پایداری قطر و دست خالی عربستان و همپیمانان آن

تحلیل رسانه های عربی از تنش قطر و برخی کشورهای عربی ؛

پایداری قطر و دست خالی عربستان و همپیمانان آن

مخالفت قطر با فهرست بلندبالای درخواست عربستان و متحدان آن از دو دیدگاه مورد توجه رسانه های عربی قرار گرفت. بسیاری پایداری قطر را مورد تقدیر قرار دادند و برخی دیگر به پیامدهای ادامه تنش در روابط کشورهای عربی پرداختند.

عربستان، امارات، بحرین و مصر از۱۵ خرداد امسال روابط خود را با قطر به طور رسمی قطع کردند و با متهم کردن دوحه به «حمایت از تروریسم» این کشور را به محاصره زمینی و هوایی خود در آوردند. قطر با نادرست دانستن اتهام حمایت از تروریسم تاکید کرد با موج دروغ و افتراهای به راه افتاده که هدف از آن اعمال قیمومیت بر مراکز تصمیم گیری این کشور است مقابله خواهد کرد.

چهار کشور تحریم کننده قطر یکم تیرماه فهرست شروط ۱۳ گانه خود را جهت از سرگیری روابط با دوحه توسط کویت به این کشور اعلام کردند و جهت اجرای شروط ضرب الاجل ۱۰ روزه را تعیین شد با وجود پایان موعد مقرر اما با میانجیگری کویت به مدت ۴۸ ساعت دیگر تمدید شد.

سرانجام پس از پاسخ قطر به درخواست کشورهای عربی، وزیران امور خارجه مصر، عربستان، امارات و بحرین با برگزاری نشستی در کاخ «التحریر» قاهره با صدور بیانیه مشترکی، پاسخ قطر را منفی توصیف کرده و آن را ناشی از جدی نبودن دوحه در روابط خود با این کشورها دانستند. این خبر و تحلیل های مرتبط با آن در روزهای گذشته در رسانه های جهان بازتاب گسترده ای داشت.

رسانه های عربی نیز در بخش مهمی از گزارش های خود به بررسی عکس العمل های قطر و پیامدهای اقدام عربستان و همپیمانان آن در قطع ارتباط با قطر پرداخته اند.

** پایداری قطر و دست خالی عربستان و همپیمانان آن

روزنامه های «الرای» و «الشرق» و تارنمای مرکز پژوهش های «الجزیره» قطر و روزنامه «القدس العربی» چاپ لندن پایداری قطر در برابر زیاده طلبی های عربستان و همپیمانان آن را مورد تحسین قرار دادند.

روزنامه الرای قطر در سرمقاله خود نوشت: تحرک دیپلماسی قطر در مدت بحران نشان داد این کشور تمایل و آمادگی برای ورود جدی با هر گونه گفت و گوی سازنده با کشورهایی تحریم کننده قطر را دارد. به نوشته این روزنامه، مهم این است که کشورهای تحریم کننده قطر این موضوع را درک کنند که تحمیل درخواست های پوچ نزد دوحه قابل پذیرش نیست. زیرا چنین درخواستی حاکمیت قطر را نادیده می گیرد. به ویژه قطر بارها تاکید کرده است برای گفت و گو آمادگی دارد.

«مخالفت کشورهایی که قطر را تحریم و محاصره کرده اند با گفت و گو و تلاش آنها برای تحمیل شرط های خود به طور کلی قابل پذیرش نیست. چنین درخواستی به منزله نادیده گرفتن قوانین بین الملل بوده و راه مدرنی برای حل بحران ها نیست و نشان می دهد این کشورها برای حل تنش جدی نیستند و با درخواست های خود برای تسلیم سازی قطر تلاش می کنند. اما چنین درخواستی محقق نشده و قطر هرگز زیر بار نخواهد رفت.»

روزنامه الشرق در گزارشی با عنوان «پایداری شرافتمندانه قطر» نوشت: با وجود اینکه بحران قطر وارد دومین ماه خود می شود هنوز هم پایداری برجسته ترین موضع قطر است که شگفتی و تحسین جامعه بین الملل را به دنبال داشته است. زیرا قطر در این زمینه بدون هرگونه تنش سیاسی و رفتارهای احساسی دیپلماتیک آرامش خود را حفظ کرده و با منطق و احترام به اصول قوانین بین الملل در این زمینه پایداری کرده است.

به نوشته تارنمای مرکز پژوهش های الجزیره، پس از سپری شدن بیش از یک ماه از حمله و محاصره قطر به نظر می رسد هنوز هم بحران در روابط کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس حل نشده است. عربستان و متحدان آن نتوانسته اند دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس و عربی را با سیاست های خود همراه کنند. آنها هنوز هم نتوانسته اند کشورهای غربی را در این زمینه خرسند سازند. حضور ترکیه در قطر و مخالفت آمریکا با حمله نظامی به قطر سبب شده است گزینه نظامی به طور کلی کنار گذاشته شود. پس از قطع روابط عربستان و متحدان آن با قطر و تحریم این کشور، اکنون دیگر ریاض و ابوظبی برگ برنده های بسیاری در دست ندارد. این در حالی است که قطر قدرت پایداری خود را نشان داد. این کشور نشان داد می تواند مدت زمان زیاد با تحریم و محاصره بسازد. اظهارات وزیر امور خارجه این کشور هم نشان می دهد قطر پیش از رفع تحریم ها مذاکره نخواهد کرد. این نشان می دهد با گذشت زمان قطر اعتماد به نفس بیشتری به دست می آورد.

روزنامه القدس العربی نوشت: کشورهایی که قطر را محاصره کرده اند پس از پایان یافتن مهلت ۱۲ روزه در پیش بردن هرگونه موضع و اقدام علیه قطر ناتوان هستند. پس از پایان یافتن مهلت ۱۲ روزه برای پاسخ قطر به ۱۳ درخواست کشورهای متحد عربستان و پیام های آکنده از تهدید، وزیران امور خارجه عربستان، امارات، بحرین و مصر در نشست قاهره بیانه ای صادر کردند که از هرگونه تهدید خالی بود. پس از چند ساعت بحث و بررسی در این نشست نمایندگان کشورهایی که قطر را محاصره کرده ند به بهانه ای این که نیاز به زمان برای تصمیم گیری دارند زمان نتیجه گیری را به نشست منامه موکول کردند که هنوز هم زمان برگزاری آن مشخص نیست.

** احتمال افزایش تنش

روزنامه های «رای الیوم» چاپ لندن و «الاخبار» با اشاره به تنش آفرینی های فزاینده کشورهای همپیمان عربستان در روابط با قطر، پیامدهای این تنش آفرینی ها را بررسی کردند.

روزنامه رای الیوم در گزارشی به قلم «عبدالباری عطوان» درباره نشست چهارجانبه عربستان و متحدانش در قاهره برای بررسی پاسخ قطر به شروط آنها نوشت: ما کنفرانس مطبوعاتی وزیران امور خارجه ۴ کشور دشمن قطر را پس از پایان مهلت ۱۲ روزه به قطر برای پاسخ به درخواست در قاهره رصد کردیم. پیش از هر تحلیلی درباره موضع گیری ها در نشست چهارجانبه و اقدامات آینده آنها، نکات اساسی را در باره این نشست باید در نظرگرفت که اقدام های بعدی آن را مشخص می کند.

به نوشته روزنامه رای الیوم، چهار کشور مخالف درباره اینکه پاسخ قطر به خواسته های آنها منفی بوده و هیچ عقب نشینی نداشته توافق نظر داشتند همانطوری که «سامح شکری» وزیر خارجه مصر بر این نکته تاکید کرد و این یعنی پایان میانجیگری کویت و انتقال به مرحله تشدید موضع گیری ها است .
شکری از لحنی تند و کلمات آشکار استفاده کرد که به نوعی نشان دهنده ماهیت اقدامات احتمالی آنها است.
وی از الفاظی مانند «قاطعیت»، «رویارویی»، «برخورد با پشتیبانان تروریسم» و «سهل انگاری نکردن درباره نقش قطر» بهره گرفت. این چهار کشور تنها اتهام نمی زدند. بلکه دلیل داشتند و خود را در برابر «طوفان قاطعیت» جدیدی علیه قطر می دانستند.

به نوشته رای الیوم، ادامه تحریم سیاسی و اقتصادی تا زمان عقب نشینی قطر از موضع گیری های خود و اطاعت از همه خواسته های عربستان و متحدانش و اجرای خواسته های جدید یعنی اینکه قطرباید همه شروط ۱۳ گانه را بپذیرد و پرچم سفید تسلیم را در برابر این شروط بلند کند.
رای الیوم افزود: تعلیق عضویت قطر در شورای همکاری(خلیج فارس) با موافقت همه طرف هاست و اینکه ممکن است این مساله در نشست فوری وزیران امور خارجه که در روزها و هفته های آینده و یا در کنفرانس سالانه سران عرب در ماه دسامبر آینده برگزار شود ، مورد بررسی قرار گیرد.
شیخ «عبدالله بن زاید» وزیر امور خارجه امارات گفت: چهار کشور برای مجازات قطر به جامعه بین الملل متوسل نخواهند شد. بلکه آنها به عنوان کشورهای دارای حاکمیت مستقل در راستای قوانین بین الملل و تامین منافع خود اقدام مناسب را در این زمینه در پیش خواهند گرفت. این نشان می دهد احتمال هرگونه رخدادی از جمله دخالت نظامی در قطر وجود دارد.

روزنامه الاخبار نوشت: ‌جنگ آغاز شد. این خلاصه بیانیه ای است که در نشست چهارجانبه قاهره آن را منتشر شد. دوحه تا ساعات پایانی مهلت مقرر پافشاری کرد محتوای پاسخ خود را که به امیر کویت داده بود، برملا نکند. مخفی کاری قطر در رابطه با پاسخ ارائه ‌شده این کشور در مهلت اعلام شده باعث می شد عربستان، امارات، مصر و بحرین بتوانند عکس العملی با شدت کمتر از خود نشان دهند. البته این در صورتی بود که این چهار کشور به دنبال در پیش گرفتن روند آتش بس و حل مسالمت‌آمیز مسائل باشند که چنین اتفاقی در قاهره رخ نداد.

در تحلیلی متفاوت با آنچه در رسانه‌ها مطرح می‌شود، هجمه سختی از سوی «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان و «محمد بن زاید» ولیعهد ابوظبی علیه قطر به راه افتاده و تحریم این کشور و طرح شروطی سخت برای آن در راستای درگیری‌هایی است که پرونده آن تازه باز شده است.

نشست چهارجانبه قاهره به طور کلی با پاسخ قطر منفی برخورد کرد. این موضوع در بیانیه‌ای که وزیر خارجه مصر آن را قرائت کرد، قابل مشاهده است. این موضوع سوالاتی در رابطه با سناریوهای احتمالی مرحله آینده و سرنوشت این درگیری‌ها مطرح کرد و صحبت‌ها از طرح های آماده ‌شده به دست کشورهای عربی برای آغاز نبرد در منطقه است که بن سلمان و بن زاید تلاش دارند تا آخر آن را پیش ببرند و عقب نشینی از طریق سازوکارهای میانه برای آنها مشکل به نظر می رسد.

منبع: ایرنا