آیا اخوان المسلمین یک خطر است؟
آیا اخوان المسلمین یک خطر است؟
نویسنده : علی بیگدلی
انقلاب مصر انقلابی آرام بود که انتقام‌جویی و رفتار خشونت‌آمیز در آن کمتر مشاهده شد و حتی کسی از رژیم گذشته اعدام نشد اما به طور کلی باید گفت که در کشورهای جهان سوم به دلیل فقدان تجربه سیاسی بسیار دشوار است که بپذیریم رهبرانی که به قدرت می‌رسند، توانایی، درک و توان اجرای موازین دموکراتیک را داشته باشند.
آنچه را محمد مرسی، رییس‌جمهوری مصر در پیش گرفت و مصر را گرفتار کرد، صرفا می‌توان به این حساب گذاشت که او به دلیل فقدان تجربه سیاسی، صاحب اندیشه دموکراتیک برای کشورش نبوده است. سطح اول تحول دموکراسی، گسترش کمی و کیفی طبقه متوسط است. کشوری که نتواند به مولفه‌هایی همچون خرد اجتماعی و همچنین گسترش آن دست پیدا کند، امکان دموکراسی واقعی برایش می‌سر نیست.
مصر هنوز نتوانسته طبقه متوسط خود را به کیفیت (خرد اجتماعی) و کمیت (جمعیتی) لازم برساند. در مصر نزدیک به ۳۵درصد از مردم بی‌سواد هستند، به‌خصوص این‌که ترکیب جمعیتی نیز قبیله‌ای و ایلاتی است. لذا یکی از تکالیف و وظایف آقای مرسی این است که اگر واقعا قصد دارد کشورش را به سمت دموکراسی هدایت کند، باید تلاش کند که طبقه متوسط رشد کند. در این میان برخی به قدرت رسیدن اسلام‌گرایان مصر را به عنوان خطر مطرح می‌کنند.
در اینجا باید به چند نکته اشاره کرد:
اول این‌که نوع اسلام‌گرایی اخوان‌المسلمین در مصر با نوع اسلام‌گرایی مورد تصور ما متفاوت است. اسلام‌گرایان مصری تا حدود زیادی به سمت روشنفکری گرایش پیدا کرده‌اند. مثلا الازهر دیگر الازهر ۲۰ سال پیش نیست.
از طرف دیگر اخوان‌المسلمین که سابقه طولانی فعالیت سیاسی از دهه اول قرن ۲۰ داشته‌اند، شاید این حق را برای خود قایل بوده‌اند و آمریکایی‌ها نیز با این تقاضا کنار آمده‌اند که اخوان‌المسلمین در مصر قدرت را در دست بگیرد. در صورت پیروزی و عملکرد مثبت اسلام‌گرایان، مصر مدلی می‌شود برای کشورهای دیگر که البته قوی‌تر از مدل ترکیه خواهد شد.
بنابراین پیروزی اخوان‌المسلمینی‌ها مشکلی را به وجود نمی‌آورد و به نظر من قانون اساسی با رای بالای ۸۵درصد به نفع محمد مرسی به تصویب خواهد رسید. این‌که بعد از آنچه اتفاقی خواهد افتاد در حوزه بحث ما قرار ندارد، اما به نظر من پیروزی اخوان‌المسلمین جای نگرانی یا ایجاد مشکل برای مصر نمی‌گذارد.
این‌که تدوین قوانین بر پایه شریعت مشکلی ایجاد خواهد کرد یا نه، با توجه به این‌که این مسئله در مصر در زمان حسنی مبارک نیز بوده و در همه کشورهای اسلامی این قانون وجود دارد و اصولا نمی‌تواند چیزی غیراز این باشد، به نظر من مشکلی نیست و این به معنای آن نیست که در مصر نظامی اسلامی به وجود خواهد آمد.
* این نوشتار برگرفته از مصاحبه «خبرآنلاین» با آقای بیگدلی است.
منبع روزنامه بهار ۲۷ آذر ۱۳۹۱