رحمت خداوند !
رحمت خداوند !
علامه فقیه ابوللیث سمرقندی
آنگاه که آیه : (و رحمتی وسعت کل شیء [۱]) « رحمت من هر چیزی را احاطه کرده است »
نازل شد ابلیس لعین گفت : من نیز شیئ هستم وبه رحمت الله امید بست و یهود و نصاری نیز امیدوار شدند لیکن آنگا ه که جزء بعدی نازل شد
(فسا کتبها للذین یتقون و یؤتون الزکوه والذین هم بایتنا یؤ منون)[۲] « من این رحمت را برآنان (نازل )می کنم که از شرک دوری جویند و زکوه بدهندو کسانیکه برآیات ما ایمان داشته باشند)
ابلیس مایوس شد لیکن یهود ونصاری گفتند ما شرک نمی کنیم زکوه می دهیم وبرایتهای الله ایمان داریم لیکن بعد از نازل شدن ادامه آیه که می فرماید:
(الذین یتبعون الرسول النبی الامی )[۳] « وانانکه از نبی امّی پیروی می کنند»
یهود و نصاری نیز مایوس شدند حال فقط مؤ منین مستحق آن آیه شدند باید بی حد وشمار شکر گذار این نعمت عظمی باشند
دعا و امید یحیی بن معاذ رازی (رح)
۱- ای الله ! یک قسمت از رحمتت را در دنیا نازل فرموده ای وبه طفیل و برکت آن چنان اسلام گرانبها وبا ارزشی را به ما عطا نمودی و آنگاه در قیامت صد قسمت از رحمتت را نازل می فرمایی ما چگونه به مغفرت از جانب شما امید وار نباشیم؟
۲- ای الله ! اگر ثواب تو برای فرمانبرداران و رحمت تو برای گناهکاران است من که فرمانبردار نیز باشم به ثواب تو امیدوارم و اگر گناهکارم چرا امیدوار رحمت تو نباشم ؟
۳- ای الله! برای دعوت دوستان خود جنت را آفریدی و کفار را از آن مایوس و محروم کردی ونیز فرشته ها به جنت ضرورتی ندارند وتو نیز از آن بی نیازی پس به غیر از ما جنت برای کیست؟
هیچ کس را از رحمت الله مایوس مگردان: همانا باری حضرت رسول اکرم (ص) صحابه (رض) را در حال خندیدن دید با ناگواری فرمودند : شما در حالی می خندید که پشت سر ، جهنم در کمین است ونیز فرمودند : در آینده شمارا در چنین حالتی نبینم و رفتند صحابه (رض) می فرمایند : ما چنان افسرده ، مایوس و غمگین شدیم که گویا پرنده ها نشسته اند ، چندی نگذشت حضرت رسول الله (ص) برگشتند و فرمودند : همین الان جبرئیل (ع) از جانب الله پیغام آورد که تو بنده های مرا از رحمت من مایوس کردی به آنها بگو من غفور الرحیم هستم ونیز عذاب من دردناک است .
برچهار چیز می توان سوگند خورد : حضرت عبدالله بن مسعود (رض) به حضرت عبدالرحمن (رض) فرمودند : من برسه چیز قسم می خورم وبرچیز چهارمی شما قسم بخورید ومن انرا تصدیق و تایید می کنم.
۱-الله جل شانه هر کس را در دنیا دوست خود نماید د رقیامت نیز او را دوست خویش قرار می دهد .
۲- حق سبحانه و تعالی بامسلمانی که ایمانش ضعیف است هر گز مانند غیر مسلمان یکسان برخورد و معامله نمی فرمایند .
۳- انسان به هر کس که محبت بورزد ، در قیامت نیز همراه او خواهد بود.
۴- اگر الله سبحانه و تعالی در دنیا پرده پوشی هر کسی را نموده باشد حتما در قیامت نیز پرده پوشی او را می کند.
(اللهم جعلنا منهم )
شفاعت برای گنا هکاران است:
از حضرت جابر(رض) روایت شده است که سردار عالم تاجدار مدینه (ص) فرمودند : شفاعت من برای گناهکاران امتم خواهد بود و هر کس که انکار بنمایداواز شفاعت محروم می شود.
واقعه عبرت آموز: حضرت جبرئیل (ع) واقعه ای را برای حضرت رسول مقبول (ص) تعریف می نمود : شخصی برپهنای کوهی که چهار اطراف آن آب شور بود ، عبادت کرد . الله جل شانه برای او در آن کوه چشمه کوچکی از آب شیرین خارج ساخت و درخت اناری پیدا فرمود . آن شخص روزانه از آن انار می خورد واز آب آن چشمه می نوشید ووضو می گرفت تا آنگاه که دعا کرد یا الله ! روح مرا در حالت سجده قبض بفرما . که الله تعالی دعای وی را قبول فرمود. حضرت جبریئل (ع) در ادامه فرمودند : ما از آسمان فرود می آمدیم ، اکثرا او را در حالت سجده می دیدیم ،تا انوقت که در همان روحش قبض شد . روز قیامت الله تعالی درباره آن شخص خطاب به ملائکه می فرماید : بنده مرا بخاطر رحمت من در جنت داخل گردانید . ان شخص می گوید : من به خاطر اعمال خود به جنت می روم . از جانب احکم الحاکمین حکم میشود : نعمتهای من را با اعمال او موازنه کنید ، چنانچه در نتیجه موازنه ، عبادت پانصد ساله او فقط در مقابل نعمت چشم محسوب می شود واز جانب خداوند قدوس حکم می شود این بنده مرا به دوزخ ببرید ، چنانچه اورا می برند اما کمی بعد آن شخص اعلان می کند یا الله ! مرا به فضل خود داخل جنت بگردان، که حکم میشود اورا برگردانید تا در مقابل شاهنشاه مطلق ایستاده وبه این سوالها جواب بدهد .
سوال : ای بنده ! چه کسی تو را پیدا کرد ؟
جواب: یا الله شما
س: این کار از عمل تو انجام گرفت یا از رحمت من؟
ج: از رحمت شما
س: چه کسی قوت وتوفیق پانصد سال عبادت را به تو داد؟
ج: یا الله شما
س: چه کسی در میان دریا شما را به کوه رساند ؟ چه کسی چشمه آب شیرین را از بیغ دریای شور و گل آلود بیرون کرد ؟ چه کسی درخت انار را پیدا کرد ؟ چه کسی مطابق درخواست تو روح تو را در حالت سجده قبض نمود؟
ج: ای پروردگار شما
حق سبحانه و تعالی ارشاد می فرمایند : اینهمه از رحمت من شده است بنابراین بارحمت خود شما را داخل جنت می گردانم .
بشارت: هرگاه هنگام موت در دل بنده امید وخوف هردو جمع باشند الله تعالی مطابق امید او با فیصله و معامله می نماید و خوف او را دور می کند .
اقوال قدیمی : حضرت ابن مسعود (رض) می فرماید : در قیامت رحمت الله تعالی چنان وسیع خواهد بود که شیطان نیز بادیدن ان برای خود توقع و طلب رحمت و شفاعت می کند. فضیل بن عیاض (رض) می فرمایند : در تندرستی ، خوف بهتر است تا برای انجام اعمال کوشش شود وبه هنگام ضعفو مرض، امید افضلاست تا که انسان از رحمت الله مایوس نشود.
واقعه ای عجیب درباره بخشش الله: احمد بن سهیل(رح) می فرمایند: من یحیی بن اکتم را در خواب دیدم از او پرسیدم
الله تعالی چه فیصله ای برای شما نمود؟
گفت الله مرا فرا خواند و فرمود : ای شیخ سوء لغزشهای فراوانی کردی من عرض کردم : پروردگار اینک درباره آن چیزی نخواهم گفت ؟ الله فرمود: بعد چه خواهی گفت ؟ عرض کردم یا الله ! من از عبد الرزاق و اواز زهری واو از عروه واواز عایشه (رض) و ایشان از حضرت رسول اکرم (ص) وانحضرت (ص) از جبرئیل امین(ع) این ارشاد شما را نقل وبیان کردند که ارشاد فرمودید :« وقتیکه من می خواهم یک کهنسال مسلمانی را عذاب بدهم بخاطر پیری و کهو لت و پیری او شرمم می آید که اورا عذاب دهم»
یا الله ! من نیز پیر هستم آنگاه الله تعالی فرمودند : همه آنها راست گفتند. سپس برای من نیز حکم داخل شدن در جنت داده شد.
نصیحتی جامع:همانا باری حضرت عمر (رض) به خدمت حضرت رسول اکرم (ص) حاضر شده وایشان را در حال گریه دیدند واز آن حضرت (ص) درباره دلیل گریه سوال فرمودند : در جواب حضرت نبی اکرم (ص) فرمود : حضرت جبرئیل نزد من آمد و فرمود الله تعالی (تا این حد برای کهنسال ها ارزش قائل است ) که می فرماید : به خاطر پیری کهنسال ها مرا شرم می آید که آنها را عذاب دهم در حالیکه مسلمان در حالت پیری از نا فرمانی الله ربّ العزت شرم نمی کند . بنابراین هر پیرمسلمانی باید در برابر این انعام و اکرام غیر معمولی الله ربّ العزت بی حد شکر گذار باشد و زبانش همیشه به تعریف او تر وتازه باشد ونیز باید از الله واز فرشته های او کراما کاتبین شرم نموده و به طور کلی از گناهان اجتناب و پرهیز نماید چون معلوم نیست موت ( خصوصا در حالت پیری )چه وقت فرا می رسد؟
زیرا هنگامیکه محصول می رسد فورا آنرا دور می کنند در کودکی انسان در فکر و توقع جوان شدن است ودر جوانی در توقع و انتظار پیری ، اما بعد از پیری جز موت دگر فکر چه چیزی را می توان نمود؟
سایه عرش الهی برای هفت دسته از مردم است:
در قیامت آنگاه که جز سایه عرش الهی سایه دیگری وجود نخواهد داشت ، الله تبارک وتعالی به هفت گروه از مردم در زیر سایه عرش جایگاه عنایت می فرمایند:
۱- امام عادل(حاکم منصف)
۲- جوان عبادت گذار (عبادت هر کسی مورد پسند الله می باشد لیکن ربّالعالمین عبادت جوان را بیشتر می پسندد )
۳- آن شخصی که پیوسته دلش معلّق در مسجد باشد(ودر فکر اوقات نماز باشد)
۴- آندو شخصی که فقط برای رضای الله به یکدیگر محبت می ورزند.
۵- آن شخصی که در تنهایی الله رایاد نموده و گریه کند( که این علامت اخلاص است)
۶- آنکس که چنان پنهان صدقه بدهد حتی برخودش نیز معلوم نشود که چقدر صدقه نمود.
۷- وآن شخص که زنی جمیل وزیبا روی اورا به طرف خود بخواند واو دعوت اورا رد نموده و بگوید از الله می ترسم.
یا الله ( به فضل خویش ) تمام مسلمانها و به طفیل آنها این سیاه کار را به تمام این صفات مزیّن فرما و ما را مستحق سایه عرش خویش قرار بده ؛ آمین .
——————————————————–
منبع : غافلان را آگاه سازیم
تصنیف عربی: علامه فقیه ابوللیث سمرقندی
ترجمه اردو: مولانا محفوظ الحسن سنهبلی
ترجمه فارسی : محمد طاهر احمد زاده مقدم