کودک خجالتی ، فرزندم کم روست و خجالت می کشد، درمان خجالتی
کودک خجالتی ، فرزندم کم روست و خجالت می کشد، درمان خجالتی
نویسنده: دکتر حسان شمسی پاشا /مترجم : ابراهیم زاهدی فرد فاروقی
- خجالت و کمرویی طبیعی یا…
خجالت کشیدن، یک حالت طبیعی ست، به ویژه در دختر بچه ها چون بعضی کودکان، هنگام دیدار خویشاوندان و نزدیکان ابراز خجالت می کنن که خود نوعی اتکا به خانواده است.
ولی اگر خجالت و کم رویی خیلی شدت یافت و به مدت شش ماه ادامه یافت، آنگاه می شود آن را “آشفتگی گریز ” نامید.
- پدیده های خجالت و کم رویی شدید چیست؟
پدیده های خجالت شدید و بر حسب شدت و ضعفش در کودکان تفاوت دارد، ولی کودک خجالتی، بیچاره و درمانده است و از این که نمی تواند در مدرسه یا در جامعه با هم قطاران خود به راحتی ارتباط برقرار کند، رنج می برد.
او همیشه در خود فرو رفته است و از دیگران گوشه گیری می کند و در مناسبت ها و محافل اجتماعی ، سعی می کند از دید دیگران مخفی شود یا با صدای آهسته با انان صحبت کند و در او عارضه های لرزش صدا یا اندام، رنگ پریدگی یا لکنت زبان به چشم می خورد؛ ولی معمولا” در هوش اش هیچ مشکلی ندارد و اگر مجبور شود در محافل اجتماعی مشارکت ورزد، دچار تنش و حساسیت می شود و شاید بگرید یا جیغ بکشد و از مشارکت کناره گیری کند. او اصرار دارد در کنار خانواده و همیشه همراه آنان باشد.
معمولا” ارتباط چنین کودکی با خانواده اش یک ارتباط طبعی ست، ولی بیش تر متکی ست و خواسته های شخصی فراوانی دارد.
هنگامی که این علایم رااز نظر روانی بررسی می کنیم، می بینیم بر کودک دشوار است که پدر یا یا مادرش را ترک کند و لحظه ای که در اتاق معاینه می نشیند، خود را می بازد. او به اسباب بازی ها یا برگه های نقاشی نزدیک نمی شود، او ترجیح می دهد در نقاشی از رنگ های اندکی استفاده کند و معمولا” اشکالی کوچک و در زاویه از برگه نقاشی می کند و هنگامی که خانه یی زا نقاشی میکند، برایش در و پنجره نمی گذارد.
- اسباب خجالت و کم رویی چیست؟
خجالت در دختران بیش تر از پسران شایع است و در کودکان اسباب فراوانی دارد که مهم ترین آن ها به شرح زیر است:
- عادت ندان کودک به ارتباط با دیگرران .
- زیاده روی در ناز پروردگی کودک.
- شدت عمل نشان دادن در تعامل با کودکان به خاطر امور بی ارزش در مقابل دیگران، زیاده روی در سرزنش و نکوهش آنان، این رفتار باعث می شود، کودک اعتماد دیگران به نفس خود را از دست دهد و احساس کمبود نماید و در او خجالت و کم رویی را پدید آورد.
- محرومیت کودک از پدر یا مادر یا هر دوی آنان.
- غربت؛ کودکانی که با خانواده ، غریب می شوند، یا به علت ضرورت های شغلی و کاری از شهری به شهر دیگر جابه جا می شوند، خجالت و کم رویی در آنان شایع می شود، چون از برقراری ارتباط پایدار با کودکان دیگر، محروم می شوند.
- مبتلا شدن کودک به بیماری جسمی، بد ریختی، زشتی یا نقص عضو مانند ضعف بینایی یا شنوایی ، فلج جزیی، لنگی، چاقی، جوش صورت یا چاقی بیش از حدو…
- ۷٫ تشویق و نارسایی های گفتاری ، مانند لکنت زبان ، زبان گرفتگی یا تکرار کلمات .پ
- کمبود های مالی و پیامدهایش از قبیل کهنه پوشی، سوء تغذیه یی که به لاغری انجامد، نداشتن پول توجیبی، کمبود یا نقص وسایل و کتاب های مدرسه و…
- ارتباط با محیط و پیامدهایش، برخوردار نبودن از هوش بالا و دارا نبودن سطح تحصیلی خوب در مدرسه یا بدقوارگی و این که اطرافیان مرتب این مورد را گوشزد کنند.
- عقب افتادگی تحصیلی و این امر باعث افزایش خجالت و کم رویی می گردد؛ البته این امر به این مفهوم نیست که هر دانش آموز خجالتی و کم رو، از نظر تحصیلی ، عقب افتاده است، چون برخی از گذشتگان به این که به دلایل دیگری از خجالت و کم رویی رنج می برد، ولی خوب درخشیدند.
- کودک خجالتی و کم رو را چگونه درمان می کنی؟
- کودکت را به داشتن اعتماد به نفس تشویق کن و به امر اهتمام بورز.
- کودکت را با کسی که از او خوش شانش تر است ( و تواناتر ) است، مقایسه مکن.
- در حضور دیگران از کودکت انتقاد مکن.
- بکوش منشاء ابتلای کودکت را به خجالت و کم رویی شناسایی کنی و علل پیدایش آن را بدانی.
- برای فرزندانت جو عاطفی فراهم که در آن احساس آرامش و امنیت کنند.
- کودکت را به انجام کارهایی وادار مکن که از توانایی اش بیش تر باشد.
- شایسته است پدران این اندیشه را از سر بیرون کنند که فرزندانشان را به بنا به میل خود در قالبی خاص قرار دهند، زیرا کودک قطعه ای گل در دست مجسمه ساز و پیکر تراش نیست.
- فرزندت را مجبور نکن تا روش و رفتار خاصی را در پیش بگیرد که به شکست یا ناکامی او انجامد.
- کودک خجالتی و کم رویت را به برقراری روابط دوستانه با کودکان هم سن اش تشویق کن و آموزش بده.
- کودکت را به پرورش استعدادهای خاصی که دارد یاری کن، مثلا” بازی مخصوص، نقاشی معین یا… چون مهارتش در انجام هر کار او به بروز و مشارکت مفتخرانه، در میان هم قطارانش تشویق خواهد کرد.
- در تعامل با کودکت میان نازپروری و سختی، میانه روی کن، سختی، بی در پیش گیر که در آن خشونت و نرمی یی که در آن ضعف نباشد.
- کسی که از حسادت و چشم زخم نسبت به فرزندانش هراس دارد؛ عوض این که آنان را از چشم دیگران پنهان کند، برایشان دعا و قرآن بخواند و بگوید: ” ماشاءالله لا حول و لا قوه الا بالله”[۱] به فرزندانش بیاموزدتا صبح و شب پیش از خواب معوذتین بخوانند و از خداوند بخواهند که آنان را از هر گزندی حفاظت کنند.
- به کودکت بفهمان که در محافل اجتماعی قدری پریشانی، تنش و دست پاچگی در خیلی از کودکان ، امری ست طبیعی، لذا مشکل را بزرگ نکن.
- اگر زمان خجالت و کم رویی به طول انجامید ، سعی کن احساسات، افکار و نگرانی های کودک را بفهمی!
- از کاربرد نام ها و صفات بی فایده مثل کم رو، ترسو، خرگوش ، مردنی و… پرهیز کن.
- کودک را به انجام سرگرمی های مفید تشویق کن.
- کودکت را برای روبه رو شدن با محافل اجتماعی و ارتباط و تعامل با کودکان دیگر و بزرگ سالان آموزش بده. شاید این قضیه روزانه پنج تا ده دقیقه از وقت تو را بگیرد از او بخواه تا در مقابل خانواده با دیگران داستانی را تعریف کند، نحوه ی اجرایش را بپذیر و تحسین کن و در مراحل اولیه ی این تمرین ها از اظهار نظر و بازگو کردن نقاط ضعف او بپرهیز.
- از ادامه ی تلاش هایت مأیوس نشو، دچون خیلی از این حالت ها در مراحل بعدی با بالا گرفتن تجارب و اعتماد به نفس بهتر می شود.
———————-
منبع : تربیت فرزند چالش ها و راهکارها / نویسنده: دکتر حسان شمسی پاشا /مترجم : ابراهیم زاهدی فرد فاروقی
[۱]چه خدا بخواهد همانشود، هیچ قدرت و نیرویی جز با خواست خداوند مؤثر نیست. آن