فقط معصیت و گناه بوده است. می بینید که گناه چه بر سر آنها آورده است ؟ قوم بنی اسراییل را بنگرید که خداوند چگونه درباره ی آنان سخن می گوید :

«فَإِذَا جَاء وَعْدُ أُولاهُمَا بَعَثْنَا عَلَیْکُمْ عِبَاداً لَّنَا أُوْلِی بَأْسٍ شَدِیدٍ فَجَاسُواْ خِلاَلَ الدِّیَارِ وَکَانَ وَعْداً مَّفْعُولاً»

ترجمه :

هنگامی که وعده نخستین آن دو فرا رسد ، بندگان پیکارجو و توانای خود را بر شما ( می گماریم و ) برانگیخته می داریم که ( شما را سخت درهم می کوبند و برای به دست آوردنتان ) خانه ها را تفتیش و جاها را جستجو می کنند . این وعده ( غلبه و انتقام ، حتمی و قطعی و ) انجام پذیرفتنی است . (اسراء:۵)

عزیزان آیا میدانید علت اصلی مشکلات ، که ما آن را درک کرده و مورد بررسی دقیق قرار داده ایم چیست ؟ در جواب باید گفت: گناهان و نافرمانی های امروز و دیروز ما و گناهان امت اسلامی ما در صد سال اخیر ، ریشه و علت اصلی مشکلات و گرفتاری های ماست، پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم)میفرماید :« هر گاه درمیان امتی به صورت آشکار  انجام شوند ( و دیگران نهی ازمنکر را انجام ندهند) خداوند همگی آنان را (با هم ) دچار عذاب خواهد کرد» (مسند: اما احمد: ۶/۳۰۳)

باید با دقت این حدیث را مدنظر قرار دهیم ، چرا که این حقیقتی غیر قابل انکار است .آری خواننده گرامی ! باید کاملاً آگاه باشید که گناه نابود کننده ی ملت هاست . زمانی که مسلمانان ((رومیان ))را از  قبرس اخراج  کرده و پیروزمندانه وارد آن جزیره شدند و با خوشحالی این پیروزی را به هم دیگر تبریک می گفتند یکی از اصحاب بزرگوار پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم) به نام ابو درداء –  رضی الله عنه- مشغول گریه کردن بود؛ وقتی که از او علت آن را پرسیدند جواب داد : ” برای امتی گریه می کنم که از دستورات خداوند سرپیچی کنند و خداوند آن ها را از بین ببرد( یعنی روزی که مسلمانان دچار گناه شده و از بین بروند)”

آیا این قانون را درک کرده ایم ؟ خداوند به واسطه ی گناه ، امتها را نابود می کند ، اما خداوند این امت را بسیار دوست دارد و به همین دلیل است که میخواهد با مصایب و مشکلات ، ما را آگاه نموده و به تحرک وا دارد.

زلزله رحمتی است برای مؤمنان

حضرت انس بن مالک (رحمه الله)به حضور سیده عایشه ی صدیقه – رضی الله عنها – رسیدو گفت: ای مادر (مؤمنان) ،از (علت وقوع) زلزله برایم بگو. فرمود: « هنگامی که میان مردم گناهان شایع شود، زنا وشراب خواری آشکار ا  انجام شود و انجام معاصی کبیره عمومیت یابد خداوند دستور میدهد که زمین به لرزه در آید»انس (رحمه الله)گفت : ای مادر ! آیا زلزله برای آن ها عذاب است ؟  عایشه ی صدیقه – رضی الله عنها جواب داد : به خدا سوگند چنین نیست ، بلکه زلزله رحمت و موعظه ای است برای مؤمنان و کیفر و غضبی است برای کافران»

آیا دیدگاه عایشه ی صدیقه – رضی الله عنها  و اهمیت آن را درک نمودید ؟!

پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم)میفرماید :«بپرهیزید از گناه کوچک، چرا که جمع شدن (تدریجی) آن ها موجب نابودی و هلاک شخص است»[۱]

هیچ گاه گناهان کوچک را بی اهمیت تلقی نکن و آن ها را دست کم نگیر،زیرا گناهان کوچک کم کم جمع می شوند تا این که به حد گردن رسیده و موجب شکستن آن میگردند. حضرت انس بن مالک (رحمه الله) میفرماید:« شما کارهایی را انجام میدهید که از نظر خودتان بی اهمیت تر و باریک تر از مو است ، در حالی که در زمان پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم)ما آن ها را از جمله ی ” موبقات” [۲]می دانستیم»؛ خداوند متعال می فرماید

«إِذْ تَلَقَّوْنَهُ بِأَلْسِنَتِکُمْ وَتَقُولُونَ بِأَفْوَاهِکُم مَّا لَیْسَ لَکُم بِهِ عِلْمٌ وَتَحْسَبُونَهُ هَیِّناً وَهُوَ عِندَ اللَّهِ عَظِیمٌ»

ترجمه :

( عذاب گریبان گیرتان می شد ) در آن زمانی که به استقبال این شایعه می رفتید و آن را از زبان یکدیگر می قاپیدید ، و با دهان چیزی پخش می کردید که علم و اطّلاعی از آن نداشتید ، و گمان می بردید این ، مسأله ساده و کوچکی است ، در حالی که در پیش خدا بزرگ بوده ( و مجازات سختی به دنبال دارد ) [۳].

چنین وضعیتی مربوطبه بیست سال پس از وفات پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم) است . پس مقایسه  ی زمان با عصر پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم) چگونه قیاسی است ؟؟!!

عزیزان ! بر ماست که در تغییر خود کوشا باشیم ؛ شما را به خدا سخن مرا باور کرده و تصدیق نمایید که یاری و پیروزی از جانب خداوند نصیب ملتی خواهد شد که مؤمن و نیکوکار باشند ، و این قانون وضع شده ی خداوندی در زمین است . هم چنان که میفرماید :

«إِنَّ اللّهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ»[۴]

هیچ گاه خدا را دست کم نگیر !

ابن قیم (رحمه الله)می گوید : گناهان ، تو را نزد خداوند زشت و ناپسند می کنند و توانایی تو را در عبادت خداوند ، از تو میگیرند. خداوند متعال می فرماید :« بعد از انجام گناه  ( از خشم و عذاب من ) ایمن نباش» خوشحالی ات بعد از ارتکاب معصیت در نزد خداوند سخت تر و نا خوشایند تر از انجام آن است خداوند متعال می فرماید :

« فَتَحْنَا عَلَیْهِمْ أَبْوَابَ کُلِّ شَیْءٍ حَتَّى إِذَا فَرِحُواْ بِمَا أُوتُواْ أَخَذْنَاهُم بَغْتَهً فَإِذَا هُم مُّبْلِسُونَ»

ترجمه” درهای همه چیز ( از نعمتها ) را به رویشان گشودیم تا آن گاه که ( کاملاً در فراخی نعمت غوطه ور شدند و ) بدانچه بدیشان داده شد ، شاد و مسرور گشتند ( و باده ثروت و قدرت ایشان را گرفت و سرمست و مغرور شدند و ناشکری کردند و ) ما به ناگاه ایشان را بگرفتیم ( و به عذاب خود مبتلا کردیم ) و آنان مأیوس و متحیّر ماندند ( و به سوی نجات راه نبردند ) .[۵]

برادر عزیز ! هیچ گاه خدا را دست کم نگیر و آن گاه که میبینی خداوند پی در پی نعمات خود را بر تو ترزانی می دارد و تو به انجام گناه مشغول هستی ، پروای او را داشته باش ؛ چرا که آن وفور نعمت نشان از استدراج دارد ، تو او را فراموش کرده ای وبه انجام گناه مشغول هستی ، حال آنکه او به تو نیکویی می کند، به گمان این که خداوند متعال تو را برای گناهانت مؤاخذه نخواهد کرد، توبه را از یاد برده ای ، در چنین حالتی باید لحظه ای از خوف خدا غفلت نکنی و نگران باشی که خشم و عذاب او هر لحظه ممکن است بر سرت نازل شود. بدان که مشکلات و سختی هایی که به ما میرسد ، صرفاً اختبار و امتحان ، و یا هشدارهایی از جانب خداوند متعال هستند.

آثار گناهان

۱ . غضب و خشم خداوند : خداوند متعال در حدیثی قدسی می فرماید :« من الله هستم و جز من خدایی  نیست ، اگر فرمان بردار باشی از تو راضی خواهم بود و اگر نافرمانی کنی از تو خشمگین خواهم شد، و آن گاه که خشمگین شوم تو را لعن و نفرین خواهم کرد و نفرین من به نسل هفتم فرزندان تو خواهد رسید.»

۲ . تنفر و ناخشنودی از سوی مؤمنان : امام شافعی (رحمه الله) می فرماید : «فرین شدن توسط دل های مؤمنان در حالی که شما از آن بی اطلاع هستید بپرهیزید . یکی گفت : چگونه او را نفرین می کنند و خودش همه نمی داند؟ فرمود: آن کس مخالف دستورات خداوند عمل کرده و مرتکب گناه می شود ، سپس خداوند تنفر و ناخشنودی از او را در دل های مؤمنان  ایجاد می کند».

۳ . محرومیت از روزی خداوند :رزق و روزی از آسمان نازل می شود، و با انجام گناه از سوی بنده ، نزول آن قطع می شود؛ هیچ گاه روزی کاهش نمی یابد ، مگر بر اثر گناه شخص.

۴ . محرومیت از علم : امام مالک (رحمه الله) به مام شافعی (رحمه الله) گفت : « خداوند روی تو را با نور علم روشنی بخشیده است ، این نور را با انجام گناهان خاموش نکن». اما شافعی (رحمه الله) از ناکامی خود در حفظ قرآن کریم شکایت نموده و جواب را از استاد خود می جوید:

نزد وکیع از حافظه ی بدم شکایت کردم. او مرا به ترک گناهان فرا خواند و به من گفت که علم نور است و نور الهی به گنهکار داده نمی شود.

۵ . بلایای سخت : حضرت علی  – رضی الله عنه – می فرماید :« هیچ بلایی نازل نشده است مگر به علت گناه ، و هیچ بلایی رفع نشده است مگر به سبب توبه»

۶ .وحشت ، غربت و دوری از خدا :طوری که شخص نمی داند چگونه می توان به خدا رسید.

۷ . ترس و وحشت میان شخص گنهکار و مردم: به صورتی که او در میان مردم و خانواده ی خود احساس  تنهایی و غربت می کند . یکی از علما در این خصوص سخن بسیار زیبایی فرموده است :« من اثر گناه و معصیت خودم را در همسر، فرزندان و حتی حیوان سواری ام درک می کنم ؛ حیوان به درستی مطیع نیست و خوب راه نمی رود، فرزندانم با من رفتار خوبی ندارندو همسرم از دستورات من سر پیچی می کند. دلیل تمامی این ها چیست ؟!به نظر من فقط گناهکاری است ، نه چیز دیگری».

۸ . سیاهی و تیرگی صورت و قلب: ابن عباس (رحمه الله) می گوید :« حقیقتاً گناه سیاهی صورت، ظلمت و تاریکی قلب ، کراهت و ناخشنودی نزد قلوب مردم، ضعف بدنی و کم شدن روزی را در پی دارد، و طاعت و عبادت باعث نورانیت صورت ، روشنی قلب ، محبت در دل مردم، قوت تن و وسعت و کثرت رزق است».

عزیزان ! آیا پس از درک این مسایل عاقلانه است که به دنبال گناه افتاده و از انجام فرامین الهی سرباز زنیم؟

۹ . محرومیت از طاعت و عبادت : مثلاً قصد می کنی که نماز صبح را بخوانی ، اما نمی توانی و همت و عزم تو کاسته می شود و در انجام سایر عبادات همین گونه سست می شوی.

۱۰ . تسلسل گناه : یکی دیگر از آثار گناه این است که هر گناه زنجیر وار گناه دیگری را به دنبال خود می آورد.

۱۱ . خفت و پستی شخص گنهکار نزد خداوند متعال : مسلمان نزد خداوند متعال عزیز و گرامی  است ، لیکن هنگامی که از فرامین او سرپیچی کرده و مرتکب گناه شود نزد او خوار و ذلیل می شود حسن بصری (رحمه الله) می گوید:« گناهکاران با انجام گناه ، خود را نزد خداوند خوار کرده اند ، و اگر خود را عیز می داشتند خداوند آنان را در مقابل گناه حفاظت می کرد.»

۱۲ . احساس خواری و خفت در دل : خداوند متعال میفرماید:

«مَن کَانَ یُرِیدُ الْعِزَّهَ فَلِلَّهِ الْعِزَّهُ جَمِیعاً»

ترجمه :

هر کس عزّت و قدرت می خواهد ، ( آن را از خدا بخواهد چرا که ) هر چه عزّت و قدرت است در دست خدا است . ( راه وصول به عزّت و قدرت هم گفتار و کردار نیک است )”[۶]

سبحان الله ! گناهکاران یباترین لباس را پوشیده ، گران ترین اتومبیل ها را سوار می شوند و مردم به آن ها احترام می گذارند ، اما خفت و خواری گناه همواره در دل های آنها وجود دارد .برادران عزیز ! به خدا سو.گند دوری از خدا و فرو رفتن در منجلاب گناهان بزرگ ترین ذلت و خواری است.

۱۳ . ضعف عقل : یکی از علمل می گوید: « هر کس که از دستورات خداوند سرپیچی کند هر بار که گناه می کند اندکی از عقل خود را از دست می دهد تا در روز قیامت آن را باز نمی یابد »

۱۴ . بد یمنی گناه و نتیجه ی نامیمون اُخروی آن : خداوند متعال می فرماید :

«ظَهَرَ الْفَسَادُ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا کَسَبَتْ أَیْدِی النَّاسِ لِیُذِیقَهُم بَعْضَ الَّذِی عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ»

ترجمه”(همیشه چنین بوده است که ) تباهی و خرابی در دریا و خشکی به خاطر کارهائی پدیدار گشته است که مردمان انجام می داده اند . بدین وسیله خدا سزای برخی از کارهائی را که انسانها انجام می دهند بدیشان می چشاند تا این که آنان ( بیدار شوند و از دست یازیدن به معاصی ) برگردند .”[۷]

هم چنین می فرماید:

«وَمَا ظَلَمْنَاهُمْ وَلَکِن ظَلَمُواْ أَنفُسَهُمْ»

ترجمه:

ما بدانان ستم نکردیم ( و بیهوده نابودشان ننمودیم ) و بلکه خودشان ( با کفر و فساد و پرستش بتها و غیره ) بر خویشتن ستم روا داشتند ،”[۸]

۱۵ . خیانت زبان : در رزوی که بیشترین نیاز به آن وجود دارد می پرسی چگونه زبان به ما خیانت می کند ؟! هنگام مرگ وقتی که میخواهی شهادتین را بر زبان جاری کنی ، زبان خیانت کرده و قادر به ادای آن کلان نخواهی بود؛ می گویند بگو«اشهد ان لا اله الا الله» جواب میدهی : نمی توانم ، می پرسند چرا؟ مگر آن را نمی دانی ؟ می گویی : آری آن را می دانم ولی نمی توانم آن را تلفظ کنم . میدانی چرا این گونه است / زیرا گنهکار هستی.

سبحان الله ! ادای کلمات بر زبان همچون کوهی سنگین است ، تصور کن نتوانی شهادتین را بر زبان جاری کنی و بمیری ! به خدا سوگند خیلی خطر ناک است ؛ آیا اکنون زمان آن فرا نرسیده است که گناهان را ترک کرده و به خداوند نزدیک شویم ؟

بپرعیز از گناهانی که در خلوت انجام می شوند

پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم)میفرماید :« گروهی از امتم را می شناسم که خدوند روز قیامت حسنات  آن ها را مثل کوه های سفید “تهامه ” است هم چون ذرات پراکنده ای نابود و پراکنده می کند» ثوبان (رحمه الله) گفت : ای رسول خدا ! صفات آنان را برای ما باز گو کن ، تا از ایشان نباشیم ؛ چرا که ما آن ها را نمی شناسیم . پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم)فرمود :« آن ها برادران شما و از نژاد شما هستند و همو چون شما پاسی از شب را به عبادت می گذرانند، اما در خلوت های خود حریم خداوندی را شکسته و مرتکب گناه می شوند»[۹]

پس ای دوست عزیز، به صبر خداوند در مقابل گناهانت غره نشو و نگاه خداوند را به سوی خود خوار مشمر !

چگونه با گناهان مقابله کنیم ؟

خواننده ی گرامی ! تو را به خدا با عزمی راسخ تصمیم بگیر که گناه را ترک کنی. بهترین وسیله برای ترک گناهان هم نشینی با نیکوکاران است ؛ همنشینی با اشخاص متدین و مؤمن . همواره در پی انجام کارهایی باش که به نفع اسلام و مسلمانان باشد، آن گاه فرصتی برای انجام گناهان نخواهی داشت. چگونه گناه کنی ، در حالی که تو مشغول عبادت و انجام امور مهم مسلمانان هستی. این دو روش ، یعنی هم نشینی با انسان های نیکوکار و انجام اعمال صالح بهترین وسیله برای مقابله با  گناهان هستند

برادر و خواهر عزیزم ! بدان تا زمانی که ما مشغول به انجام گناهان هستیم ، هرگز جامعه ی اسلامیمان به سوی پیشرفت و ترقی گامی برنخواهد داشت.

—————————-

منبع: کتاب: دریغ از این مسلمانی / نویسنده:عمرو خالد/مترجم: محمد عزیز حسامی / انتشارات : کردستان/ چاپ:اول ۱۳۸۷



[۱] . مسند امام احمد : ۵/۳۳۱

[۲] > موبقات جمع موبقه به معنی مهلک : گناهانی که موجب هلاکت و نابودی شخص  در آخرت می شوند (مترجم)

[۳] .نور: ۱۵

[۴] .رعد:۱۱

[۵]  . انعام :۴۴

[۶] . فاطر :۱۰

[۷] . روم :۴۱

[۸] . هود: ۱۰۱

[۹] .  ابن ماجه : ۴۲۴۵.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پاسخ دادن معادله امنیتی الزامی است . *

دکمه بازگشت به بالا