وظایف و مسئولیت های بیداری اسلامی
وظایف و مسئولیت های بیداری اسلامی
نویسنده: استاد محمد قطب / مترجم: جهانگیر ولدبیگی
بیداری اسلامی، امروز با مسئولیت بسیار بزرگی روبرو است؛ مسئولیتی که قبلا" هیچ حرکت اصلاحی با آن روبرو نبوده است. مشکلاتی که امروز دامنگیر بیداری اسلامی است در هیچ برهه ای از زمان به این گستردگی و شمولیت نبوده است.
در گذشته انحرافات بسیاری به وجود آمده و براساس قوانین و سنت های لایتغییر الهی که کسی توان مقابله با آن ها را ندارد، منجر به اثرات ناگواری در بافت جامعه اسلامی شده اند.
یک بار صلیبیان آمدند و در بخش هایی از جهان اسلام رخنه کردند. یک بار تاتار آمد و دولت اسلامی را نابود کرد و اندلس سقوط کرد و مسلمانان را از آن سرزمین بیرون راندند. امت اسلامی با تمام این مشکلات روبرو شده است؛ اما تمام این مشکلات نسبت به حوداث و مشکلات امروز بسیار جزئی و در سطح بسیار پایینی قرار دارند.
حوادث گذشته گاهی امت اسلامی را هدف قرار می داد و گاهی قسمتی از جهان اسلام را، اما حوادث امروز تمام امت اسلام و جهان اسلام را دربر می گیرد.
به نظر ما سبب این امر(مشکلات موجود) موضع گیری امت نسبت«لا اله الا الله»است.
«لا اله الا الله» و «محمد رسول الله» ریشه های اصلی امتی هستند که خداوند در زمین قدرت می بخشد:
( یُثَبِّتُ اللّهُ الَّذِینَ آمَنُواْ بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِی الْحَیَاهِ الدُّنْیَا وَفِی الآخِرَهِ وَیُضِلُّ اللّهُ الظَّالِمِینَ وَیَفْعَلُ اللّهُ مَا یَشَاءُ )ابراهیم/۲۷
« خداوند مؤمنان را به خاطر گفتار استوار ( و عقیده پایدارشان ) هم در این جهان ( در برابر زرق و برق مادیات و بیم و هراس مشکلات محفوظ و مصون می‌نماید ) و هم در آن جهان ( ایشان را در نعمتهای فراوان و عطایای بی‌پایان ، جاویدان و ) ماندگار می‌دارد ، و کافران را ( در دنیا و آخرت ) گمراه و سرگشته می‌سازد ، و خداوند هرچه بخواهد انجام می‌دهد . »
قول ثابت در این آیه به معنی شهادت بر وحدانیت خداوند یعنی «لااله الا الله» و شهادت بر پیامبری محمد رسول الله است.
به هر اندازه که امت بر مدلولات «لااله الا الله» آگاه باشد، به همان اندازه در اجرا و در میدان عمل به مقتضیات آن ملتزم خواهد بود و در نتیجه به همان اندازه در زمین قدرت می گیرد؛ زیرا مقتضیات «لااله الا الله» دربردارنده ی تمام وسایل و عواملی است که خداوند به وسیله ی آن امتی را که خود بخواهد در زمین قدرت می بخشد.
این قدرت بخشیدن، قدرتی مورد رضایت خداوند است. این قدرت قدرت استدراجی نیست که خداوند به کافران، آنگاه که اسباب آن را فراهم کنند، می بخشد. چنین قدرت استدارجی در اثر خشم خداوند است که در نهایت سبب نابودی و هلاکت می شود:
( کُلاًّ نُّمِدُّ هَؤُلاء وَهَؤُلاء مِنْ عَطَاء رَبِّکَ وَمَا کَانَ عَطَاء رَبِّکَ مَحْظُوراً )اسراء/۲۰
« و ما هر یک از اینان ( که آخرت طلبانند ) و از آنان ( که دنیا پرستانند ، در این جهان ) از بخشایش پروردگارت ( بهره‌مند می‌گردانیم و ) کمک می‌رسانیم و ( کافر و مؤمن را بر این خوان یغما می‌نشانیم . چرا که در صورت رعایت اسباب و علل ، ) بخشایش پروردگارت هرگز ( از کسی بازداشته نشده است و از او ) ممنوع نگشته است . »
( مَن کَانَ یُرِیدُ الْحَیَاهَ الدُّنْیَا وَزِینَتَهَا نُوَفِّ إِلَیْهِمْ أَعْمَالَهُمْ فِیهَا وَهُمْ فِیهَا لاَ یُبْخَسُونَ أُوْلَئِکَ الَّذِینَ لَیْسَ لَهُمْ فِی الآخِرَهِ إِلاَّ النَّارُ وَحَبِطَ مَا صَنَعُواْ فِیهَا وَبَاطِلٌ مَّا کَانُواْ یَعْمَلُونَ )هود/۱۵-۱۶
« کسانی که ( تنها ) خواستار زندگی دنیا و زینت آن باشند ( و جز خوردن و نوشیدن و اموال و اولاد را طالب نبوده و چشم‌داشتی به آخرت نداشته باشند ، برابر سنّت موجود در پیکره هستی ، پاداش دسترنج و ) اعمالشان را در این جهان بدون هیچ گونه کم و کاستی به تمام و کمال می‌دهیم ( چرا که مدار این جهان بر اعمال استوار است ؛ نه بر نیّات و مقاصد ، و بر این خوان یغما چه دشمن چه دوست ) وحقی از آنان در آن ضایع نمی‌گردد . آنان کسانیند که در آخرت جز آتش دوزخ بهره و سهمی ندارند ، و آنچه در دنیا انجام می‌دهند ، ضایع و هدر می‌رود ( و بی‌اجر و پاداش می‌شود ) و کارهایشان پوچ و بیسود می‌گردد ( هرچند که اعمالشان به ظاهر انسانی و مردمی و عبادی باشد ) . »
( فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُکِّرُواْ بِهِ فَتَحْنَا عَلَیْهِمْ أَبْوَابَ کُلِّ شَیْءٍ حَتَّى إِذَا فَرِحُواْ بِمَا أُوتُواْ أَخَذْنَاهُم بَغْتَهً فَإِذَا هُم مُّبْلِسُونَ فَقُطِعَ دَابِرُ الْقَوْمِ الَّذِینَ ظَلَمُواْ وَالْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ )انعام/۴۴-۴۵
« هنگامی که آنان فراموش کردند آنچه را که بدان متذکّر و متّعظ شده بودند ( و آزمون ناداری و بیماری کارگر نیفتاد ، آزمون دیگری جهت بیداری ایشان به کار بردیم و ) درهای همه چیز ( از نعمتها ) را به رویشان گشودیم تا آن گاه که ( کاملاً در فراخی نعمت غوطه‌ور شدند و ) بدانچه بدیشان داده شد ، شاد و مسرور گشتند ( و باده ثروت و قدرت ایشان را گرفت و سرمست و مغرور شدند و ناشکری کردند و ) ما به ناگاه ایشان را بگرفتیم ( و به عذاب خود مبتلا کردیم ) و آنان مأیوس و متحیّر ماندند ( و به سوی نجات راه نبردند ) . ( بدین ترتیب ) نسل ستمکاران ریشه‌کن شد ، و ستایش تنها پروردگار جهانیان را سزا است ( که با نقمت و نعمت مردمان را تربیت می‌کند ، و روی زمین را از فساد ظالمان پاک می‌سازد ) . »
( وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُم فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَى لَهُمْ وَلَیُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لَا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً وَمَن کَفَرَ بَعْدَ ذَلِکَ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ )نور/۵۵
« خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته انجام داده‌اند ، وعده می‌دهد که آنان را قطعاً جایگزین ( پیشینیان ، و وارث فرماندهی و حکومت ایشان ) در زمین خواهد کرد ( تا آن را پس از ظلم ظالمان ، در پرتو عدل و داد خود آبادان گردانند ) همان گونه که پیشینیان ( دادگر و مؤمن ملّتهای گذشته ) را جایگزین ( طاغیان و یاغیان ستمگر ) قبل از خود ( در ادوار و اعصار دور و دراز تاریخ ) کرده است ( و حکومت و قدرت را بدانان بخشیده است ) . همچنین آئین ( اسلام نام ) ایشان را که برای آنان می‌پسندد ، حتماً ( در زمین ) پابرجا و برقرار خواهد ساخت ، و نیز خوف و هراس آنان را به امنیّت و آرامش مبدّل می‌سازد ، ( آن چنان که بدون دغدغه و دلهره از دیگران ، تنها ) مرا می‌پرستند و چیزی را انبازم نمی‌گردانند . بعد از این ( وعده راستین ) کسانی که کافر شوند ، آنان کاملاً بیرون شوندگان ( از دائره ایمان و اسلام ) بشمارند ( و متمرّدان و مرتدّان حقیقی می‌باشند ) . »
( جَزَاؤُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَداً رَّضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ ذَلِکَ لِمَنْ خَشِیَ رَبَّهُ )بینه/۸
« پاداش آنان در پیشگاه پروردگارشان باغهای بهشتی است که جای ماندگاری است و رودبارها در زیر ( کاخها و درختهای ) آن روان است . جاودانه برای همیشه در آنجا خواهند ماند . خدا از ایشان راضی و ایشان هم از خدا خوشنودند ! این ( همه نعمت و خوشی ) از آنِ کسی خواهد بود که از پروردگار خویش بهراسد . »
دلایل ضعف و عقب ماندگی و از دست دادن قدرت و ارزش واقعی در میزان مردم هر چه باشد، در نهایت به یک عامل برمی گردد و آن: کوتاهی کردن و عقب نشینی از مقتضیات «لا اله الاالله » است؛ زیرا هیچ دلیلی خارج از چارچوب این مقتضیات نیست.
می گویند: علت عقب افتادگی و ضعف به عقب افتادگی اقتصادی برمی گردد. می گویند: علت عقب افتادگی و ضعف به عقب افتادگی نیروی های نظامی بر می گردد(مشکل مشکل نظامی است)
می گویند:علت عقب افتادگی و ضعف به عقب افتادگی علمی بر می گردد…
به عقب افتادگی فرهنگی یا اخلاقی بر می گردد. آیا تمام این مسائل جزو مقتضیات «لا اله الا الله» نیستند که قبلا" به آن ها اشاره کردیم؟!
آیا مقتضیات«لا اله الا الله» تمام این جوانب و زمینه ها را شامل نمی شود خواه به صورت فرض عین یا به صورت فرض کفایه؟!
اما فروپاشی و نابودی سال های اخیر در امت اسلامی به مشکلاتی بر می گردد که در خلال قرن های متمادی آن را در برگرفته و همین مشکلات مقتضیات «لا اله الا الله» را پوشانده و ریشه های سه گانه و اصلی آن یعنی ریشه های ایمانی و بندگی و قانون گذاری را در بر گرفته است. در نتیجه چنین درختی سست شده و اگر لطف خدا نمی بود نزدیک بود که از ریشه کنده شود.
به لطف خداوند در بیداریی که آغاز شده است، امت به سوی حقیقت «لا اله الا الله» حرکت می کند. بیماری اینجاست… شفا و معالجه نیز در همین برگشت و بازگشت است. بیداری اسلامی چنانچه گفتیم با مسئولیت بسیار سنگینی مواجه است که باید قبل از هر چیز سنگینی آن را درک کند و مقدار تلاش و جدیت لازم برای روبه رو شدن با این مشکلات را بسنجد.
یکی از مقتضیات دچار مشکل نشده است که معالجه آسان باشد. تنها گروه کوچک و اندکی از امت اسلامی دچار مشکل نشده اند تا امت بدون توقف مشکل را حل کرده و این گروه کوچک نتواند حرکتش را به تعویق بیندازد. مشکل، یک مشکل فراگیری است که تمام مقتضیات را در برگرفته است؛ مقتضیات فکرِی، اخلاقی و… بیداری اسلامی در صدد اصلاح قسمتی از زندگی یا قسمت هایی از زندگی نیست، بلکه در صدد اعاده ی اصل و اساس از دست رفته است.
اقامه ی بنا و ساختمان دین، نخست تلاش طاقت فرسایی را می طلبید که روسل خدا(ص) و یاران بزرگوارش آن را از خود نشان دادند. اما برگرداندن اصل و اساس از دست رفته شاید کاز بسیار سنگینی باشد. پیامبر(ص) به یارانش فرمود:
«بعد از شما روزگار محنت خواهد بود، هرکس در آن روزها به دین خدا متمسک باشد؛ اجر و پاداشز پنجاه نفر از شما را دارد. گفتند: ای پیامبر خدا! اجر پنجاه نفر از ما یا خودشان؟ فرمود: اجر پنجاه نفر از شما».
سختی و مشقت هر چه باشد و هر چند هم بزرگ باشد، به فضل خدا بیداری صورت گرفته است و همچنان پیش می رود، تا به اذن خداوند به اهدافش دست یابد و وعده های خداوند در زمینه ی پیروزی و سلطه بخشیدن امت بار دیگر محقق شود.
اما بر امت اسلامی و بیداری اسلامی است که در این حرکت، شتابزده عمل نکند و راه را طولانی نگرداند و با این شتاب پیروزی را به تأخیر نیندازد، و فریب برخی بشارت ها را نخورد و چنان گمان کند زمان چیدن میوه فرا رسیده است.
بر اوست که همه ی تلاش خود را بکار گیرد و از جسم و اشک و خونش استمداد جوید، و تمام مشکلات راه را تحمل کند به امید خدا و اراده ی او، بعد از تلاش ها پیروزی خواهد آمد.
اولین وظیفه ی بیداری اسلامی بیان و تبیین مقتضیات«لا اله الا الله» است که به آن ها اشاره کردیم. بدون شک بیداری اسلامی در این زمینه تلاش های قابل توجه ای را انجام داده است. نتیجه این تلاش ها بیداریی است که به ویژه در میان قشر جوان به وجود آمده است. ویژگی های این بیداری این است که:«لا اله الا الله» تنها کلامی نیست که با زبان ادا شود، و ایمان عبارت است از قول و عمل؛ عمل به مقتضیات«لا اله الا الله».
اما چنین گمانی که وظیفه انجام گرفته و آن چه می بایستی ادا شود، اداء شده و اکنون نوبت انتقال به مسئله ای دیگر و پرداختن به آن است، تنها گمانی است فریب دهنده که واقعیت های موجود آن را تکذیب می کنند.
وظیفه به طور کامل و به گونه ای که مردم نسبت به نواقض «لا اله الا الله»آگاهی کافی داشته باشند انجام نگرفته است:
(مَنْ یَکْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَیُؤْمِن بِاللّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَهِ الْوُثْقَىَ لاَ انفِصَامَ لَهَا وَاللّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ)بقره/۲۵۶
«کسی که از طاغوت ( شیطان و بتها و معبودهای پوشالی و هر موجودی که بر عقل بشورد و آن را از حق منصرف کند ) نافرمانی کند و به خدا ایمان بیاورد ، به محکم‌ترین دستاویز درآویخته است ( و او را از سقوط و هلاکت می‌رهاند و ) اصلاً گسستن ندارد . و خداوند شنوا و دانا است ( و سخنان پنهان و آشکار مردمان را می‌شنود و از کردار کوچک و بزرگ همگان آگاهی دارد )»
حکمت بزرگی در تقدم ذکر کفر نسبت به طاغوت بر ذکر ایمان به خدا در آیه ی مذکور نهفته است؛ زیرا وقتی انسان طاغوت را نشناسد و ماهیت آن را درک نکند و سپس آگاهانه نسبت به آن کفر نورزد و بدان پشت نکند، همچنان در ایمانش شکاف هایی وجود دارند و ایمانش نسبت به خدا خالص نخواهد بود، و در نتیجه بنای سالمی بر آن اقامه نخواهد شد.
طاغوت به سه ریشه مهم و بزرگ مرتبط است: یا به جنبه ی اعتقادی یا به جنبه بندگی(عبادی) و یا به جنبه تشریعی(قانونگذاری).
وقتی مردم به خوبی نواقض«لا اله الا الله» را در این زمینه های سه گانه، آن گونه که خدا بیان کرده، نشناسند، به طاغوت کفر نمی ورزند، و دینشان را برای او خالص نمی گردانند.
آیا آگاهی دادن به مردم در این زمینه ها به طور کامل صورت گرفته است؟ واقعیت می گوید: برخی از داعیان در بسیاری از این زمینه ها و زمینه های متعلق و مرتبط با آن همچنان متردد و مشکوک هستند و این متردد بودن یا با تحت تأثیر قرار گرفتن از تفکر ارجائی است یا با تحت تأثیر قرار گرفتن از تفکر تصوف و یا تفکر لائیک.
وقتی تبلیغ این مسائل و بیان و تبیین آن ها اولین وظیفه ی بیداری اسلامی است، بنابراین بیان آن ها به تنهایی کافی نیست.
درست است که بدون تبیین یک مسئله هیچ کاری روشن و مشخص نمی شود، و اولین وظیفه ی تمام پیامبران بیان و تبلیغ بوده است:
( وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلاَّ بِلِسَانِ قَوْمِهِ لِیُبَیِّنَ لَهُمْ فَیُضِلُّ اللّهُ مَن یَشَاءُ وَیَهْدِی مَن یَشَاءُ وَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ )ابراهیم/۴
« ( ای محمّد ! ) ما هیچ پیغمبری را نفرستاده‌ایم مگر این که به زبان قوم خودش ( متکلّم بوده است ) تا برای آنان ( احکام الهی را ) روشن سازد ( و حقائق را تبیین و تفهیم کند ) . سپس خداوند هرکس را که ( به فرمان آسمانی گوش نکرده است ) گمراه ساخته است و هرکس را که ( برابر دستور آسمانی حرکت نموده است ) رهنمود ساخته است . و او چیره ( بر هر کاری است که بخواهد ، و کارهایش ) دارای حکمت است . »
(أَنزَلْنَا إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَیْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ)نحل/۴۴
«و قرآن را بر تو نازل کرده‌ایم تا این که چیزی را برای مردم روشن سازی که برای آنان فرستاده شده است ( که احکام و تعلیمات اسلامی است ) و تا این که آنان ( قرآن را مطالعه کنند و درباره مطالب آن ) بیندیشند .»
اما وظیفه ی پیامبران تنها در بیان و تبلیغ خلاصه نشد؛ زیرا خداوند خوب می داند که شناخت اگر همچنان در اذهان به صورت معلوماتی جمع شود و به دل ها راه نیابد و تبدیل به وجدانی زنده نشود که دل ها را بیدار کند و سپس از آنجا به اعضاء منتقل نشود و تبدیل به رفتارهای علمی نگردد، به تنهایی هیچ چیزی را در زندگی واقعی مردم اصلاح نمی کند.
حقیقت ایمان عبارت است از: اعتقاد، وجدان و عمل.
حرکت سازنده؛ حرکتی است که معلومات را از ذهن به قلب منتقل کند و سپس آن ها را به رفتارهای واقعی و حقیقی تبدیل کند. اینجاست که نیاز به نوعی دیگر از بیان و تبلیغ می رود که انبیاء بدان اقدام کرده اند و داعیان بعد از آن ها هم این کار را انجام داده اند و آن تربیت است.
در این جا فرصت بیان برنامه ای تربیتی که رسول خدا(ص) یارانش را بر اساس آن تربیت کرده نیست،و نیز فرصت بیان منهجی که داعیان امروز برای تربیت نیاز دارند نیست؛ زیرا بیان و ارائه ی چنین برنامه ای مجال و فرصت خاصی را می طلبد؛ اما با این وجود در این فرصت کم به نکاتی چند اشاره می کنم.
نخست این که: تربیت احتیاج به الگو و اسوه دارد؛ زیرا بدون آن تربیت به طور مثبت و کامل انجام نمی گیرد.
پیامبر(ص) هم برای یارانش و هم برای تمام امت الگو و اسوه بودند:
( لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ لِّمَن کَانَ یَرْجُو اللَّهَ وَالْیَوْمَ الْآخِرَ وَذَکَرَ اللَّهَ کَثِیراً )احزاب/۲۱
« سرمشق و الگوی زیبائی در ( شیوه پندار و گفتار و کردار ) پیغمبر خدا برای شما است . برای کسانی که ( دارای سه ویژگی باشند : ) امید به خدا داشته ، و جویای قیامت باشند ، و خدای را بسیار یاد کنند . »
خداوند او (ص) را با تمام صفات بشری که بزرگترین مربی تاریخ باید داشته باشد، آراسته کرد، اما الگو بودن پیامبر(ص) خارج از چارچوب توانایی های بشری نبود:
(لاَ یُکَلِّفُ اللّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَهَا)بقره/۲۸۶
«خداوند به هیچ کس جز به اندازه توانائیش تکلیف نمی‌کند»
پایین ترین درجه از توانایی، پایین ترین درجه از مقتضیات«لا اله الا الله» است.
مسئله دیگر این که : تربیت در اولین گام های سازنده خود ممکن نیست یکباره در یک چارچوب و فضای وسیعی صورت گیرد، بلکه نخست باید از افرادی شروع شود که پایه و اساس دعوت قرار گیرند تا این افراد بتوانند بار سنگین دعوت را تحمل کنند و بعدها برای سایرین الگو شوند. پس باید پایه و اساس چنین حرکتی به گونه ای و در سطحی باشد که شایستگی الگو شدن را داشته باشد؛ زیرا اگر در سطحی عادی باشد، کافی نیست، چون نمی تواند وظایفش را به خوبی انجام دهد، یعنی تنها تربیت افراد معدود کفایت نمی کند بلکه باید آن تربیت شوند تا دیگران را تربیت کنند، پس بر آنان است که دارای صفات و ویژگی هایی باشند که شایستگی الگو شدن و تأثیرگذاری بر دیگران را داشته باشند.
این اشاره سریعی بود بر وظیفه ی بیداری اسلامی، وظیفه ی تبلیغ و تربیت.
بیداری اسلامی باید این را بداند که این دو وظیفه، وظایف ساده و سهلی نیستند، و باید در راه تحقق آن ها تعجیل کرد(دچار سهل انگاری نشد.)
در زمینه ی تبلیغ باید گفت: مردم تحت تأثیر افکار مرجئه و تصوف و حتی لائیک در قرون اخیر، دچار مشکلات فکری شده اند و این مشکلات در ذهن و دل آن ها رسوب و نفوذ کرده است و به صورت حقایقی مسلم و قطعی در آمده است، پس وقتی بیداری اسلامی بخواهد آن مشکلات را از بین ببرد و مردم را به سوی حقایق کتاب خدا و سنت پیامبرش(ص) مطابق آن چه سلف صالح آن را درک کرده دعوت کند، با تعجب بسیاری روبرو می شود و به او خواهند گفت: با این فکری که نابود کننده ی دین است از کجا آمده ای؟
تنها موانع، این مشکلات و رسوبات نیستند، بلکه رسانه های گروهی با تمام پایگاه ها و توانایی هایش مشغول فعالیت هستند؛ پایگاه ایجاد اغتشاش و پارازیت، پایگاه ایجاد تخریب، پایگاه ایجاد فساد و ترویج آن. اما پایگاه ایجاد اغتشاش و تخریب کار خود را بر اساس پارازیت بر علیه بیداری اسلامی و متهم کردن بیداری گاهی به تندروی و افراطی، زمانی به متعصب و ارتجاعی و زمانی به تفکری ایده آلیستی(تفکر خیالی و غیرقابل اجرا) پایه گذاری کرده است، و این شگرد و عادت همیشگی جاهلیت در مقابل دعوت«لا اله الا الله» بوده است.
( وَقَالَ فِرْعَوْنُ ذَرُونِی أَقْتُلْ مُوسَى وَلْیَدْعُ رَبَّهُ إِنِّی أَخَافُ أَن یُبَدِّلَ دِینَکُمْ أَوْ أَن یُظْهِرَ فِی الْأَرْضِ الْفَسَادَ )غافر/۲۶
« فرعون ( به اطرافیان و مشاوران خود ) گفت : بگذارید من موسی را بکشم و او پروردگارش را ( برای نجات خود از دست من ) به فریاد خواند . من از این می‌ترسم که آئین شما را تغییر دهد ، یا این که در زمین فساد را گسترش دهد و پراکنده سازد . »
اما پایگاه ایجاد فساد به گونه ای دیگر کار تخریب را انجام می دهد و آن سرگرم کردن مردم و منصرف کردن آن ها از ذکر خدا و یاد آخرت، و مشغول کردن آن ها به آن چه غرایز حیوانیشان را تحریک می کند. در نتیجه از رشد بی زاری می جویند و از ماندن در گل سیاه گندیده لذت می برند و در برابر کسانی که بخواهند آن ها را از وضع موجودشان رها کنند، مقاومت می کنند چون کرمی که از بیرون آمدن از خاک وضع موجودشان رها کنند، مقاومت می کنند چون کرمی که از بیرون آمدن از خاک بی زاری می جوید و در برابر کسی که بخواهد او را از گل گندیده نجات دهد مقاومت به خرج می دهد.
اما در زمینه ی تربیت باید گفت: موانعی که در این زمینه وجود دارند عبارتند از: واقعیت موجودی که امت اسلامی قرن ها است با آن زندگی می کند؛ واقعیتی که تمام جوانب زندگی را در برگفته است. بازگرداندن مردم به سوی رفتار اسلامی و ضرورت رشد حرکت از سطح عادی به سطح عالی، تلاش خستگی ناپذیری را می طلبد.
وضعیت موجود تنها مانع در برابر جریان تربیت نیست، بلکه مانعی در کنار موانع دیگر است. در جهان اسلامی ما، الگو بسیار کم است، به ویژه در پنجاه سال گذشته، اما با وجود این، حرکت اسلامی قبل از این که به تعداد کافی مربیانی را برای تربیت مردم آماده کند، با سرعت زیادی متوجه کار تربیت شده است.
امروز ما با پدیده ی کمبود مربیان از یک طرف و استقبال زیاد قشر جوان از دین از طرف دیگر مواجه هستیم. بر بیداری اسلامی است که جبران مافات کند و با جدیت تمام بر تربیت مربیانی که می توانند نیازهای جوانانی که به اسلام روی می آورند را برآورده کنند، همت گمارد و گرنه در حرکت اسلامی کف هایی به وجود خواهند آمد که بر سطح آب آمده، سپس خلوص و پاکی حرکت از بین می رود و با جریان آب کف ها دور انداخته می شوند:
(فَأَمَّا الزَّبَدُ فَیَذْهَبُ جُفَاء وَأَمَّا مَا یَنفَعُ النَّاسَ فَیَمْکُثُ فِی الأَرْضِ کَذَلِکَ یَضْرِبُ اللّهُ الأَمْثَالَ)رعد/۱۷
« امّا کفها ، ( بیسود و بیهوده بوده و هرچه زودتر ) دور انداخته می‌شود ، ولی آنچه برای مردم نافع است در زمین ماندگار می‌گردد . خداوند این چنین مثالی می‌زند . ( عقائد باطل ، همسان کف و خس و خاشاک روی آب و بالای فلزات است که هرچه زودتر از میان می‌رود ، ولی ادیان حقیقی آسمانی ، چون آب و طلا و نقره سودمند و ماندگار می‌باشد ) .»
با وجود کمبود مربی، خود مفهوم تربیت نیز در ذهن بسیاری از کسانی که کار تربیتی و تبلیغی می کنند، آن گونه که باید فهمیده شود، فهمیده نشده است.
برخی از گروه های اسلامی متهم به تربیت جهادیافراد و اهتمام به این جنبه و غفلت از سایر زمینه ها هستند؛ زیرا آن چه آن ها را به خود مشغول کرده است جنگ هایی است که بر علیه حرکت های اسلامی راه انداخته می شود؛در نتیجه مسلح شدن برای دفاع در برابر این اذیت و آزارها را واجب می دانند.
صرف نظر از دیدگاهی که در ابن زمینه در کتاب«واقعنا المعاصر» ذکر کرده ام و همچنان هم بر آن معتقدم، اما می گویم: این نوع احزاب در ورود به مسئله مبارزات مسلحانه قبل از رسیدن زمانش بسیار عجله می کنند. من درباره ی منهج بحث می کنم و می گویم: کوتاهی کردن در هر زمینه ای از زمینه های تربیتی خواه زمینه ی جهادی باشد یا هر زمینه دیگر، به جریان تربیت ضربه می زند و آن پایگاه و ستون محکمی که باید ساخته شود، به طور مطلوب ساخته نخواهد شد.
برخی از گروه ها و احزاب اسلامی متهم به تربیت روحی افراد و اهتمام دادن به این جنبه از جوانب تربیتی و غفلت از سایر جوانب به ویژه جنبه ی سیاسی هستند. بدون شک هر حرکتی براساس تربیت روحی افراد بنا نشده باشد، بنایش اگر چه بسیار خوب ساخته شده باشد، در نهایت منقرض خواهد شد. اما تربیت روحی هدف اصلی نیست، بلکه وسیله ای است برای تحکیم بنا و تقویت ستون حرکت. اگر آن را هدف اصلی قرار دهیم و به مسایل دیگر نپردازیم، حرکتی که آغاز کرده ایم حرکتی مطلوب نیست و ناقص می باشد.
برخی از احزاب اسلامی متهم به تربیت علمی و اهتمام دادن به مسایل علمی افراد و غفلت از سایر جوانب تربیتی هستند. بدون شک توجه به مسایل علمی یکی از ضروریات هر حرکت اسلامی است. علم اساس و پایه و ستون دین است. خداوند پیامبرش را تعلیم می دهد که:
( اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ اقْرَأْ وَرَبُّکَ الْأَکْرَمُ الَّذِی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ عَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ یَعْلَمْ )علق/۱-۵
« ( ای محمّد ! بخوان چیزی را که به تو وحی می‌شود . آن را بیاغاز و ) بخوان به نام پروردگارت . آن که ( همه جهان را ) آفریده است . انسان را از خون بسته آفریده است . بخوان ! پروردگار تو بزرگوارتر و بخشنده‌تر است ( از آنچه تو می‌انگاری . بعد از این ، بزرگواریها و بخشندگیها از او خواهی دید که تعلیم قرائت در برابر آنها ساده و ناچیز است ) . همان خدائی که به وسیله قلم ( انسان را تعلیم داد و چیزها به او ) آموخت . بدو چیزهائی را آموخت که نمی‌دانست . »
( فَاعْلَمْ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ)محمد/۱۹
«بدان که قطعاً هیچ معبودی جز الله وجود ندارد»
اما علم به تنهایی و توجه محض به آن، چیزی را در عالم واقع نمی سازد، تنها کاری که در مسایل دینی می کند فارغ التحصیل کردن فقیهان و علمایانی است که به مسایل حدیثی از لحاظ سقم وصحت آن، و به مسایل احکام موجود در کتاب و سنت آگاه هستند و بس،و کتاب هایی را که در این زمینه خواهند نوشت؛ کتاب هایی هستند که در قفس های کتاب خانه ها گذاشته می شود و هیچ حرکتی را در دنیا به وجود نخواهد آورد، اگر هم حرکتی را به وجود آورند، در یک چارچوب محدودی خواهد بود که فساد موجود در زمین را اصلاح نخواهد کرد.
برخی گروه ها و احزاب اسلامی متهم به تربیت سیاسی افراد و غفلت از جوانب دیگر تربیت یا کم توجهی به آن جوانب هستند. بدون شک آگاهی سیاسی یکی از ضروریات و واجبات حرکت اسلامی است، و بسیاری از حرکت ها به سبب ضعف در این جنبه، اهداف و توطئه هایی که نسبت به آن ها انجام می گیرد را درک نمی کنند، توطئه هایی که می خواهند به تدریج نیرو و توانایی های حرکت اسلامی را از بین ببرند و آن ها را به مسایل جانبی مشغول کنند، تا از مسایل مهم تربیتی غافل شده و در نتیجه به یک حرکت مضطرب تبدیل شده و در نهایت ضربه بخورند و یا در دامی گرفتار شوند که دشمن برایش چیده است. اما با وجود تمام این مسایل آگاهی سیاسی برای یک حرکت مطلوب، به تنهایی کافی نیست.
هرگاه بیداری سیاسی در یک حرکتی بر جوانب دیگر فایق آید، جوانب دیگر از جمله جنبه ی اخلاقی رشد نخواهد کرد یا اخلاصی که باید یک داعی و مربی داشته باشد در آن یافت نمی شود، یا افراد چنین حرکت هایی بر بلا و مصیبت وارده چندان صابر نیستند، یا دارای چندان قدرتی نیستند که حق مظلومان را از ظالمان بستانند، یا اموراتشان را بدون حکمت انجام خواهند داد. پس چنین آگاهی سیاسی چه فایده ای در بر خواهد داشت؟ آیا اساسا" سایر ارکان حرکت می توانند بر چنین آگاهی سیاسی تکیه کنند؟!
بسیاری از جوانب تربیت در جریان یک تربیت اصیل، اصل و پایه هستند که برخی از حرکت ها از آن ها غفلت کرده اند. دلیل لین غفلت یا به خاطر اهتمام بیش از حد به جوانب دیگر است یا به علت عدم احساس نیاز به آن می باشد.
در کتاب «واقعنا المعاصر» به برخی از این جنبه ها که توجه کافی به آن ها نشده است اشاره کرده ام. علت این بی توجهی عدم احساس نیاز به آن ها بوده است. در این جا به برخی از این جنبه ها که به مقتضیات«لا اله الا الله» مرتبط هستند، و بر بیداری اسلامی است که به منظور زنده کردن آنها در دل پیروانش به آن ها توجه کافی داشته باشد، اشاره می کنم.
اعتقاد راسخ به این که تنها خداوند روزی دهنده و صاحب قدرت است و تنها او می تواند جلب کننده ی نفع و دفع کننده ی هر ضرری باشد. اعتقاد به این که مرگ و حیات تنها در دست اوست مسایلی هستند که در امر تربیت بسیار کم به آن ها توجه می شود. ما اغلب به اعتقاد نظری و یقین ذهنی که در اولین مراحل ایمان حاصل می شود اکتفا کرده ایم، اما این یقین ذهنی که در اولین مراحل ایمان حاصل می شود اکتفا کرده ایم، اما این یقین ذهنی در زمان مشکلات دچار تزلزل می شود، در حالی که مصیبت و مشکلات یکی از سنت های خداوند است که همیشه متوجه مخلوقاتش می شود:
( الم أَحَسِبَ النَّاسُ أَن یُتْرَکُوا أَن یَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لَا یُفْتَنُونَ وَلَقَدْ فَتَنَّا الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ فَلَیَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِینَ صَدَقُوا وَلَیَعْلَمَنَّ الْکَاذِبِینَ )عنکبوت/۱-۳
« الف ، لام ، میم . آیا مردمان گمان برده‌اند همین که بگویند ایمان آورده‌ایم ( و به یگانگی خدا و رسالت پیغمبر اقرار کرده‌ایم ) به حال خود رها می‌شوند و ایشان ( با تکالیف و وظائف و رنجها و سختیهائی که باید در راه آئین آسمانی تحمّل کرد ) آزمایش نمی‌گردند ؟ ! ما کسانی را که قبل از ایشان بوده‌اند ( با انواع تکالیف و مشقّات و با اقسام نعمتها و محنتها ) آزمایش کرده‌ایم ، آخر باید خدا بداند چه کسانی راست می‌گویند ، و چه کسانی دروغ می‌گویند . »
چقدر به رسوخ چنین ایمانی اهمیت داده ایم تا از یقین ذهنی به یقین قلبی تبدیل شود، و دل را چنان فراگیرد که به قدر خداوند مطمئن گردد و با یقین ثابت و گام های استواری که حوادث و مشکلات آن را متزلزل نکنند، با آن هاموجه شود؟
وضعیت ناگوار سرزمین هایی که بیشتر مسلمانان در آن زندگی می کنند چیزی جز هرج و مرج و اضطراب شخصیتی که گاهی شعله ور می شود و بعد از مدتی به سرعت خاموش می شود، نیست. در کتاب «واقعنا المعاصر» به تفصیل به این مطلب اشاره کرده ام. این در حالی است که اسلام مردم را با واقعیت های زندگی روبرو کرده و در میان آن ها بهترین امت را به وجود می آورد. هرگاه نور اسلام در دل های مردم رو به ضعف نهاد، مردم به آن وضعیت ناگوار برخواهند گشت.
ما مسلمانان برای علاج چنین مشکلی که به مشکلات فرهنگی مشهورند، چه قدر تلاش کرده ایم؟
ما می گوییم: علاج این مشکلات در توجه به مقتضیات «لا اله الا الله» است و با آن مرتبط می باشد؛ زیرا یکی از مقتضیات «لا اله الا الله» مقتضیات فرهنگی است.
بهتر است برخورد های شدیدی که متوجه حرکت های اسلامی می شود، و نیز مکر و حیله هایی که مسیحیان و صهیونیست های جهانی و نوکران دست پرورده ی آنان در سرزمین های اسلامی با هدف تنگ کردن فضا برای فعالیت حرکت های اسلامی بکار می گیرند را در لیست مشکلات و موانع موجود در مسیر تربیت قرار دهیم.
تمام موارد ذکر شده، موانع و مشکلاتی هستند که در مسیر تربیت قرار دارند.
با وجود تمام این مشکلات و موانع، آیا باید دست روی دست گذاشت و هیچ کاری انجام نداد؟!
چه کسی از ما مسئولیت این سکوت را در روز قیامت در مقابل خداوند بر عهده خواهد گرفت؟!
هرگز نباید سکوت کرد. برماست که موانع را شناسایی کرده، تا تلاش و کوشش لازم را جهت مقابله با آن ها بکار گیریم، و پیروزی را به تأخیر نیندازیم.برماست که با شتاب گام برنداریم، و از تلاش و کوشش خسته نشویم، و راه رسیدن به اهدافمان را طولانی نکنیم. این را نیز باید بدانیم و به آن معتقد باشیم که بشارت خداوند بزرگتر از هر مشکل و مانعی است.
با وجود تمام مشکلات و انحرافاتی که امت دچار آن ها شده است خوب بنگرد و ببیند که «لا اله الا الله» چگونه از محتوای اصلی خود افول کرده و تنها به یک کلام خشک و بی روح تبدیل شده است؛ کلامی که تنها با زبان ادا می شود. و اگر به مکر و حیله هایی که دشمنان امت اسلامی در قرون اخیر و به ویژه در قرن اخیر نسبت به امت اسلامی به کار برده اند، نگاهی بیندازد، یقین پیدا می کند که امت اسلامی و دین اسلام از بین رفته و دیگر بر نخواهد گشت. اما آن چه در تقدیر خداوند استچیز دیگری است و بیداری اسلامی دلیلی بر این مطلب است. مسافتی که بیداری اسلامی طی کرده تا از مرگ تدریجی به یک حرکت زنده و پویا رسیده، مسافتی بس طولانی بوده است.
اگر امروز پرسیده شود: آیا تا رسیدن به هدف فاصله ی زیادی داریم؟ در جواب خواهیم گفت: اهدافمان دورتر از حقیقتی نیست که به آن رسیده ایم.
تلاش برای بیدار کردن کسی که چرت زده، و راهنمایی او برقرار گرفتن در مسیر صحیح، با تلاش در جهت راهنمایی فردی که بیدار است و تشویق او در جهت گام برداشتن مطلوب و تحریک او برفعالیت بیشتر، با هم بسیار تفاوت دارد.
بشارت دیگر که شایسته ی توجه است، این که بیداری اسلامی زمانی شروع شده است که جاهلیت غربی در منتهی درجه ی خود قرار دارد، و تمام کره ی زمین در حال بیداری است و بیداری اسلامی صدای خود را به تمام جهانیان رسانده و دشمنانش مقهور او شده و در برابر او ذلیل و ناتوان شده اند. آن چه مسلم است این که امروز تغییر اوضاع بیشتر از قبل صورت می گیرد.
نصف جاهلیت سقوط کرده است. به فضل و قدرت خداوند ریشه ی این بیداری به اعتراف نیکسون در کتاب«اغتنموا الفرصه» در جهاد افغانستان می باشد که یکی از عوامل مهم در سقوط این نصف از جاهلیت بوده است، اگرچه رسانه های غربی متأسفانه به طور کامل آن را بیان نکرده، بلکه در سانسور کردن جهانی مسئله نیز شرکت کردند؛ اما با این وجود قسمت دیگر این جاهلیت همچنان فعال است و راهی به سوی فروپاشی و سقوط طی می کند. علت این سقوط هم عوامل فسادی است که با خود حمل می کند که براساس سنت خداوند غیر ممکن است که زیاد دوام بیاورد.
جاهلیت در مقابل قدرت غالب و چیره ی خداوند متعال چیزی نیست و مغلوب است.
دشمنان اسلام نمی توانند مانع تحقق قدرت خداوند شوند و هرگز نمی توانند آثار قدرت خداوند و واقعیت اسلام را محو کنند.
مسلمان شدن صدها هزار نفر در اروپا و آمریکا که اکثریت آن ها پزشکان و مهندسان و دانشمندان تحصیل کرده می باشند یکی دیگز از بشارت ها و مژده ها است.
ما نمی گوییم اوضاع و احوال امت اسلامی آن ها را به اسلام جذب کرده است؛ زیرا اوضاع کنونی امت اسلامی بیشتر تنفرزا است تا جذب کننده، بلکه آن چه آن ها را جذب اسلام کرده است،خود اسلام است، و آن هم به پاکی و واقع گرایی اش بر می گردد. امروز که جاهلیت در تاریکی فرو رفته است، پاکی و واقع گرایی اسلام بیش از پیش نمایان است. جاهلیت معاصر از این که فرزندانش هر روز بیشتر از گذشته به دامن اسلام روی می آورند بسیار متعجب است و از این که در بدبین کردن آن ها از اسلام موفق نشده بسیار خشمگین است. آن ها علی رغم فشارهایی که بر فرزندانشان و به ویژه بر زنان وارد می کنند، نمی توانند از روی آوری به اسلام منعشان کنند. هر چند که زنان برای هر ادعای جاهلی بر ضد اسلام مهره ای تمام عیار می باشند.
ما نباید این بشارت عظیم را فراموش کنیم که تمام مکرهای وحشیانه؛ از کشتار و آواره کردن گرفته تا شکنجه و اذیت و آزاری که نسبت به اسلام بکار می گیرند، ثمره ای چیزی جز گسترش اسلام در تمام زمین نیست و نبوده است:
(وَاللّهُ غَالِبٌ عَلَى أَمْرِهِ وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لاَ یَعْلَمُونَ)یوسف/۲۱
«خدا بر کار خود چیره و مسلّط است ، ولی بیشتر مردم ( خفایای حکمت و لطف تدبیرش را ) نمی‌دانند .»
اسلام در حال پیشروی و رشد است، و ما در این گفته تنها نیستیم، بلکه اروپا نیز به این مسئله اعتراف می کند.
غربیان این را از ترس می گویند اما ما از خوشحالی و دلیلی بر تحقق وعده های خداوند.
پیامبر(ص) در حدیثی که مسلم روایت کرده است چنین می فرماید:
«قیامت برپا نمی شود مگر این که مسلمانان و یهود با هم جنگ می کنند، پس مسلمانان یهودیان را به حدی می کشند که فرد یهودی خود را زیر سنگ و درخت پنهان می کند و سنگ و درخت می گویند: ای مسلمان! ای بنده ای خدا! این یهودی است که پشت من خود را مخفی کرده است، بیا و او را بکش.»
و نیز در حدیثی که امام احمد روایت می کند، آمده است که:
«در میان شما نبوت خواهد ماند تا زمانی که خدا بخواهد، سپس بعد از آن از میان شما می رود(دیگر پیامبر(ص) میان شما نمی ماند)، و خلفای راشد خواهند آمد. آن ها نیز در میان شما خواهند بود تا زمانی که خداوند بخواهد، بعد آن ها نیز میروند(دوران خلافت راشده تمام خواهد شد) سپس حکومتی که به رعیت ظلم می کند می آید و تا زمانی که خداوند بخواهد در زمین باقی خواهد ماند، و بعد از مدتی می روند و در آخر خلافت راشد بر اساس منهج پیامبران بر سر کار خواهد آمد».
با وجود چنین بشارت هایی بیداری اسلامی دارای مسئولیت سنگینی است. بر اوست که مفهوم زنده ی «لا اله الا الله» را به دل های مردم برگرداند؛ مفهومی که روزی در زمین مؤثر بود.
بر بیداری اسلامی است که توده ابرهای سیاهی که «لا اله الا الله» را در طول قرن ها در اثر کوتاهی ها و سستی ها و انحرافات پوشانده است، کنار بزند و انوار نورانی آن را مشاهده کند و به مردم بنمایاند.
بر بیداری اسلامی است که امروز خود را چون روزهای آغازین نهضت اسلامی نشان دهد؛ روزی که با تمام مقتضیاتش در زندگی امت اسلامی تأثیر گذاشت، و برای بشریت نوری شد که آن ها را از گمراهی نجات داد، حتی کسانی که بر دین خود باقی مانده بودند، از این نور استفاده ها بردند.
این دین چون روز نزولش از طرف خداوند محفوظ است، و خداوند حفظ آن را خود متعهد شده است.
بر ماست که دلهایمان را بر روی «لا اله الا الله» بگشاییم و به مقتضیات آن عمل نماییم. تنها در این صورت است که دل ها شعله هایی از نور دریافت خواهند کرد و مشعل های راه مردم و هدایتگر آن ها خواهند شد.
واجبات و وظایف بیداری اسلامی همان چیزی است که ذکر و بیان شد.
برخی که قادر به طی کردن مسیر درست و صحیح نمی باشند می گویند: آیا زمان انتقال و پرداختن به موضوع دیگر فرا نرسیده است؟ بحث در مورد «لا اله الا الله» تا کی باید ادامه داشته باشد؟
هدف از نگارش این مطلب این بود که با تأکید بگویم: هنوز فرصت پرداختن به موضوع دیگر نیست. هر آن چه مردم آن را موضوع دیگر می دانند، جزو مقتضیات «لا اله الا الله» است، اگر چه در آغاز بسیار دور به نظر برسد.
کسانی که روند حرکت بیداری اسلامی را کند می بینند می گویند: ما را از بحث درباره ی «لا اله الا الله» رها کنید، از این بحث ها خسته شدیم. به آن ها می گوییم: ما شما را از کار و دعوت باز نمی داریم. هر طور که دوست دارید کار و فعالیت کنید. هر روشی که به نظرتان شما را به اهدافتان زودتر می رساند، بکار بگیرید. اما ما یقین داریم که بر خواهید گشت و در نهایت خواهید گفت: تمام تلاش های و فعالیت هایمان به هدر رفت. مردم هیچ اخلاق و منهج صحیحی ندارند. آن ها دزدی می کنند و به مکر و حیله نسبت به یکدیگر دست می زنند، رشوه خواری می کنند، به یکدیگر ظلم می کنند، به یکدیگر تهمت های ناروا می زنند، مصالح شخصی را بر مصالح جمعی ترجیح می دهند. تمام تلاش و کوشش ما به هدر رفت. اکنون می خواهیم به آغز کار برگردیم یا حتی به عقب و عقب تر از آن.
ای برادرانی که چنین فکر می کنید و چنین معتقدید! ما شما را باز نمی داریم و مانع کارتان نمی شویم. تنها چیزی که به شما می گوییم این است که: آن چه از کتاب خدا و منهج پیامبر (ص) یاد گرفته ایم، این است که باید کار را با مقتضیات «لا اله الا الله» شروع کرد، و مردم را بر اساس این مقتضیات تربیت نمود. سپس باید هدفمان را هدفی ایمانی قرار دهیم؛ هدفی که از «لا اله الا الله» سرچشمه گرفته و با خون و پوست مردم عجین شده باشد. بعد از این بنگرید که کار و فعالیتی که در چارچوب «لا اله الا الله» انجام گیرد با غیر آن چه تفاوت هایی دارد.
ما هرگز نمی گوییم: تا زمانی که ریشه ی «لا اله الا الله» را در دل های مردم نکاشته و آن را تحکیم نبخشیده اید، زمین را با تمام انحرافاتش رها کنید! ما به شما واقعیت موجود را می گوییم که عبارت است از این که: دشمنان شما نمی خواهند زمین آباد شود، تا همچنان در برابرشان ذلیل و در برابر امیال و آرزوهایشان مطیع باشید.
شما از این دشمنان نجات نخواهید یافت مگر به «لا اله الا الله» برگردید، و خودتان را بر اساس مقتضیات آن تربیت نمایید و برای جهاد تحت لوای آن آماده شوید. تنها در این صورت است که اوضاع و احوال زمین تغییر خواهد کرد. وقتی زمین آباد می گردد که اتخاذ اسباب کنید و دلهایتان به «لا اله الا الله» مؤمن گردد و سربازانی زیر پرچم آن گردید.
( وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُواْ وَاتَّقَواْ لَفَتَحْنَا عَلَیْهِم بَرَکَاتٍ مِّنَ السَّمَاءِ وَالأَرْضِ وَلَکِن کَذَّبُواْ فَأَخَذْنَاهُم بِمَا کَانُواْ یَکْسِبُونَ ) [اعراف: ۹۶]
« اگر مردمان این شهرها و آبادیها ( به خدا و انبیاء ) ایمان می‌آوردند و ( از کفر و معاصی ) پرهیز می‌کردند ، ( درگاه خیرات و ) برکات آسمان و زمین را بر روی آنان می‌گشودیم ( و از بلایا و آفات به دورشان می‌داشتیم ) ولی آنان به تکذیب ( پیغمبران و انکار حقائق ) پرداختند و ما هم ایشان را به کیفر اعمالشان گرفتار و مجازات نمودیم ( و عبرت جهانیانشان کردیم ) . »
بر بیداری اسلامی است که وظیفه ی خود را بشناسد و به اظهارات کسانی که می خواهند با طرح سؤالاتی چون: برنامه ی عملی شما برای حل این مشکلات چیست؟ و … او را به تدریج از اهدافش غافل کنند، توجه نکند.
تنها برنامه ی عملی این امت برگشت به اسلام است.
این که خداوند مقرر کرده است که اسلام در زمین منتشر شود و آن را در زمین به امانت گذاشته است، بزرگترین نعمت است. اما وقتی مسلمانان نسبت به مقتضیات «لا اله الا الله» کوتاه آمدند، این نعمت ضایع شد و از دست رفت و تنها زمانی می توانند این امانت را باز گردانند و حق آن را اداء نمایند که به سوی «لا اله الا الله» و مقتضیات آن برگردند و کار تربیتی خود را از مقتضیات ایمانی آن آغاز و به ترتیب یکی پس از دیگری پیش بروند و از هیچ یک از مقتضیات آن و به ویژه مقتضیات جهادی غفلت نکنند.
ما وقتی به مردم می گوییم به «لا اله الا الله» برگردید، در حقیقت آن ها را به یک برنامه ی عملی و واقعی که وجود و هویتشان را به آن ها برمی گرداند راهنمایی می کنیم. با این کار مشکلات را از دوش آن ها برمی داریم و قدرت واقعیشان را در زمین به آن ها باز می گردانیم، به شرط این که به مقتضیات «لا اله الا الله» بر اساس منهج ربّانی عمل نمایند:
(وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُم فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَى لَهُمْ وَلَیُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لَا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً ) [نور: ۵۵]
«خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته انجام داده‌اند ، وعده می‌دهد که آنان را قطعاً جایگزین ( پیشینیان ، و وارث فرماندهی و حکومت ایشان ) در زمین خواهد کرد ( تا آن را پس از ظلم ظالمان ، در پرتو عدل و داد خود آبادان گردانند ) همان گونه که پیشینیان ( دادگر و مؤمن ملّتهای گذشته ) را جایگزین ( طاغیان و یاغیان ستمگر ) قبل از خود ( در ادوار و اعصار دور و دراز تاریخ ) کرده است ( و حکومت و قدرت را بدانان بخشیده است ) . همچنین آئین ( اسلام نام ) ایشان را که برای آنان می‌پسندد ، حتماً ( در زمین ) پابرجا و برقرار خواهد ساخت ، و نیز خوف و هراس آنان را به امنیّت و آرامش مبدّل می‌سازد ، ( آن چنان که بدون دغدغه و دلهره از دیگران ، تنها ) مرا می‌پرستند و چیزی را انبازم نمی‌گردانند» .
آینده از آن اسلام است، خواه دشمنان را خوش آید یا ناخوش:
(إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِکُلِّ شَیْءٍ قَدْراً ) [طلاق: ۳]
«خداوند فرمان خویش را به انجام می‌رساند و هر چه را بخواهد بدان دسترسی پیدا می‌کند . خدا برای هر چیزی زمان و اندازه‌ای را قرار داده است ».
می خواهم بگویم: دشمنان یقین دارند که اسلام برخواهد گشت. اما آیا مسلمانان نیز چنین یقینی دارند؟!
وظیفه ی بیداری اسلامی است که بذر این یقین را در دل مردم (مسلمانان) بکارد تا به حقیقت تبدیل شود و تنها راه مردم این است که بذر را از نو در دلهایشان بکارند؛ بذر «لا اله الا الله» و «محمد رسول الله».
( أَلَمْ تَرَ کَیْفَ ضَرَبَ اللّهُ مَثَلاً کَلِمَهً طَیِّبَهً کَشَجَرهٍ طَیِّبَهٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِی السَّمَاء تُؤْتِی أُکُلَهَا کُلَّ حِینٍ بِإِذْنِ رَبِّهَا وَیَضْرِبُ اللّهُ الأَمْثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ ) [ابراهیم: ۲۵- ۲۴]
« بنگر که خدا چگونه مثل می‌زند : سخن خوب به درخت خوبی می‌ماند که تنه آن ( در زمین ) استوار و شاخه‌هایش در فضا ( پراکنده ) باشد . بنا به اراده و خواست خدا هر زمانی میوه خود را بدهد ( و دائماً به بارنشسته و سرسبز و خرم باشد ) . خداوند برای مردم مثلها می‌زند تا متذکّر گردند ( و پند گیرند ) » .
—————————————————————-
منبع: «لا اله الا الله» روح زندگی / مؤلف: محمد قطب / مترجم: جهانگیر ولدبیگی / انتشارات: نشر احسان ۱۳۸۶
