رهاورد پرچالش سلمان برای سیسی
رهاورد پرچالش سلمان برای سیسی
افزایش اعتراض ها به عملکرد «عبدالفتاح السیسی» رییس جمهوری مصر پس از واگذاری حاکمیت ۲ جزیره «تیران» و «صنافیر» به عربستان سعودی، شرایط دشواری را برای وی ایجاد کرده است.
صحنه سیاسی و خیابان های مصر در روزهای اخیر شاهد اعتراض های گسترده به عملکرد رییس جمهوری این کشور بوده است. معترضان بیش از هرچیز مخالفت خود را با واگذاری ۲ جزیره تیران و صنافیر به عربستان که در جریان سفر اخیر پادشاه این کشور به قاهره صورت گرفت، ابراز می کنند.
در این پیوند، بیست و هفتم فروردین ماه به دعوت جریان های لیبرال در شهرهای مختلف مصر تظاهراتی علیه واگذاری این ۲ جزیره برگزار شد و قرار است امروز ششم اردیبهشت (۲۵ آوریل) که مصادف با سالگرد آزادسازی شبه جزیره سینا است، نیز تظاهراتی دیگر برگزار شود.
در جریان اعتراض های اخیر نزدیک به ۲۰۰ تن بازداشت شدند و کار به دخالت نیروهای امنیتی و خشونت و سرکوب مردم کشیده شد و پلیس برای متفرق کردن معترضان از گاز اشک آور استفاده کرد.
تظاهرات ۲۷ فروردین بزرگترین تجمعی بود که علیه سیسی پس از به قدرت رسیدنش در سال ۲۰۱۳ برگزار شد. حدود ۲ هفته پیش بود که در جریان سفر «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان به قاهره، شاهزاده «محمد بن سلمان» وزیر دفاع و جانشین ولیعهد و «شریف اسماعیل» نخست وزیر مصر توافق موسوم به ترسیم مرزهای دریایی مصر و عربستان را امضا کردند که به موجب آن ۲ جزیره تیران و صنافیر در دریای سرخ داخل آب های منطقه ای عربستان قرار گرفت و حاکمیتش به سعودی ها واگذار شد.
چشم پوشی سیسی از این ۲ جزیره و اعطای آن به سعودی ها خشم همگانی و جنجال گسترده ای را در سراسر مصر به وجود آورد و محافل سیاسی و رسانه ای مصر از دولت خواستند تا با ارایه اسناد موثق اثبات کند که این ۲ جزیره متعلق به عربستان است. هرچند سیسی از اقدام دولتش در این خصوص دفاع کرد و گفت که این جزایر متعلق به مصر نیست اما این سخنان نتوانست از اعتراض ها بکاهد و رفته رفته این موضوع به پاشنه آشیلی برای دولت وی تبدیل شد .
نکته ای که درباره این تظاهرات به چشم می آید، طیف جریان های مشارکت کننده در آن است. اعتراض های اخیر به دعوت گروه های لیبرال که خود از طرفداران سیسی بودند و در براندازی دولت «محمد مرسی» رییس جمهوری پیشین نقش داشتند، سامان یافت .
این اعتراض ها اگرچه به گستردگی و فراگیری تظاهرات انقلاب ژوئن که به براندازی «حسنی مبارک» دیکتاتور مصر منجر شد، نیست اما به لحاظ جریان های مشارکت کننده و همچنین افرادی که از این اعتراض ها حمایت می کنند، بسیار مهم تلقی می شود. چهره های مشهوری که خود از طرفداران دولت سیسی محسوب می شوند، اکنون در صف مخالفان آن قرار گرفته اند؛ چهره هایی هم چون «حمدین صباحی»، «احمد شفیق» و «عمرو موسی».
این در حالی است که تا پیش از این بیشتر مخالفان و معترضان سیسی از میان جریان های اسلام گرا و به طور مشخص «اخوان المسلمین» بودند. بر این اساس، فراگیر شدن اعتراض ها و اضافه شدن شخصیت های لیبرال به صف مخالفان سیسی، می تواند شرایط دشواری را برای او ایجاد کند و او را بیشتر زیر فشار قرار خواهد داد. در تظاهرات اخیری که در اعتراض به واگذاری ۲ جزیره برگزار شد، شعار «ارحل-ارحل» (برو-برو) خطاب به سیسی سر داده شد.
این اعتراض ها در حالی است که دولت سیسی با وضعیت بحرانی در زمینه اقتصادی نیز روبرو است. دولت مصر فقط برای امسال، کسری بودجه ای معادل ۴۳ میلیارد دلار دارد و ده ها میلیارد دلار نیز بدهکار است. همچنین رقم بیکاری در مصر به ۳۰ درصد رسیده است که برای جمعیت جوان مصر مانند کوه آتشفشان خفته است و عامل مهمی در نارضایتی مردم است .
در چنین وضعیتی چشم سیسی به دلارهای نفتی عربستان دوخته شده است تا بتواند سر وسامانی به اوضاع نابسامان اقتصادی دولتش بدهد. نگاه دولت کنونی مصر به عربستان بیش از هر چیزی به عنوان یک منبع مالی است و در همین راستا بود که جزایر نامبرده را در ازای مبالغ مالی هنگفت به سعودی ها واگذار کرد .
افزون بر وضعیت نامناسب اقتصادی، در عرصه سیاسی هم مصر شرایط دشواری را شاهد است. بسیاری از سیسی انتقاد می کنند که به دنبال سرکوب مخالفان و یکه تازی در عرصه قدرت بوده است. مخالفان به طور مشخص از تروریست خواندن اخوان المسلمین که یکی از ریشه دارترین گروه های مصری است، انتقاد می کنند. این در حالی است که نوع به قدرت رسیدن سیسی که پس از کودتا علیه مرسی بود، وضعیت حکومتداری وی را با اما و اگرهای بسیاری روبرو ساخته است بویژه آن که عربستان سعودی از حامیان آن کودتا بود.
اگرچه نمی توان در آینده نزدیک انتظار اتفاقی شگرف در تحولات سیاسی مصر داشت اما آنچه مسلم است این است که آتش خشم مصری ها از اقدام دولت در واگذاری ۲ جزیره با وجود گذشت ۲ هفته از آن هنوز سرد نشده است. احزاب مصری قرار است با تشکیل کمیته های مردمی در محله ها و روستاهای مصر کار جمع آوری امضا از مردم را به منظور اعتراض قانونی به این تصمیم دولت آغاز کنند.
از نظر بسیاری از ناظران، محبوبیت سیسی به سرعت در مصر رو به کاهش است. مشکلات اقتصادی و ناکامی او در عمل به وعده هایش درباره اوضاع معیشتی مردم مصر و همچنین اشتباه های وی در زمینه رویکردهای امنیتی و سیاسی، دست به دست هم داده تا مصری ها بر سر این جزایر، بسیار مصمم تر از حد انتظار، پافشاری و اعتراض کنند و در تدارک تظاهرات ۲۵ آوریل بسیج شوند؛ تظاهراتی که امروز برگزار می شود تا نمایشگر اعتراض مصری ها به سیسی و نیز نمایانگر پیامدهای سفر اخیر پادشاه سعودی به مصر باشد.
*گروه پژوهش و تحلیل خبری
پژوهشم**س.س**۹۲۷۹
