غنیمت شمردن یک وقت برای چندین عبادت

غنیمت‌شمردن وقت برای انجام دادن بیش از یک عبادت فنی خاصی است که فقط آنهایی که بر اوقاتشان محافظت می‌کنند می‌دانند.

و این در زندگی روزمره ما چندین صورت علمی دارد:

۱-    هنگامی که مسلمان به مسجد می‌رود، پیاده یا با ماشین بدرستی که رفتنش به سوی مسجد خود عبادت است و بخاطر این کار به وی پاداش داده می‌شود، ولی می‌تواند این وقت را غنیمت بشمارد برای ذکر خدا یا قراءت قرآن، پس در این صورت یک وقت واحد را برای بیش از یک عبادت غنیمت شمرده است.

۲-    زن مسلمان هنگامی که در منزل کارهای خانه را انجام می‌دهد، اگر نیت تقرب به درگاه الهی داشته باشد، برایش عبادت محسوب می‌گردد، پس می‌تواند با عبادتهای دیگر مانند ذکر خدا، گوش فرادادن به نوار اسلامی، از این اوقات استفاده ببرد.

از عبدالله عمر رضی الله عنها روایت است که می‌فرماید: (ما در یک مجلس صد بار می‌شمردیم که رسول خدا فرمود: «رَبِّ اغْفِرْ لِیْ وَتُبْ عَلَیَّ إِنَّکَ أَنْتَ التَّوَّابُ الْغَفُوْرُ». ای پروردگارا، مرا بیامرز، و توبه‌ام را بپذیر، بدرستی که تو توبه پذیر و بسیار مهربانی). (رواه أبوداود والترمذی).

پس تأمل کن و بیاندیش که حضرت رسول الله -صلى الله علیه وسلم- چگونه یک وقت را برای انجام دو عبادت غنیمت می‌شمرد.

۱)      ذکر خداوند و استغفار

۲)      نشستن با یاران و اصحاب برای آموزش دادن امور دین به آنها.

در هر حال خدا را یادکردن

۱-    ذکر خدا اساس و پایه عبودیت و بندگی است، زیرا که نشانه‌ی رابطه بنده با پروردگارش در تمام اوقات و احوال می‌باشد.

از حضرت عایشه رضی الله عنها روایت است که فرمود: «حضرت رسول خدا -صلى الله علیه وسلم- در هر حال خدا را یاد می‌کردند». (رواه مسلم).

بنابراین ارتباط با خدا زندگی است، و پناه بردن بسوی او نجات است، و نزدیک‌شدن به وی رستگاری و خشنودی است، و دورشدن از او گمراهی و زیان است.

۲-    ذکر خدا کردن همانا نشانه‌ی جدایی بین مؤمنان و منافقان می‌باشد، زیرا که منافقان خیلی کم خدا را یاد می‌کنند.

۳-    شیطان هرگز بر انسان چیره نمی‌شود مگر در صورتی که از یاد خدا غفلت نماید، بنابراین ذکر و یاد خدا دژ محکمی است که انسان می‌تواند بوسیله آن خود را از حیله و نیرنگ شیطان محفوظ نگه‌دارد. و شیطان همیشه دوست می‌دارد که انسان ذکر خدا را فراموش کند.

۴-    ذکر کردن همانا راه سعادت خوشبختی است، خداوند می‌فرماید:

﴿أَلاَ بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ﴾. (الرعد: ۲۸).

۵-    باید به طور مستمر خدا را یاد کرد، چونکه بهشتیان در روز قیامت بر هیچ چیز حسرت نمی‌خورند مگر بر لحظه‌ای که در دنیا بدون ذکر خدا سپری نموده‌اند. (بطور استمرار ذکر نمودن یعنی پیوند و ارتباط مستمر با خداوند).

امام نووی می‌فرماید: علما اجماع دارند که برای شخص بی‌وضو، جنب و حائض و نفساء، جایز است که با قلب یا زبان ـ بجز تلاوت قرآن ـ خدا را یاد کند، مانند: سبحان الله، الحمد لله ، لا اله الا الله، الله اکبر، و درود و سلام بر پیامبر -صلى الله علیه وسلم- و دعاء.

۶-    کسی که خدا را یاد کند خداوند او را یاد می‌فرماید: خداوند می‌فرماید:

﴿فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ﴾ (البقره:۱۵۲)

در این دنیا هنگامی که به شخصی گفته می‌شود فلان پادشاه یا رئیس تو را در مجلس خودش یاد نموده و ستوده چقدر خوشحال می‌گردد، پس هنگامی که پادشاه پادشاهان (ملک الملوک) در بهترین مجلس نزد فرشتگان او را یاد کند حال آن بنده چگونه خواهد بود.

۷-    هدف از ذکر خدا تکرار برخی کلمات نیست که زبان تکرار کند و قلب از طاعت و تعظیم خداوند غافل باشد، بلکه همراه با ذکر زبان باید در معنای آن کلمات تدبر و تفکر کرد، خداوند فرموده است:

﴿وَاذْکُرْ رَبَّکَ فِی نَفْسِکَ تَضَرُّعاً وَخِیفَهً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ وَلا تَکُنْ مِنَ الْغَافِلِینَ﴾. (الأعراف: ۲۰۵).

بنابراین باید انسان ذکرکننده بداند که چه می‌گوید پس ذکر قلب با ذکر زبان یکجا جمع شوند، تا اینکه انسان بطور ظاهر و باطن با پروردگارش ارتباط بگیرد.

در نعمتهای الهی تفکر نمودن

حضرت رسول الله -صلى الله علیه وسلم- می‌فرماید: «در نعمتهای خداوند تفکر کنید و در ذات خداوند تفکر نکنید». (رواه الطبرانی فی الأوسط والبیهقی فی الشعب وحسنه الألبانی).

از اموری که برای شخص مسلمان بارها در شبانه‌روز تکرار می‌شود، احساس و درک نعمتهای الهی بر وی می‌باشد، چقدر از نعمتهای الهی در شبانه‌روز می‌بیند و می‌شنود که بر او واجب می‌گردد در آنها تفکر وتأمل نماید و شکر ستایش خدا را بخاطر آن نعمت‌ها به جای آورد.

۱-    آیا نعمت خدا بر خودت احساس نموده‌ای هنگامی که به مسجد می‌روی، که چقدر از مردم در اطراف تو هستند که از این نعمت محرومند، به خصوص هنگام حضور در نماز صبح، که به خانه‌های مسلمان وقتی نگاه می‌افکنی همچنان مردگان در خواب عمیق فرو رفته‌‌اند؟

۲-    آیا نعمت خدا را بر خود احساس کرده‌ای هنگامی که در کوچه و خیابان راه می‌روی، و مناظر گوناگون را مشاهده می‌کنی، یکی با ماشین تصادف کرده، دیگری صدای شیطان (ترانه) از ماشینش بلند است و دیگری …

۳-    آیا هنگامی که درباره گرسنگی در جهان و سیلاب و انتشار بیماریها، و وقوع حادثه‌ها، زلزله و جنگ‌ها و مهاجرت‌ها و غیره … می‌‌شنوی یا در روزنامه‌ها می‌خوانی نعمت خداوند را بر خودت دیده و احساس نموده‌ای؟

می‌گویم: بدون شک بنده موفق آن کسی است که هرگز نعمت‌های خداوند از قلب و افکارش پنهان نمی‌گردد بلکه در هر موقف و حالتی خدا را ستایش می‌کند، و بخاطر آن نعمت‌های فراوانی که به وی ارزانی داشته است، از نعمت دین، تندرستی و سلامتی، امن و امان و خوشی و … قدردانی کرده و شکرش را بجا می‌آورد.

در حدیث آمده است که پیامبر -صلى الله علیه وسلم- فرمود: «کسی که شخص (مصیبت‌زده) مبتلای را ببیند پس بگوید: «الْحَمْدُ ِللهِ الَّذِیْ عَافَانِیْ مِمَّا ابْتَلاَکَ بِهِ وَفَضَّلَنِیْ عَلَى کَثِیْرٍ مِمَّنْ خَلَقَ تَفْضِیْلاً». (ستایش خدایى را که از آنچه تو را بدان مبتلا ساخته و مرا از آن، عافیت بخشیده است، و بر بسیارى از مخلوقات، برترى داده است). هرگز آن بلا و مصیبت به وی نمی‌رسد».

خداوند می‌فرماید:

﴿فَاذْکُرُوا آلاءَ اللَّهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ﴾. (الأعراف: ۶۹). (نعمتهای خدا را به یاد آورید که شاید رستگار شوید).

خداوندا ما را از اهل عبادات قرار بده !   آمین