وسایل عمق بخشیدن به روح برادری ایمانی
وسایل عمق بخشیدن به روح برادری ایمانی
عبدالله ناصح علوان
دین مقدس اسلام به منظور استحکام بخشیدن به دوستی و محبت و عمیق کردن روح
برادری دینی از مبادی عملی و وسایل ایجابی،احکام و برنامه هایی وضع نموده که اگر
مسلمانان آنها را به کار گیرند و به مقتضای آنها عمل نمایند،به طور قطعی محبت و
اخوت آنان به مرور زمان با استحکام تر و با دوام تر خواهد شد.در ادامه نمونه هایی
از آنها را برشماریم:
الف- هرگاه فردی برادر ایمانی اش را دوست داشت،محبت خود را به او اعلام کند؛ابو داود و ترمذی- رحمهما الله
از رسول خدا(ص)روایت کرده اند که فرمود:
«اذا احبّ الرّجل اخاه فلیخبره أنه یحبّه»
هرگاه شخصی برادر دینی خود را دوست داشت،باید به او بگوید که دوستت دارم.
امام ابوداود به اسنادی صحیح از انس بن مالک(رض) روایت می کند که،مردی در حضور
پیامبر(ص) نشسته بود و شخصی از آنجا گذشت.آن مرد عرض کرد:یا رسول الله(ص)! من این
شخص را دوست دارم.پیامبر فرمود:آیا به او خبر داده ای؟عرض کرد:خیر!]پیامبر[ فرمود:برو و به
او اعلام کن.آن مرد رفت،تا اینکه به شخص عابر رسید و به او گفت:من تو را به خاطر
خدا دوست دارم.شخص عابر در جواب گفت:آن خدایی که مرا به خاطر او دوست داری،تو را
دوست داشته باشد!
ب- هرگاه از برادر مسلمانش جدا شد،از او بخواهد که در غیاب او برایش دعای خیر
کند.
امام ابو داود و ترمذی- رحمهما الله –
از حضرت عمربن خطاب(رض) روایت می کنند که گفت:
«استأذنت النّبی(ص) فی العمره فأذن لی و قال لا تنسنا یا اخی من دعائک فقال
کلمه ما یسرّنی انّ لی بها الدّنیا»
عازم سفر حج عمره بودم،از پیامبر خدا(ص) کسب اجازه نمودم.پیامبر(ص)
فرمود:برادرم! ما را از دعای خیرت فراموش مکن.حضرت عمر می فرماید:آن جمله چنان مرا
مسرور ساخت که اگر در مقابل،تمام دنیا را به من می دادند آنچنان خوشحال نمی شدم.
در روایت دیگری آمده که پیامبر(ص) فرمود:
«أشرکنا یا أخی فی دعائک»
برادرم! ما را در دعای خیرت شریک گردان.
مسلم رحمه الله از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم روایت می کند که
فرمود:
«ما من عبد مسلم یدعو لاخیه بظهر الغیب إلّا قال الملک و لک بمثل»
هر مسلمانی برای برادر مسلمانش در غیاب او دعای خیر نماید،ملایکه ای در جواب
می گوید:برای خودت نیز مانند آنچه را که برای او می خواهی.
ج- هر کس باید سعی کند هنگام دیدار با برادر دینی خویش با خوشحالی و گشاده
رویی با او مواجه شود؛زیرا مسلم رحمه الله
از ابوذر غفاری رحمه الله روایت می کند که
پیامبر(ص) فرمود:
«لا تحقرنّ من المعروف شیئا”و لو ان تلق اخاک بوجه طلق»
هیچ امر نیکی را سبک مشمار،گر چه گشاده رویی در هنگام زیارت برادرت باشد.
یعنی با رویی باز و پر تبسّم که بیانگر شادمانی و مهربانی است.]باید وی را ملاقات نمایی[
د- هرگاه برادر مسلمانش را ملاقات نمود،به منظور ابراز محبت با او مصافحه
نماید؛ ابوداود رحمه الله در این باره از براء بن مالک (رض) روایت می کند
که پیامبر (ص) فرمود:
«ما من مسلمین یلتقیان فیتصافحان إلا غفر لهما قبل ان یتفرّقا»
دو شخص مسلمان که به همدیگر برسند و با هم مصافحه نمایند،قبل از جدا شدن
گناهانشان بخشیده خواهد شد.
ه- هرچند وقت یک بار برادر دینیش را زیارت نماید.امام مالک رحمه الله در کتاب موطا از پیامبر(ص)روایت می کند که فرمود:
«قال الله تعالی:وجبت محبّتی للمتحابّین و المتجالسین فیّ و المتباذلین فیّ»
خدای تعالی می فرماید:محبت ام واجب شده در حق کسانی که به خاطر من با هم محبت
دارند و با هم می نشینند و با همدیگر بذل و بخشش می نمایند.
و- در مناسبات خاص،به برادر دینی اش تبریک و تهنیت بگوید و به شادیش بیفزاید.
طبرانی از مالک بن انس رحمه الله
روایت می کند که پیامبر خدا (ص) فرمود:
«من لقی اخاه بما یحب لیسرّه ذلک سرّه الله عزّ و جلّ یوم القیامه»
هر کس به برادرش برسد به صورتی که او را خوشحال کند،خدایعزوجل او را در روز قیامت خوشحال خواهد کرد.
برای عرض تبریک هم بهتر است از جملات مأثوره از رسول خدا (ص) تبعیت
نماید.مثلا” برای تبریک گفتن به برادر دینی به مناسبت تولد فرزندش بگوید:
«بورک لک بالموهوب و شکرت الواهب و رزقت برّه و بلغ اشدّه»
از خدا می خواهم که بخشوده بر تو مبارک باشد و بخشنده را شکر نمایی و از
احسانش بهره مند گردی و فرزندت به رشد و کمال برسد.
در تبریک بازگشت از سفر بگوید:
«الحمد لله الّذی سلّمک و جمع الشمل بک و اکرمک».
سپاس خدایی را که تو را سلامت و آسوده خاطر نمود و تو را بزرگوار گردانید.
در تبریک برگشتن از جهاد بگوید:
«الحمد لله الّذی نصرک و اعزّک و اکرمک»
سپاس خدایی را که تو را یاری فرمود و به تو عزت بخشید و تو را بزرگوار
گردانید.
در بازگشت از حج بگوید:
«قبّل الله حجّک و غفر ذنبک و اخلف نفقتک».
خداوند حج تو را قبول فرماید و گناهانت را ببخشد و برای مخارجت جایگزین قرار
دهد.
در مراسم عروسی بگوید:
«بارک الله لک و بارک علیک و جمع بینکما فی خیر».
خداوند این مراسم را بر تو خجسته نماید و بر تو مبارک گرداند و هر دوی شما را
در خیر و خوشبختی جمع فرماید.
برای تبریک بعد از نماز عید به برادرش بگوید:
«تقبّل الله منّا و منک».
خدا از ما و از تو قبول فرماید.
هرگاه برادر مسلمانش چیز با ارزشی برایش ساخت،بگوید:
«بارک الله لک فی اهلک و ما لک و جزاک الله خیرا”».
خداوند در خانواده و در دارایی ات برکت نهد و به تو پداش نیکو دهد.
ز- هرگاه مناسبتی پیش آمد،به برادرش هدیه بدهد.
طبرانی رحمه الله حدیث مرفوعی را از
ام المؤمنین عایشه رضی الله عنه روایت می کند
که پیامبر (ص) فرمود:
«تهادوا تحابّوا ».
به همدیگر هدیه بدهید تا دوستی و محبت میان شما شکوفا گردد.
ح- در برآورده نیازهایش اهتمام و جدیّت از خود نشان دهد.
مسلم رحمه الله از ابی هریره(رض)روایت
می کند که پیامبر (ص)فرمود:
«من نفّس عن مؤمن کربه من کرب الدّنیا
نفّس الله عنه کربه من کرب یوم القیامه و من یسّر علی معسر یسّر الله علیه فی
الدنیا و الآخره و الله فی عون العبد مادام العبد فی عون اخیه المسلم»
هر کس بار مصیبتی از مصائب دنیا را از دوش مؤمنی بردارد،خداوند مصیبتی از
مصائب روز قیامت را از وی برطرف می نماید و هر کس در دنیا بر تهیدستی آسان
بگیرد،خداوند در دنیا و قیامت بر او آسان خواهد گرفت و هر کس عیب های مسلمانی را
بپوشاند،خداوند در دنیا و قیامت عیب هایش را می پوشاند و خدا یار و یاور بنده است،تا
زمانی که او یاور و مددکار برادر مسلمانش باشد.
ط- حقوق برادری را کاملا”رعایت نماید:یعنی هرگاه بیمار شد،به عیادتش برود.هرگاه دعوتش نمود،اجابت نماید.هرگاه عطسه
کرد و شکر خدا را به جای آورد،در جواب بگوید«یرحمک الله».هرگاه مورد ظلم قرار
گرفت،به یاریش بشتابد و …،که به طور تفصیل در بحث حقوق الاخوه خواهد آمد.برادران
عزیزم!جای هیچ گونه تردید و اختلاف نیست که انسان مسلمان هرگاه به برادرش خبر داد
که دوستش دارد،در غیاب او برایش دعای خیر می کرد و هنگام ملاقات از روی محبت با او
مصافحه کرد و خوش رویی نمود و در مناسبات مقتضی به او تبریک گفت و برایش هدیه برد
و هر چند وقت یک بار از او دیداری به عمل آورد و در رفع نیازهایش اهتمام قابل
توجهی از خود نشان داد و به منظور سبک کردن بار خاطر و تسکین دردهایش به حکم وجدان
با او مشارکت نمود.به عبارتی هرگاه شخص مسلمان نسبت به برادر دینیش وظایف خود را
به طور کامل ادا نمود،بی شک پیمان دوستی و برادری اسلامی در میانشان محکم تر و
گلزار محبت زیباتر و معانی آن عمیق تر و برادری اسلامی پایدارتر خواهد شد.به علاوه
روز به روز به استحکام و عمق آن افزوده می گردد.ناگفته نماند که،به کارگیری وسایل
تحکیم برادری اسلامی اگر چه سنت و بر سبیل استحباب است،امّا در حق برادران دینی
واجب و الزامی است.در اشاره به همین معنی است که گفته اند:
«حسنات الابرار سیّئات المقرّبین»
اعمال شایسته ی نیکوکاران در حق مقربین بارگاه الهی،گناه محسوب می شوند.
همچنین گفته اند :
«ما یطلب من الخاصّه لا یطلب من العامّه»
آنچه از خاصه ی امت مطالبه می شود،از عامه ی امت مطالبه نمی گردد.
واضح است که برادران دینی هنگامی که طبق دستور اسلام به پیمان برادری خویش
پایبند باشند،برای دیگران پیشوایان خیر و سرمشق هدایت خواهند بود،که انسان ها به
[وسیله ی]راهنمایی آنان هدایت می یابند و عامه ی مردم ایشان را رهبران و مقتدیان
خویش قرار می دهند.
——————————————————-
منبع:برادری ایمانی
مؤلف:عبدالله ناصح علوان
مترجم:رئوف موحد
انتشارات : نشر احسان
