اسم اعظم خداوند
اسم اعظم خداوند
نویسنده :شعیب علی خواجه
همواره این پرسش مطرح بوده که آیا نام اعظم یکی از آن ۹۹ اسم موجود در احادیث نبوی است یا در اسم های دیگر وجود دارد؟
پاسخ به سؤال مذکور از اهمیت زیادی برخوردار است، چون در متون دینی، ویژگی ها و تاثیرات فراوان و مهمی برای اسم اعظم بیان شده است.
آرای متفاوتی در این زمینه مطرح گشته است و گروهی؛ همچون ابوالحسن اشعری، ابن حبان و قاضی باقلانی بر این باورند که ترجیح دادن برخی اسمای الهی بر برخی دیگر جائز نیست، زیرا تمامی نام های پروردگار، بزرگ و والا هستند و مفهوم روایات منقول درباره اسم اعظم نیز به معنای بزرگی و عظمت آن است. آنان معتقدند که اسم اعظم، نامی خاص و مشخص نیست، بلکه هر نوع اسمی که بنده آن را در حالت تضرع و غرق در معرفت الهی بخواند، به گونه ای که از غیر خدا غافل باشد، آن نام، اسم اعظم به شمار می رود.
اما جمهور عالمان اسم اعظم را نامی معین دانسته اند و در این زمینه، به دو گروه تقسیم می شوند: عده ای معتقدند که مخلوق از این نام خبر دارد و تعدادی پیامبر ﷺ فرمودند: (لقد دعا الله بأسمه الأغظم، الذی إذا سِل بهی اعطی)؛ «بدون تردید خداوند را با نام اعظمش خواند؛ نامی که اگر با آن دعا شود، حتما اجابت می کند و اگر با آن چیزی درخواست گردد، قطعا میدهد.»
قبلا بیان شد که امام شافعی تمامی سخنان عالمان مسلمان را شرح سنت، تمامی ست را شرح قرآن و همه قرآن را شرح اسماء و صفات الهی می دانست و لازم به ذکر است که برخی عالمان، تمامی اسمای حسنای الهی را شرح اسم اعظم
می دانند.
دیگر چنین نظری را نمی پذیرند. در میان گروه اول نیز دیدگاه های متفاوت می خورد.
تعدادی از عالمان اسلامی، نام جلاله «الله» را اسم اعظم میدانند، چون اصل و جامع تمامی اسماء و صفات به شمار می رود. گروهی دیگر، «الله الذی لا إله الا هو رب العرش العظیم»، «هو» یا حروف مقطعه ابتدای سوره ها؛ مانند «حم عسق» و « کهیعص را اسم اعظم دانسته اند و از دیدگاه برخی، «الله، الرحمان، البر الرحیم» نام اعظم بوده و در این باره حدیث ضعیفی نیز نقل شده .
در مورد اسم اعظم، احادیثی از پیامبر ﷺ نقل شده است؛ به عنوان نمونه، انس سپس این گونه دعا کرد: بن مالک روایت می کند که همراه پیامبر تو نشسته بودم، مردی نماز خواند وسچس این گونه دعا کرد: «اللهم إنی أسألک بأن لک الحمد، لا إله إلا أنت، المنان، بدیع السموات و الأرض، یا ذالجلال والإکرام، یا حى یا قیوم)؛ «الهی! من از تو درخواست دارم به اینکه همه ستایش ها مخصوص توست، ای بسیار نعمت دهنده! تنها تو معبود بر حقی، آفریننده آسمانها و زمین، ای صاحب بزرگی و احسان، ای همیشه زنده وپایدار!»
———————-
منبع : تناسب اسماء و صفات الهی با بافت و سیاق آیات قرآن کریم /(مطالعه موردی: سوره احزاب) / نویسنده :شعیب علی خواجه
