۵- درس هایی از آیه رمضان سوره بقره آیه ۱۸۵ – بخش پنجم، روزه، تمرینِ عمل به قرآن
۵- درس هایی از آیه رمضان سوره بقره آیه ۱۸۵ – بخش پنجم، روزه، تمرینِ عمل به قرآن
قسمت پنجم: روزه، تمرینِ عمل به قرآن است.
نویسنده: استاد نعمان علی خان /مترجم: نورِ قرآن
فَمَن شَهِدَ مِنکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ ۖ وَمَن کَانَ مَرِیضًا أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِّنْ أَیَّامٍ أُخَرَ
الف: در عربی گفته میشود که “خیرُ الکلامِ ما قَلَّ و دَلّ” بهترین سخن آن است که کوتاه و گویا باشد. اما خداوند نگفت “فَصوموا فیه” بلکه سخن را درازتر کرد و فرمود: “َمَن شَهِدَ مِنکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ” .
هیچ کلمه ای در قرآن اضافی بیان نشده است. خداوند با بکار بردن دوباره کلمه “شَهر” که بار اول در ابتدای آیه بود (شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی…) خواست تا به اهمیت این ماه تاکید کند که در جاهایی دیگری از قرآن هم چنین روشی دیده میشود. الله تاکید می کند که این ماه نباید کوچک شمرده شود و نباید از هدف اصلی اش مجزا شود.
در نتیجه سه هدیه قرآنی “هُدًی لِّلنَّاس”، “وَ بَیِّنَاتٍ مِنَ الهُدَی”، “وَالفُرقَانِ” که به شما عطا نمودم هریک از شما که سعادت دیدار این ماه نصیب اش شود که این یعنی شاهدِ ماهِ گرامیداشتِ قرآن است پس باید این ماه را با گرفتن روزه تجلیل کند. ما فکر می کنیم جشن ما عید است اما روزه خودش جشن هست. روش الهی طوری هست که به ما می آموزد تا چگونه با روزه نزول قرآن را تجلیل کنیم. یعنی روزه جشن نزول قرآن هست.
چه رابطه ای میان روزه و قرآن هست؟
مثلا اگر کسی بخواهد عضو ارتش شود یا پُلیس شود یا بخواهد معلم، دکتر….شود ابتدا باید دوره آموزش و پرورش همان رشته را سپری کند تا هم به خود و هم به دیگران سودمند واقع شود. الله متعال به ما می گوید تا زمانی که ما تربیت نشویم نمی توانیم آن طور که باید از این هدیه (قرآن) بهره ور شویم. روزه ما را تربیت می کند. روزه نه تنها جشن گرامیداشت قرآن است بلکه روشی است که الله متعال توسط آن ما را برای بهره ور شدن از قرآن تربیت می کند.
بیشترین تقاضایی که قرآن از ما دارد “تقوا” هست. تقوا یعنی آگاه و پروا داشتن از الله. ایمان بیشتر مسئله قلبی ست و تقوا تجسُّمِ ایمان در عمل است. آگاهی و پروا داشتن یعنی چه؟ مثلا اگر در محل کارتان دوربین نصب باشد شما آگاهید که دیده می شوید و از دوربین پروا می کنید در نتیجه سعی به درستی کار می کنید. در سایر ماه ها هرگاه که دل مان بخواهد می خوریم و می نوشیم اما در رمضان حتی اگر تنها هم باشیم و از روی فراموشی لقمه ای را به طرف دهان مان ببریم به محض اینکه یادمان بیاید که روزه هستیم حتی لقمه را از دهان مان تف می کنیم، حال آنکه نه دوربینی هست و نه انسانی که ما را تماشا کند! چرا چنین میکنیم؟ زیرا نوعی آگاهی و پروا از حضور الله متعال را در خودمان پرورش میدهیم تا در تنهایی و در جمع او را حاضر ببینیم.
الله متعال از ما می خواهد تا حضورش را حس کنیم و اینکار با روش شگفت انگیز روزه تمرین می شود. با وجودیکه گلو، معده و جسم از ما می خواهد تا از الله نافرمانی کنیم اما ما ۳۰ روز “نَه گفتن” به خواهشات نَفس مان را تمرین می کنیم تا بتوانیم هوا و هوسهای خود را تسلیم اوامر الهی کنیم. قرآن باعث حضور الله در قلب ما می شود اما اگر تقوا نباشد هرچقدری که قرآن وتفسیر بخوانی، چون خدا را حاضر نمی بینی پس به قرآن عمل نخواهی کرد. پس ما نیاز به تمرین و پرورش داریم تا طوری تربیت شویم تا حضور خدا را در هر لحظه زندگی ختقواود حس کنیم وقتی با حسِ حضورِ الله قرآن بخوانیم ما انسانی متفاوت خواهیم شد.
ب: وَمَن کَانَ مَرِیضًا أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِّنْ أَیَّامٍ أُخَرَ ۗ هرکس مریض یا مسافر باشد باید به تعداد روزهای فوت شده در سایر ایّام روزه بدارد. روزه با اسلام آغاز نشد بلکه یهود و نصارا هم روزه می گرفتند اما برای آنها “اَیَّامًا مَّعدُودَاتٍ” روزهای اندک بود نه ۳۰ روز. آنها برای جبران روزه فوتی دو گزینه داشتند:
روزه و طعام یک مسکین در بدل یک روز (البقره/۱۸۴). اما روزه ما یک ماه شد و جبران روزه فوتی (مریض و مسافر) هم فقط یک گزینه شد که همان روزه گرفتن است. ظاهرا به نظر میرسد که کار ما سخت ترشد اما در ادامه آیه رمضان (بقره/۱۸۵) خداوند می فرماید: یُرِیدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَلَا یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ “الله برای شما آسانی می خواهد نه سختی” هم سخت گیری می کند و هم آسانی می خواهد! یعنی چه؟!
الجواب: الله متعال می خواهد تا در زندگی ما آسانی بیاید، قرآن آمده تا زندگی ما را آسان بسازد و تا زمانی که دوره تربیت یک ماهه را سپری نکنیم نمی توانیم قرآن را در وجودمان نهادینه و در عمل پیاده کنیم. پابندی به یک ماه روزه به خیر ماست.
برگردان به فارسی: فیسبوک/ نورِ قرآن
