فقه معاصرمطالب جدید

آداب و احکام قربانی کردن

آداب و احکام قربانی کردن

عبدالصمد مرادزهی-اسماعیل‌آباد خاش

آداب قربانی

رسول الله-صلی الله علیه وسلم- فرمود: «کسی که توانایی قربانی داشته باشد و قربانی نکند به مصلای ما نزدیک نشود.» [۱]

تعریف قربانی: حیوانی که در روز عید و ایام تشریق به قصد تقرب و نزدیکی به خدا ذبح می‌شود.

۱. سنت است شخصی که می‌خواهد قربانی کند از اول ماه ذی‌الحجه تا هنگام قربانی کردن موی سر و موهای زاید بدن و ناخن‌هایش را کوتاه نکند.

ام‌سلمه-رضی الله عنها- همسر پیامبر-صلی الله علیه وسلم- می‌گوید که: رسول الله-صلی الله علیه وسلم- فرمود: «کسی که ذبحی دارد و می‌خواهد قربانی کند، هنگامی که هلال ذی‌الحجه دیده شد، مو و ناخن‌هایش را کوتاه نکند تا اینکه قربانی کند.» [۲]

۲. شرایطی که در قربانی باید رعایت شود:

الف) حیوان قربانی باید ش‌تر، گاو، گوسفند و یا بز باشد.

ب) سن حیوان قربانی:

گوسفند یک‌سال، بز یک‌سال کامل، گاو دو سال کامل و ش‌تر پنج سال کامل داشته باشد. [۳] قول دومی از علما نقل نموده است: برای گوسفند سن شش ماه کامل نیز کافی است.

ج) حیوان قربانی، عیب و نقصی نداشته باشد.

رسول الله-صلی الله علیه وسلم- در حدیثی چهار عیب را برای قربانی برشمرد که عبارتند از: کوری واضح، بیماری آشکار، لنگی نمایان و لاغری که چربی یا مغزِ استخوان ندارد. [۴]

علما عیوبی همانند و یا بد‌تر از آن را بر این حدیث قیاس می‌کنند.

۳. ویژگی‌های قربانی:

الف) حیوان قربانی، رنگ آن سفید یا روشن یا آمیخته‌ای از دو رنگ سیاه و سفید باشد و در صورت نبود می‌توان حیوانی تیره یا سیاه رنگ، ذبح نمود. [۵]

رسول الله-صلی الله علیه وسلم- فرمود: بخورید و به دیگران صدقه دهید و ذخیره نمایید. [۶]

رسول الله-صلی الله علیه وسلم- دو گوسفند شاخ‌دار سفید آمیخته با سیاه را قربانی نمود. [۷]

ب) چاق بودن قربانی:

ابی امامه بن سهل-رضی الله عنه- می‌گوید: ما و دیگر مسلمانان در مدینه گوسفندانمان را برای قربانی چاق می‌کردیم. [۸]

ج) یک گوسفند و یا یک بز برای یک فرد و خانواده‌اش و ش‌تر یا گاو برای هفت نفر و خانواده‌هایشان می‌باشد.

توجه: فرد می‌تواند خانواده‌اش را در قربانی شریک کند.

ابو ایوب انصاری-رضی الله عنه- می‌گوید: در زمان رسول الله-صلی الله علیه وسلم- هر فرد یک گوسفند را برای خود و خانواده‌اش قربانی می‌کرد. [۹]

جابر بن عبدالله-رضی الله عنه- می‌گوید: ما همراه رسول الله-صلی الله علیه وسلم- مراسم حج انجام می‌دادیم و ش‌تر را برای هفت نفر و گاو را نیز برای هفت نفر ذبح کردیم. [۱۰]

ملاحظات

الف) وقت قربانی بعد از نماز عید است.

جُنْدَب بَجَلِی-رضی الله عنه- می‌گوید: من روز عید قربان همراه پیامبر-صلی الله علیه وسلم- نماز خواندم و آن حضرت-صلی الله علیه وسلم- بعد از نماز خطبه‌ای خواند، سپس فرمود: کسی که قبل از نماز، قربانی نموده بجای آن دوباره قربانی کند و کسی که قربانی نکرده با نام خدا قربانی کند. [۱۱]

ب) انس-رضی الله عنه- روایت می‌کند که رسول الله-صلی الله علیه وسلم- هنگام ذبح قربانی می‌فرمود: «بِاسْمِ اللهِ، وَ الله ُاَکبَر». [۱۲]

ج) شخص قربانی‌کننده از قربانی خودش بخورد (و می‌تواند برای خودش ذخیره کند) و بعد از آن صدقه دهد.

 (فَکلُوا مِنْهَا وَ أَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِیر) [حج: ۲۸]

پس خودتان از آن (قربانی) بخورید و به بینوایان مستمند نیز بدهید.

به همین دلیل بسیاری از علما مستحب می‌دانند که قربانی به سه قسمت تقسیم شود:

یک قسمت برای خوردن، یک قسمت برای هدیه دادن (به اقوام و دوستان) و یک قسمت برای صدقه دادن (به فقرا و مستمندان). [۱۳]

د) شخص قربانی‌کننده اجازه‌ی فروختن پوست و یا گوشت قربانی را ندارد و همچنین نمی‌تواند دستمزد قصاب را از گوشت یا پوست قربانی بپردازد.

از علی-رضی الله عنه- روایت است که گفت: رسول الله-صلی الله علیه وسلم- به من امر فرمود که: ش‌تر را قربانی کنم و از گوشت و پوست آن صدقه دهم و چیزی از حیوان قربانی شده (به عنوان دستمزد) به قصاب ندهم و فرمود: ما دستمزدش (قصاب) را از نزد خودمان می‌دهیم. [۱۴]

هـ) قربانی کردن و ریختن خون حیوان در راه خدا از شعایر دینی و سبب تقرب به خداوند می‌باشد. (قُل ْإِنَّ صَلاَتِی وَ نُسُکی وَ مَحْیای وَ مَمَاتِی ِللهِ رَبِّ الْعَالَمِین) [انعام: ۱۶۲]

بگو: نماز، حج، قربانی، زیستن و مردن من از آنِ خدایی است که پروردگار جهانیان است.

 «رسول الله-صلی الله علیه وسلم- با دستان مبارک خویش قربانی می‌نمود» و هرگز اتفاق نیفتاد که ایشان یا صحابه قیمت قربانی را صدقه دهند. [۱۵]

 «تَقَبَّلَ اللهُ ضَحَایاکم»

پانوشت‌ها و ارجاعات:

۱. ابن‌ماجه، حدیث حسن، ح: ۳۱۲۳

۲. صحیح مسلم، ح: ۱۹۷۷

۳. امام نووی در المجموع، ج۸، ص۳۶۵

۴. حدیث صحیح، سنن ترمذی، ح: ۱۴۹۷

۵. حدیث حسن، مسند احمد، ح: ۹۳۹۳

۶. صحیح مسلم، ح: ۱۹۷۳

۷. صحیح بخاری، ح: ۵۵۶۵

۸. صحیح بخاری، ح: ۵۵۵۳

۹. حدیث صحیح، سنن ابن‌ماجه، ح: ۳۱۴۷

۱۰. صحیح مسلم، ح: ۱۳۱۸

۱۱. صحیح مسلم، ح: ۱۹۶۰

۱۲. صحیح مسلم، ح: ۱۹۶

۱۳. عمده السالک

۱۴. صحیح بخاری: ۳/ ۱۷۱۸؛ صحیح مسلم، ح: ۱۳۱۷

۱۵. صحیح بخاری، ح: ۵۵۵۸

‫۷ دیدگاه ها

  1. سلام ایا میتوان گوسفندماده که دیگر به دلایل ژنتیکی قادر به بچه دار شدن نیست اما در سلامت کامل هست وسن دو الی سه سال دارد رو قربانی کرد

  2. سلام علیکم خسته نباشید یه سوال داشتم من یه گوسفند برایه قربانی خریدم هنگام خرید گوسفند سالم سالم بود ولی نمیدونم چه مشکلی پیش اومده الان لنگ لنگ میشه ایا این برایه قربانی جایز است

  3. کمترین چیزی ‌که برای‌ اهداء به خا‌نه خدا کفا‌یت می‌کند
    انسان می‌تواند هریک از این چهارپایان (گوسفند، شتر، گاو و بز) را ، به خانه خدا اهداء نماید و قربانی ‌کند و پیامبر صلی الله علیه و سلم بدلخواه خویش‌، یکصد شتر را پیشکش خانه خدا کرد و قربانی نمود و کمترین چیزی‌ که برای یک نفر کفایت می‌کند، یک ‌گوسفند یا یک هفتم شتر یا یک هفتم‌ گاو می‌باشد، زیرا شتر و گاو هر یک برای هفت نفر کافی می‌باشند. جابر گفت‌: ما همراه پیامبر صلی الله علیه و سلم به حج رفتیم‌، برای هفت نفر یک شتر یا یک ‌گاو نحر نمودیم و قربانی‌ کردیم‌. بروایت احمد و مسلم‌. لازم نیست‌ که هر هفت نفر یا همه شرکاء‌، قصد تقرب بخدا را داشته باشند، بلکه اگر بعضی بقصد قربت و بعضی بقصد بهره‌ گرفتن از گوشت آن با هم شریک شدند، جایز می‌باشد. بخلاف حنفیه ‌که می‌گویند، قصد تقرب بخداوند از طرف همه شرکاء شرط می‌باشد. (منبع: فقه السنه)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پاسخ دادن معادله امنیتی الزامی است . *

دکمه بازگشت به بالا