مهارتهای زندگی
مهارتهای زندگی ، مهارت قاطعیت
مهارتهای زندگی / مهارت قاطعیت
تهیه تنظیم: لیلا آژیر
مهارت های ارتباطی خوب مستلزم داشتن سطوح بالایی از خودآگاهی می باشد. آگاه بودن فرد از سبک ارتباطی خویش می تواند به برقراری تعاملی کارآمد و مستمر با دیگران منجر شود.
سه سبک اصلی در برقراری ارتباط وجود دارد:
· سبک پرخاشگرانه:
در این نوع ارتباط فرد با تهدید کردن، تضییع حق دیگران توأم با توهین به آنها، رفتار می کند و می خواهد به این وسیله به اهداف خویش برسد.
· سبک منفعلانه:
در این سبک فرد با کناره گیری و کوتاه آمدن و کوچک انگاری خود تمامی افکار، احساسات و حقوق شخصی خود را به نفع طرف مقابل نادیده می گیرد.
· سبک جرأت مندانه:
ارتباط جرأت مندانه گونه ای از ارتباط است که در آن فرد بدون هر گونه اضطراب و با جسارت کامل به بیان احساسات و افکار و خواسته های خویش پرداخته و نتیجه آن رسیدن به اهداف و مقاصد شخصی بدون ضایع کردن حق دیگران است.
اجزای سبک ارتباطی جرأت مندانه:
باورها:
§ باور به اینکه هم خود و هم دیگران خوب هستند.
سبک ارتباطی:
§ شنونده فعال و کارآمد بودن
§ بیان محدودیت ها و انتظارات و خواسته های خود در اولین فرصت بطور صادقانه و مستقیم.
§ قضاوت نکردن و برچسب نزدن
رفتار:
§ منصفانه و عادلانه رفتار کردن
§ عمل مدار و محکم بودن
§ عمل کردن بر اساس انتخاب خویش
§ برنامه ریزی
§ جهت دار و قابل پیش بینی عمل کردن یا هدفمند بودن
رفتار غیرکلامی:
§ ژست های باز و طبیعی
§ بیان چهره ای حاکی از توجه و علاقه
§ تماس چشمی مستقیم و بدون خیره شدن
§ وضعیت بدنی مطمئن و آسوده
§ تن و آهنگ صدای مناسب
رفتار کلامی:
§ جملاتی با پیام من فکر می کنم، به نظر من…
§ محتوای پیام روشن، واضح و خالی از ابهام
نحوه مواجهه با موقعیت های سخت:
§ مذاکره، درخواست، معامله
§ رویارویی با مشکل همزمان با رخداد آن
احساساتی که فرد تجربه می کند:
§ شوق، رضایت، آرامش
انواع رفتارهای قاطعانه:
§ بیان احساس های مثبت و منفی
§ ابراز نظرات شخصی
§ قبول نکردن و مقاومت در برابر خواسته های نابه جای دیگران
چگونه جرأت مندانه رفتار کنیم؟
تقریبا" همه افراد تجربه قرار گرفتن در موقعیت هایی که نه گفتن برایشان مشکل بوده را داشته اند.
عده ای علیرغم تمایل درونی همیشه درخواست های دیگران را می پذیرند. این امر می تواند علل مختلفی داشته باشد مانند: ترس از دست دادن روابط یا آسیب زدن به رابطه با فرد متقابل، احساس گناه در مورد نه گفتن و رنجیدن دیگران است، احساس مهم و با ارزش بودن به فرد در مواقعی که درخواستی از او می شود و اعتقاد به اینکه اگر از قبول درخواست دیگران سرباز زنیم آدم بد و خودخواهی هستیم.
در واقع بسیاری از ما از کودکی آموخته ایم که:
همیشه باید دیگران را از خود راضی و خوشحال نگه داریم، خوب نیست که خواسته های خود را بر خواسته های دیگران ترجیح دهیم، اگر کسی چیزی گفت یا کاری کرد که باعث ناراحتی ما شد نباید چیزی بگوییم.
پس چگونه می توان نه گفتن را، آسانتر کرد؟
قدم اول: شناختن باورهای خود در مورد نه گفتن و محک زند و ارزیابی این باورها.
قدم دوم:
پس از ارزیابی باورها و انتظارات خود سعی کنیم که آنها را به کشلی واقع بینانه بازگو کنیم.
پیامدهای رفتار معمول خود یعنی پذیرفتن خواسته های دیگران و خودداری از ابراز نظر و خواسته خود را بررسی کنیم.
وقتی کسی کاری را که تمایل ندارد انجام می دهد، ممکن است: احساس بدی در مورد خود داشته باشد، از فرد مقابل رنجیده یا عصبانی شود، عدم تمایل خود را به طور ناخواسته و به شکل غیرکلامی نشان دهد، رفتار دیگران تقویت شود، یعنی توقع آن ها بیشتر شده یا برای بدست آوردن خواسته خود اصرار بیشتری بکنند.
قدم سوم:
پس از تغییر باورهای خود، انجام رفتار جرأت مندانه از جمله گفتن(نه) قدم بعدی است.
برای نه گفتن توصیه های زیر را بکار بگیرید:
§ زمان و مکان مناسبی را انتخاب کنید.
§ احساس فرد مقابل را منعکس کرده و با او همدلی کنید. مثلا" می دانم که خسته هستی، اما…
§ رفتار مورد نظر و احساس خود را در مورد آن بطور واضح بیان کنید.
§ تغییر مورد نظر و آنچه را که می خواهید بیان کنید در مورد چیزی که از شما خواسته شده، توضیح بیشتری بخواهید.
§ از دادن توضیحات طولانی و آوردن دلایل زیاد خودداری کنید.
§ از عباراتی با ضمیر (من) استفاده کنید.
باید در نظر داشت که:
رفتار جرأت مندانه همیشه ضرورتأ فرد را در رسیدن به اهداف خود موفق نمی سازد. به یاد داشته باشیم که دیگران نیز حق دارند جرأت مندانه عمل کنند یعنی: با خواسته های ما مخالفت کنند و در برابر پایمال شدن حقوق خود اعتراض کرده و احساس ها و عقاید خود را بیان کنند.
_________________
منبع: مهارت مقابله با اضطراب
منبع: مهارت مقابله با اضطراب
تهیه تنظیم: لیلا آژیر