مصر پنج سال پس از انقلاب: نه آزادی و نه امنیت (۱)
مصر پنج سال پس از انقلاب: نه آزادی و نه امنیت (۱)
در پنجمین سالروز انقلاب، میدان تحریر در قلب قاهره تمیز و خالی از جمعیت است و به شدت تحت حفاظت قرار دارد. ماموران پلیس و سربازان ارتش گشت می زنند و خیابان های فرعی با خودروهای نظامی مسدود شده و ماشین های آب پاش کاملا آماده نشان می دهند. دیگر اثری از آن چادرها، انبوه جمعیت، غرش طبل ها، دیوار نوشته ها و هر آن چیزی که یادآور آن روزها باشد وجود ندارد. وزارت امور مذهبی مصر نیز اعلام کرده است که هر گونه تظاهرات علیه دولت «با شریعت در تضاد بوده و مصر را به دامان خشونت سوق می دهد».
در سالروز انقلاب نه تنها برگزاری هر گونه تظاهرات امری نامطلوب به حساب می آید بلکه ماموران دولت آپارتمان ها، تحریریه ها و کتاب فروشی ها را تفتیش کرده و هر کس را که به عقیده خودشان یک فعال سیاسی و مدنی باشد، بازداشت می کنند. روز ۲۵ ژانویه امسال تنها چند صد نفر در سالروز انقلاب به میدان تحریر آمدند و این تنها تجمعی بود که با مجوز دولت انجام شد. در واقع شرکت کنندگان در این تجمع که از هواداران پرزیدنت عبدالفتاح السیسی بودند با برافراشتن و به اهتزاز درآوردن پرچم مصر این شعار را می دادند: «ارتش و ملت متعلق به یکدیگرند».
این البته همان جمله ایست که مردم پنج سال پیش و پس از پیوستن نظامیان به انقلاب و پشت کردن ارتش به حسنی مبارک فریاد می زدند. همین جمله دو سال و نیم پیش و در جریان تظاهرات ها علیه آن رییس جمهور اسلام گرا یعنی محمد مرسی نیز سر داده شد، همان رییس جمهوری که توسط نظامیان سرنگون گردید. پس از آن بود که السیسی به قدرت رسید و مصری ها فریاد شادی سر دادند.
چهره السیسی در آن روزها نه تنها بر روی پلاکاردها و ماشین ها بلکه بر روی لباس های زیر نیز به چشم می خورد. السیسی در آن روزها قهرمانی بود که به عنوان مرد قدرتمند ارتش می توانست مصر را نجات دهد. او بود که پس از انقلاب های عربی و پس از هرج و مرج ها و حاکمیت فاجعه بار اخوان المسلمین به مصری ها وعده امنیت و شغل می داد.
رییس جمهور مصر امروز و در سالروز انقلاب نیز در نطقی تلویزیونی خطاب به ملت گفت: «ما در کنار یکدیگر کشوری پیشرفته و مدرن و متمدن خواهیم ساخت، کشوری که ارزش های دموکراسی و آزادی را پاس می دارد». اگرچه که تا چندی پیش مردم مصر السیسی را به خاطر بر زبان آوردن این جمله مورد تشویق و تحسین قرار می دادند اما امروز همین جمله از نظر بسیاری از همان مردم یک تمسخر و توهین محسوب می شود زیرا آن شور و شوقی که السیسی ایجاد کرد سپری شده و رژیم نیز دقیقا مانند کشور در مسیر بحران قرار دارد.
بر اساس آمارهای انستیتوی واشنگتن که در واقع یک اتاق فکر در منطقه خاورمیانه است، به همان نسبت که حمایت ها از السیسی بالا بود، امروزه دیگر کسی از وی حمایت نمی کند. مشارکت فقط ۲۵ درصد از واجدان شرایط در انتخابات پارلمانی که اخیرا برگزار شد در واقع یک سیلی محکم به گوش رییس جمهور به شمار می آید. به تازگی عامر ادیب مجری معروف تلویزیون در اشاره ای آشکار به رییس جمهور گفت: «اگر تو بروی مصر نمی میرد. این کشور فرزندان زیادی دارد که آماده خدمت به کشورشان هستند».
«حسام بهجت» روزنامه نگار معروف مصری نیز در مصاحبه ای با روزنامه بریتانیایی گاردین گفت: «مردم متوجه شده اند که از آزادی صرف نظر کردند اما در قبال آن نه تنها امنیتی برقرار نشد بلکه از رشد و جهش اقتصادی هم خبری نیست. السیسی یک سال پیش به بهانه برقراری نظم و امنیت اختیارات ویژه گرفت اما امروز مردم شروع به پرسیدن کرده اند زیرا هر روز بیشتر از دیروز روشن می شود که السیسی به وعده هایش وفا نمی کند».
رییس جمهور مصر تحت فشارهای آن ۹۹ میلیون مصری است که از او انتظار صلح و آزادی و پیشرفت دارند و دیگر نمی توانند چیزی را جایگزین این خواسته بکنند. اقتصاد کشور در رکود کامل قرار دارد، ۴۰ درصد از جوانان بیکار و بیش از یک چهارم مردم زیر خط فقر یعنی با کمتر از چهل یورو در ماه زندگی می کنند. در واقع این پرجمعیت ترین کشور جهان عرب کشوری ورشکسته است. این که ورشکستگی مصر به صورت رسمی اعلام نمی شود تا اندازه ای مدیون کمک های دولت های خلیج فارس است. کشورهایی مانند عربستان سعودی، امارات متحده عربی و کویت تا ۳۸ میلیارد دلار به صورت اعتبار بانکی، نفت خام و کمک های اضطراری در اختیار مصر گذاشته اند و این کشور را به صورت مصنوعی سرپا نگه داشته اند.
السیسی برای برقراری امنیت نیز اقدامی انجام نداده است. در منطقه سینا یکی از کارگزاران محلی داعش فعالیت دارد و تروریست های این گروه بارها با انفجار بمب و حملات انتحاری خودی نشان داده اند. به احتمال زیاد در اواخر ماه اکتبر نیز این بمب کار گذاشته شده توسط عوامل این گروه بود که هواپیمای مسافربری روسیه را بر فراز مصر سرنگون کرد.
اما السیسی به همه این رویدادها به صورت فرار به جلو واکنش نشان داد و همچنان ادعا می کند که همه چیز را تحت کنترل خود دارد. به دستور او بود که وزیر امور خارجه ادعا کرد که وضعیت امنیت در مصر بهتر شده است. همزمان به دستور السیسی پروژه های عظیم و از نظر اقتصادی پرسش برانگیزی مانند گسترش و تعریض کانال سوئز و ساخت یک پایتخت جدید در وسط بیابان ها آغاز شد تنها به این امید که وضعیت وخیم کشور از یادها برود اما ترس های السیسی در واقع از همان سیاست های سرکوبگرانه وی نمایان می شود.
«جمال عید» وکیل دادگستری و فعال حقوق بشر می گوید: «وضعیت فعلی بدترین موقعیت در تاریخ مدرن مصر به شمار می آید». به گفته آقای عید این وضعیت به هیچ عنوان به معنای بازگشت به دوران مبارک نیست: «سرکوب مردم به مراتب گسترده تر و شدیدتر است. این رژیم همه ویژگی های یک دیکتاتوری خشن نظامی را دارد و تنها راه چاره را اعمال خشونت می داند». با این حال به گفته آقای عید مردم مصر به هیچ عنوان خواهان یک انقلاب جدید نبوده و هرج و مرج این پنج سال اخیر به شدت مردم را مرعوب و خسته کرده است: «اما السیسی آشکارا به ملت خودش اعتمادی ندارد و با قانون حالت فوق العاده حکومت کرده و کشور را در حالت فوق العاده قرار داده است».
رییس جمهو مصر شمار زیادی فرمان صادر کرده است، فرمان هایی که تحت لوای مبارزه با تروریسم در واقع راه را برای تحدید حقوق مدنی و آزادی مطبوعات و تجمعات هموار کرده اند. هر روزنامه نگاری تنها به بهانه تضعیف دولت محاکمه می شود و پارلمان جدید در حال تدوین قوانین ضد آزادی است و در این میان هیچ نیروی اپوزیسیونی وجود ندارد. قانون جدید انتحابات نیز به صورتی تدوین شده است که تنها وفاداران به رژیم امکان راه یابی به خانه ملت را داشته باشند.
آقای عید می گوید: «روزنامه نگاران منتقد در لیست سیاه قرار داده می شوند و بدین صورت این افراد امکان کار در رسانه های مصری را از دست می دهند. یک لیست سیاه از فعالان مدنی هم وجود دارد اما رسانه ها از انتشار آن منع شده اند. به تازگی یک مجری معروف تلویزیون به اتهام ظاهری توهین به مقدسات بازداشت شد. در حالی که وی فقط از دولت انتقاد کرده بود». بر اساس آمار موجود در سال گذشته بالاترین شمار روزنامه نگاران زندانی بعد از چین از آن کشور مصر بوده است.
ادامه دارد
منبع: اشپیگل
ترجمه: محمدعلی فیروزآبادی- شفقنا
