پیام خدا به ما نشانه محبت وی، و شیوه برخورد مردم با این پیام

پیام خدا به ما نشانه محبت وی، و شیوه برخورد مردم با این پیام

نویسنده : مجدی الهلالی /مترجم: مجتبی دوروزی

به رغم آن که بسیاری از مردم از دشمن خدا؛ یعنی ابلیس پیروی می کنند و عبادت پروردگارشان را پشت گوش انداخته وبه فراموشی سپرده اند اما خداوند نمی خواهد که آنان را بدین خاطر مجازات نماید؛ زیرا آنان را دوست دارد، لذا نعماتش پیوسته بر آدمیان جاری بوده و آنان را حمایت و پشتیبانی می کند: ” إِنَّ اللّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُوفٌ رَّحِیمٌ ” ” خدا [نسبت] به مردم دلسوز و مهربان است” (بقره:۱۴۳)

در کمین آنان ننشسته تا به محض ارتکاب گناه آنان را دچار عذاب کند. ” وَلَوْ نَشَاء لَمَسَخْنَاهُمْ عَلَى مَکَانَتِهِمْ فَمَا اسْتَطَاعُوا مُضِیًّا وَلَا یَرْجِعُونَ” (یس:۶۷ ) ” و اگر بخواهیم هرآینه ایشان را در جاى خود مسخ مى‏کنیم [به گونه‏اى] که نه بتوانند بروند و نه برگردند”

بلکه آنان را مهلت داده و پیوسته فرصت در اختیارشان می نهد تا بلکه قبل از پایان لحظات به سویش بازگردند:

” وَلَوْ یُؤَاخِذُ اللّهُ النَّاسَ بِظُلْمِهِم مَّا تَرَکَ عَلَیْهَا مِن دَآبَّهٍ وَلَکِن یُؤَخِّرُهُمْ إلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى فَإِذَا جَاء أَجَلُهُمْ لاَ یَسْتَأْخِرُونَ سَاعَهً وَلاَ یَسْتَقْدِمُونَ ” ( نحل: ۶۱)

” و اگر خداوند مردم را به [سزاى] ستمشان مؤاخذه مى‏کرد جنبنده‏اى بر روى زمین باقى نمى‏گذاشت لیکن [کیفر] آنان را تا وقتى معین بازپس مى‏اندازد و چون اجلشان فرا رسد ساعتى آن را پس و پیش نمى‏توانند افکنند “

در حالی که آدمیان به نافرمانی و کفر خود ادامه می دهند خداوند صبر می کند… بردباری می نماید تا شاید بیدار گشته و به راه رشد باز گردند… آسمان ها را از این که به روی زمین بیفتد و دریاها را از آن که به خاطر خشم بر گناهکاران زمین را در زیر آب خود قرار دهند، نگه می دارد: ” إِنَّ اللَّهَ یُمْسِکُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ أَن تَزُولَا وَلَئِن زَالَتَا إِنْ أَمْسَکَهُمَا مِنْ أَحَدٍ مِّن بَعْدِهِ إِنَّهُ کَانَ حَلِیمًا غَفُورًا ” ( فاطر :۴۱)

” همانا خدا آسمانها و زمین را نگاه مى‏دارد تا نیفتند و اگر بیفتند بعد از او هیچ کس آنها را نگاه نمى‏دارد اوست بردبار آمرزنده”

ما را رها نمی کند که به تنهایی به مقابله با شیطان برخیزیم بلکه برای هرکدام از ما فرشته ای گماشته که ما را به انجام کار نیک ترغیب و تشویق می کند. پیامبر (ص) می فرماید: در قلب دو مونس و همدم وجود دارد، مونسی از فرشته که به سوی نیکی و تصدیق حق فرا می خواند که هر کس چنین حالتی را در خود یافت بداند که از سوی خداوند است و سپاس خدای را به جای آورد و مونسی از شیطان که به شر وبدی و تکذیب حق و دوری از خیر و نیکی فرا می خواند کسی که چنین حالتی در خود یافت باید از شر شیطان رانده شده به خداوند پناه ببرد ( اعوذ بالله من الشیطان الرجیم )، سپس این سخن خداوند را تلاوت کرد: ” الشَّیْطَانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ “( بقره:۲۶۸) ” اهریمن شما را وعده تهدیدستی می دهد.”

از جمله تصاویر عشق و رحمت خداوند نسبت به بندگانش این است که دَرِ توبه را به روی همگان گشوده و این در را به روی هیچ انسانی نبسته است. هیچ انسانی مگر در پایانی ترین لحظات زندگی و هنگام خروج روح از بدن و پایان یافتن زمان امتحان.

پیام های آسمانی:

همچنین از جمله دلایل عشق خداوند نسبت به بندگانش این است که در طول تاریخ پیام هایی را برای آنان فرستاده تا آنان را نسبت به آن چه به خاطرش آفریده شده اند تذکر و یادآوری دهد، مردمان چه بخواهند یا نخواهند به سویش باز می گردند تا نسبت به آن چه انجام داده اند آنان را باز خواست کند در این پیام ها آنان را وعده بهشت می دهد اگر او را اطاعت کنندآنان را از آتش جهنم می ترساند تا از او بترسند و در اجرای فرامینش استوار و محکم باشند. ” لَهُم مِّن فَوْقِهِمْ ظُلَلٌ مِّنَ النَّارِ وَمِن تَحْتِهِمْ ظُلَلٌ ذَلِکَ یُخَوِّفُ اللَّهُ بِهِ عِبَادَهُ یَا عِبَادِ فَاتَّقُونِ ” ( زمر:۱۶)

” آنها از بالاى سرشان چترهایى از آتش خواهند داشت و از زیر پایشان [نیز] طبق‏هایى [آتشین است] این [کیفرى] است که خدا بندگانش را به آن بیم مى‏دهد اى بندگان من از من بترسید “

خداوند سبحان د رمیان آدمیان بهترین بندگانش را برگزید تا پیام هایش را به مردمان برسانند: ” وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِی کُلِّ أُمَّهٍ رَّسُولًا أَنِ اعْبُدُواْ اللّهَ وَاجْتَنِبُواْ الطَّاغُوتَ” ( نحل: ۳۶) ” و در حقیقت در میان هر امتى فرستاده‏اى برانگیختیم [تا بگوید] خدا را بپرستید و از طاغوت [شیطان، بتان، ستمگر و غیره] دوری کنید.”

و به هر رسولی از رسولانش معجزه ای عطا کرده تا بیان گر صدق آن چیزی باشد که از جانب پروردگارش می آورد تا مردم در کارش دچار شک و شبهه نشوند: ” قَالَ یَا قَوْمِ أَرَأَیْتُمْ إِن کُنتُ عَلَى بَیِّنَهً مِّن رَّبِّی وَآتَانِی مِنْهُ رَحْمَهً فَمَن یَنصُرُنِی مِنَ اللّهِ إِنْ عَصَیْتُهُ فَمَا تَزِیدُونَنِی غَیْرَ تَخْسِیرٍ(۳۶)، وَیَا قَوْمِ هَذِهِ نَاقَهُ اللّهِ لَکُمْ ” ( هود:۶۳-۶۴)

” گفت اى قوم من چه بینید اگر [در این دعوا] بر حجتى روشن از پروردگار خود باشم و از جانب خود رحمتى به من داده باشد پس اگر او را نافرمانى کنم چه کسى در برابر خدا مرا یارى مى‏کند در نتیجه شما جز بر زیان من نمى‏افزایید (۶۳)، ( صالح گفت)ای قوم من! این شتر خداست و برای شما معجزه ای است ( بر صدق نبوت من.)”

مردم چگونه با این پیام ها بر خورد نمودند؟

هر بار که خداوند به وسیله یکی از پیامبرانش پیام خود را به سوی گروهی از بندگانش می فرستاد عده ی کمی به ندای رسول پاسخ مثبت داده و دستوراتی را که از جانب پروردگارش آورده بود را اطاعت می کردند، در مقابل عده ی زیادی از پذیرش آن سرباز زده و پذیرای شیطان می گردیدند.

کار تکذیب (پیامبران )ادامه داشت، خداوند نیز به آنان مهلت می داد تا شاید دعوتش را پاسخ گویند و خود را از عاقبت بد نجات دهند اما اکثریت بر عناد و دشمنی خود اصرار داشتند تا این که عذاب خداوند بر آنان مسجل گشت و خداوند نیرومندانه و مقتدرانه آنان را در هم کوبید: ” ثُمَّ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا تَتْرَا کُلَّ مَا جَاء أُمَّهً رَّسُولُهَا کَذَّبُوهُ فَأَتْبَعْنَا بَعْضَهُم بَعْضًا وَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِیثَ فَبُعْدًا لِّقَوْمٍ لَّا یُؤْمِنُونَ ” ( مؤمنون :۴۴)

” باز فرستادگان خود را پیاپى روانه کردیم هر بار براى [هدایت] امتى پیامبرش آمد او را تکذیب کردند پس [ما امتهاى سرکش را] یکى پس از دیگرى آوردیم و آنها را مایه عبرت [و زبانزد مردم] گردانیدیم دور باد [از رحمت‏خدا] مردمى که ایمان نمى‏آورند “

… و این چنین پیام هایی پشت سر ه از آسمان به سوی زمینیان می آمد تا قبل از پایان فرصت ها بیدار شوند… از شیطان پیروی مکنید: ” اسْتَجِیبُوا لِرَبِّکُم مِّن قَبْلِ أَن یَأْتِیَ یَوْمٌ لَّا مَرَدَّ لَهُ مِنَ اللَّهِ مَا لَکُم مِّن مَّلْجَأٍ یَوْمَئِذٍ وَمَا لَکُم مِّن نَّکِیرٍ” ( شوری:۴۷) ” پیش از آنکه روزى فرا رسد که آن را از جانب خدا برگشتى نباشد پروردگارتان را اجابت کنید آن روز نه براى شما پناهى و نه برایتان [مجال] انکارى هست “

بنابراین لب و جوهر تمامی پیام ها هدایت هدایت آدمیان به سوی خداوند و راه راست او و نجات دانشان از قرار گیری در مسیر شیطان است.

خداوند می فرماید: ” إِنَّا أَنزَلْنَا التَّوْرَاهَ فِیهَا هُدًى وَنُورٌ ” ( مائده:۴۴) ” ما تورات را که در آن رهنمود و روشنایى بود نازل کردیم” یا می فرماید: ” وَآتَیْنَاهُ الإِنجِیلَ فِیهِ هُدًى وَنُورٌ” ( مائده:۴۶) ” برای او انجیل را نازل کردیم که در آن رهنمودی ( به سوی حق) و نوری ( زداینده ی تاریکی های جهل و نادانی و پرتو انداز بر احکام الهی) بود.”

آخرین پیام:

پیام هایی که در گذشته خداوند برای آدمیان فرستاده بود هرکدام قومی از اقوام را، آن هم در زمانی محدود و مشخص مورد خطاب قرار می داد؛ زیرا پیشرفت های تمدن و ارتباطات میان ملت ها محدود بود، اما بعد از پیامی که توسط حضرت عیسی ( ع) برای بنی اسرائیل روانه کرد، انحراف آدمیان هر لحظه روبه فزونی نهاد و نیازمند پیامی گشتند که آن ها را از تاریکی ها به سوی نور آورد. آن پیام قرآن بود .. کتابی که خداوند برای همه ی بشریت در همه ی زمان ها و مکان ها فرستاده است از این جهت که این پیام هماهنگ و مناسب با پیشرفت های علمی و تمدنی بی سابقه ای می باشد که در زمین رخ می دهد.

پس هدف اساسی از نزول قرآن : هدایت مردم به سوی خدا و راه راست او و زندگی امن بر روی زمین، و بازگشت سعادت مندانه به سوی بهشت می باشد: ” شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِیَ أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَیِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ” ( بقره : ۱۸۵) ” ماه رمضان [همان ماه] است که در آن قرآن فرو فرستاده شده است [کتابى ] که مردم را راهبر و [متضمن] دلایل آشکار هدایت و [میزان] تشخیص حق از باطل است “

در جایی دیگر می فرماید: ” یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءکُم بُرْهَانٌ مِّن رَّبِّکُمْ وَأَنزَلْنَا إِلَیْکُمْ نُورًا مُّبِینًا ، فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُواْ بِاللّهِ وَاعْتَصَمُواْ بِهِ فَسَیُدْخِلُهُمْ فِی رَحْمَهٍ مِّنْهُ وَفَضْلٍ وَیَهْدِیهِمْ إِلَیْهِ صِرَاطًا مُّسْتَقِیمًا ” ( نساء:174_175) ” اى مردم در حقیقت براى شما از جانب پروردگارتان برهانى آمده است و ما به سوى شما نورى تابناک فرو فرستاده‏ایم،و اما کسانى که به خدا گرویدند و به او تمسک جستند به زودى [خدا] آنان را در جوار رحمت و فضلى از جانب خویش درآورد و ایشان را به سوى خود به راهى راست هدایت کند”.

پیامی که سرچشمه اش رحمت الهی است نسبت به مردم تا آنان را از آتش جهنم مصون داشته و از تاریکی ها برهاند: ” کِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَیْکَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلَى صِرَاطِ الْعَزِیزِ الْحَمِیدِ ” ( ابراهیم:۱)

” کتابى است که آن را به سوى تو فرود آوردیم تا مردم را به اذن پروردگارشان از تاریکیها به سوى روشنایى بیرون آورى به سوى راه آن شکست ناپذیر ستوده “

عظمت پیام

چون قرآن آخرین پیام خداوند برای بشریت است خداوند آن به وسیله ی بهترین پیامبرش فرستاده است و خود محافظت از آن در برابر هر تحریف و تبدیلی بر عهده گرفته تا قرآن نقش خود را تا زمان برپایی قیامت ادا نماید: ” إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ” ” ما خود قرآن را فرستاده ایم وخود ما پاسدار آن می باشیم.”

خداوند قرآن را به زبان عربی شیرین و روان نازل فرمود به گونه ای که هر انسانی، با هر درجه از درک و فهم، می تواند حقایق اساسی این پیام را دریابد: ” إِنَّا أَنزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِیًّا لَّعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ ” ( یوسف:۲) ” ما آن را (به صورت )کتاب خواندنی ( و به زبان) عربی فروفرستادیم تا این که شما ( آن را ) بفهمید ( و آن چه را در آن است به دیگران برسانید)…”

خداوند آن را پیامی مختصر و مفید قرار داد تا حمل، حفظ و تلاوتش آسان باشد. چون پیامی مختصر و مفید است ناگزیر باید آن را به آرامی و تعمق خواند تا تلاوت کننده و گوش دهنده مقصود آن را دریابند: ” وَقُرْآنًا فَرَقْنَاهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلَى مُکْثٍ” ( اسراء:۱۰۶) ” قرآنی است که آن را (در مدت بیست و سه سال به گونه ای آیه ها و بخش های ) جداگانه و فرستاده ایم تا آن را آرام بر مردم بخوانی ( و بدین وسیله جذب دل ها و اندیشه ها شود و در عمل پیاده گردد) و قطعا” ما ان را کم کم و بهره بهره فرستاده ایم ( نه یک جا و سر هم) … “

برای این که فقط عقل را مورد خطاب قرار قرار ندهد بلکه بر وجدان نیز اثر بگذارد دستور داده تا به صورت ترتیل و با صدایی خوش تلاوت شود تا بیش ترین اثر را در نفس بر جای نهد. ” وَرَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِیلًا” ( مزمل:۴) ” و قرآن را بخوان خواندنی ( همراه با دقت و تأمل، و در ضمن شمرده و روشن)….”

خداوند تلاوتش را آسان نموده و نیازی به مکان هایی خاص یا زمان هایی مشخص برای خواندن ندارد: ” وَلَقَدْ یَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّکْرِ”( قمر:۱۷) ” ما قرآن را برای ذکر ( یاد دادن و و پند دادن) آسان ساخته ایم.)”

برای این که میزان بهره وری از قرآن استمرار یابد ضروری است که فرد مسلمان هر روزه آن را تلاوت نماید. توجه کردن و بر انگیختن همت ها برای این کار آن هم با تخصیص جوایز برای هر کسی که حرفی از آن را قرائت کند انگیزه ای است جهت تلاوت آن، بدین ترتیب هدف از نزول قرآن محقق گردیده است.

خداوند سبحان تلاوت و تعمق در قرآن را در بسیاری از سوره ها به عنوان موضوع اصلی به شیوه های مختلف تکرار نموده تا به قدر کافی آن را تذکر داده باشد و در هر موقعیتی که مسلمان همراه قرآن می گردد این موضوع را بیند: ” وَلَقَدْ صَرَّفْنَاهُ بَیْنَهُمْ لِیَذَّکَّرُوا” ( فرقان:۵۰) ” و قطعا آن [پند] را میان آنان گوناگون ساختیم تا توجه پیدا کنند”

چون هدف از تلاوت قرآن و فهم معنای آن است لذا دستور داده در هنگام تلاوت آن گوش فرا دهند و در آن تدبر نموده و عقل را وادارند تا در فهم مقصود آن بکوشد: ” کِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَیْکَ مُبَارَکٌ لِّیَدَّبَّرُوا آیَاتِهِ وَلِیَتَذَکَّرَ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ ” ( ص:۲۹) “ای محمد [این] کتابى مبارک است که آن را به سوى تو نازل کرده‏ایم تا در [باره] آیات آن بیندیشند و خردمندان پند گیرند “

همه ی این ها و دیگر چیزها به این خاطراست که هدف اصلی از نزول قرآن محقق گردد که عبارت است از؛ هدایت مردم به سوی خدا و نجات دادنشان از شیطان: ” وَنَزَّلْنَا عَلَیْکَ الْکِتَابَ تِبْیَانًا لِّکُلِّ شَیْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَهً وَبُشْرَى لِلْمُسْلِمِینَ” ( نحل:۸۹) ” این کتاب را که روشنگر هر چیزى است و براى مسلمانان رهنمود و رحمت و بشارتگرى است بر تو نازل کردیم (۸۹) “

و یا می فرماید: ” یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءتْکُم مَّوْعِظَهٌ مِّن رَّبِّکُمْ وَشِفَاء لِّمَا فِی الصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَهٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ” ( یونس:۵۷)

” اى مردم به یقین براى شما از جانب پروردگارتان اندرزى و درمانى براى آنچه در سینه‏هاست و رهنمود و رحمتى براى گروندگان [به خدا] آمده است”.

———————————–

منبع :بازگشت به قرآن چرا و چگونه. / نویسنده : مجدی الهلالی /مترجم: مجتبی دوروزی / نشر احسان