محورهای فقه دعوت علامه ابو الحسن ندوی

محورهای فقه دعوت علامه ابو الحسن ندوی

دکتر یوسف قرضاوی

 فقه دعوت علامه ابی الحسن ندوی بر محور های استوار و از بیست پیام تشکیل شده است ؛از آنها سخن گفته و به آنها استناد و بر آنها اعتماد کرده است که به طور خلاصه آن را بیان خواهیم کرد .

۱-محور اول و نخستین آن :تعمیق ایمان به خداوند تعالی و یگانه و سبحان به عنوان رب و خالق و اله ،و یقین پیدا کردن به آخرت به عنوان جایگاه پاداش ثواب و عقاب در رویاروی با مادیگرایان و طغیانگری که بودن الهی را برای تدبیر و حکمت هستی انکار می کنند و انکار این که در انسان روحی وجود دارد که از خدا در وی دمیده شده است و وراء این دنیا آخرتی وجود دارد .

۲-برتری وحی بر عقل :ارزش وحی به عنوان منبع پاکی که حقایق و احکام دین یعنی عقائد شریعت و اخلاق از آن گرفته شده در حالی که اعتبار نور نبوت بهتر از نور عقل است .

۳-محور سوم :پیوند عمیق با قرآن کریم به اعتبار کتابی جاودانی و دستور اسلام و ستون شریعت و منشأعقیده و اساس دین .

۴-محور چهارم :ارتباط دائمی با سنت و حدیث شریف و سیره ی معطر نبوی به اعتبار این که سنت مبین و شارح دقیق تطبیق  عملی قرآن است .

۵-محور پنجم :شعله ور کردن آتش ربویت در پیچ و خمهای زندگی مسلمانان و برتری فطری نفخ روح بر آن مشت خاکی و گل سیاه و ارائه این بخش اساسی در زندگی اسلامی که شیخ آن را «ربانیه  لا رهبانیه »نامید .

۶-محور ششم :شیخ ندوی تمام سعی و کوشش خود را در «سازندگی نه نابودی »و در وحدت نه تفرقه »به کار گرفت و من اینجا وی را به امام حسن البناء.«رحمه »تشبیه می کنم که بر موضوعی که شعارش سازندگی نه نابودی و وحدت نه تفرقه و نزدیکی نه دوری بود ،علاقه داشت و برای این اصل طلای و ماندگار همکاری در موارد مورد اتفاق و پذیرش عذر یکدیگر در مواردی که با هم اختلاف داریم را ملاک عمل خود قرار داد .

۷-محور هفتم :زنده کردن روح جهاد فی سبیل الله و بسیج کردن نیروی نفسانی امت برای دفاع از هویت و هستی و بر افروختن جوش و خروش حماسی دین در اعلای امتی که دشمنان نیروی خود را برای سرکوب مخالفت با روح قهرمانی و دشمن ستیزی و ذلت و خواری نفس –که به دنیا علاقه دارد و از مرگ گریزان است –آنان به کار می گیرند .

۸-محور هشتم :زنده نگه داشتن تاریخ –بخصوص تاریخ اسلامی –برای بیداری امت از خطا ها و لغزشها .تاریخ حافظه و گنجینه ی پندها و مخزن قهرمانان امت اسلام است.

۹-محور نهم:نقد جاهلیت جدید که در تفکر غرب و تمدن مادی معاصر نمود پیدا می کند .

۱۰-محور دهم :نقد آنچه در جهان عرب و تمام دنیا برای اعلان تفکر نژاد پرستی و زنده کردن تعصبات جاهلانه شایع است .

۱۱-محوریازدهم : تأکید بر عقیده ی ختم نبوت و مقاومت در برابر فتنه ی قاد یانی ها .

۱۲-محور دوازدهم :پایداری در برابر جمود فکری که خطر آن بین اعراب و عموم مسلمین و خصوصاً روشنفکران دچار بحران شدیدی شده است .

۱۳-محور سیزدهم :پافشاری بر نقش امت مسلمان در هدایت بشری گواه بر امت ها و قیام برای پرستش خدا و اعتقاد به یگانگی وی در زمین می باشد ؛همانگونه که رسول اکرم «ص»در روز بدر به آن اشاره نمود : «پروردگارا اگر این جمعیت نابود شود در زمین عبادت نخواهی شد ».

۱۴-محور چهاردهم :بیان برتری نسلی نمونه و اولیه ی این امت یعنی نسل صحابه «رضی الله عنهم »می باشد نیک ترین مردم از جهت قلب دوراندیش ترین آنها از جهت علم و کمیاب ترین آنها از جهت بی همتای .

۱۵-محور پانزدهم :توجه به وضع فلسطین و آزاد سازی آن .

۱۶-محور شانزدهم :توجه به تربیت اسلامی آزاد و متنوعی که فلسفه اش از غرب و شرق گرفته نشده است بلکه از نظر عقیده ،شریعت،ارزش و اخلاق فلسفه اش از اسلام سرچشمه گرفته شده است و در این صورت آلت و ابزارش را در چهار چوب اصول مورد نظرش از هر کجا که بخواهد می گیرد زیرا «دانش و حکمت گمشده ی مؤمن است و هر کجا آن را بیابد شایسته ترین مردم نسبت به آنها است ».

۱۷-محور هفدهم :توجه به کودکان و نوجوانان و تألیف برای آنان با این امتیاز که مردان فردا و سازندگان تاریخ امت هستند .

۱۸-محور هیجدهم :رفتار و کردار پایدار و خستگی ناپذیر برای بسیج عالمان و داعیان ربانی که در معرفت و شناخت اسلام و نظریات مدرنیسم و نوگرا با شوق و تعصب ایمانی و اخلاق ربانی به نقطه نظر یگانه ای نائل می شوند .

۱۹-محور نوزدهم :رهبری و هدایت بیداری اسلامی که جهان اسلام و مسلمانان در هر مکانی و حتی خارج جهان اسلام شاهد آن هستند .

۲۰-محور بیستم :که آخرین و تکمیل کننده محورها است دعوت غیر مسلمین به اسلام است که تکمیل کننده ی وظیفه و تکلیف امت در دوران اول می باشد .

وی بر این عقیده بود که برتری امّت اسلامی بر دیگر امت ها در تحقق وظیفه « دعوت به سوی خدا » است اینکه امروزه بشر _ علی رغم دستیابی به علم  دنیوی و پیشرفت کنولوژی _ بیشتر به رسالت اسلام نیازمند است ، مانند احتیاج تشنه به آب و بیمار به شفاست ، و امّت اسلامی همان امّتی است که به تنهایی درمان همه ی دردها و راه حل مبارزه با همه مشکلات را دارا می باشد .

—————————————————

منبع : ابوالحسن ندوی و دعوت اسلامی

مولف : دکتر یوسف قرضاوی

مترجم : عثمان رادپی

انتشارات : نشر احسان