چالش و راهکارهای ، علماء و طلّاب دعوتگر

چالش و راهکارهای ، علماء و طلّاب دعوتگر

نویسنده : بهزاد شینه جانی

بسم الله الرحمان الرحیم

الحمد لله رب العالمین و الصلاه و السلام علی محمد و علی آله و اصحابه اجمعین.

حمد وثنای بی پایان برای خالق کائنات و صلاه و رحمت بر روح مبارک رسول و داعی مخلوقات محمد .ص.

برداشتن هر قدمی جهت ایجاد داعی ناصح و امین، یکی از بزرگترین خدمتی است که به عالم بشریت می شود که ان شاءالله خداوند این اعمال را بوسیله ثبات و دوام آراسته گرداند و اهداف عالی را در میدان عمل به اهتزاز در آورد.( أَنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ أَدْوَمُهَا وَإِنْ قَلَّ/ بخاری)

اکنون به عده ای از چالشهایی اشاره می کنیم که احتمالا داعی را در مسیر دعوت ناموفق و نا امید می گرداند:

۱- چالش :عدم تخصص در زمینه دعوت و برنامه دینی و تطبیقی .

راهکار : ظاهرا خداوند لفظ عالم را برای کسی بکار برده که آگاهی و فهم کاملی را از شئ مورد نظر داشته و دارای بینش سالمی بوده باشد پس در زمینه دعوت اسلامی نیز باید شخص داعی آگاهی کافی داشته باشد و در زمینه کاری اش تخصص داشته باشد. (قُلْ هَذِهِ سَبِیلِی أَدْعُو إِلَى اللَّهِ عَلَى بَصِیرَهٍ أَنَا وَمَنِ اتَّبَعَنِی – یوسف /۱۰۸ )

به نظر من باید ما در هر زمینه ای افرادی متخصص داشته باشیم تا در موقع نیاز بدون هیچ نوع دغدغه و تاخیری به افراد متخصص مورد نظر مراجعه نماییم مثلا سعی کنیم که در مدت زمان معینی افرادی را در تفسیر وافرادی را در فقه یا حدیث و … بحد تخصص برسانیم ، البته باید زمینه مناسب و امکانات لازمه را نیز برای آنان فراهم نمود. (وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّهٍ- انفال/ ۶۰ )

۲- چالش: عدم فهم یا غفلت از اهداف عالی اسلام

راهکار: اهداف خداوند و دعوت را بصورت تحریر درآورده ودرصفحه درون و در پیش روی داعیان قرار داده تا به باد فراموشی سپرده نشود ، البته تعیین اهداف باید طبق آیات و احادیث صحیح همراه با فقه دقیق باشد.( قَالَ النَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ مَنْ یُرِدْ اللَّهُ بِهِ خَیْرًا یُفَقِّهْهُ فِی الدِّینِ وَإِنَّمَا الْعِلْمُ بِالتَّعَلُّمِ /بخاری )

۳- چالش : ضعف معنوی

راهکار : همانا که خداوند برای تثبیت و تسکین قلب پیامبر (ص) ،قران را بصورت تدریجی نازل فرموده  و در مواقع حساس از آیات و قصصهای بسیار  دلنشین و عاطفی  استفاده نموده است پس باید همان آیات و احادیث تقویت کننده روح و روان را در جزوه ای مختصر در مقابل چشمان هر داعی قرار داده شود و هر سال سوالاتی در مورد محاسبه نفس ، اعمال و اهداف به داعیان عرضه گردد. (وَیُرْوَى عَنْ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ قَالَ حَاسِبُوا أَنْفُسَکُمْ قَبْلَ أَنْ تُحَاسَبُوا وَتَزَیَّنُوا لِلْعَرْضِ الْأَکْبَرِ /ترمذی )

۴- چالش : کمبود مالی

همانگونه که آیات قران برای ما به تصویر می کشند مساله اقتصاد یکی از نیاز های بشریت بوده و خصوصا در جامعه امروزی ، زندگی بدون آن غیر ممکن می باشد ، پس کمبود مسائل اقتصادی ضربه ای به درون و بیرون وارد آورده و انسان را در زمینه کاری تحت تاثیر قرار داده و او را ناموفق می گرداند، و هرگاه انسان در مقابل افراد نامتعهد  زانوی مادی را خم کند ستون فقرات معنوی وی نیز دچار لرزش و رکود و رماتیسم می شود، و نتیجه این می شود که داعی مورد نظر از لحاظ مادی و معنوی ناقص می گردد و دو بال پروا ز در آسمان اجتماع و عزت را از دست می دهد .

راهکار : ایجاد صندوق تعاونی ، همکاری با ثروتمندان ، ایجاد شرکتهای تعاونی با استفاده از بودجه آنان، فراهم کردن مشاغل جزئی برای هر داعیی که خواهان آن باشد .( وَلَا تَنْسَ نَصِیبَکَ مِنَ الدُّنْیَا- قصص / ۷۷ )

۵- چالش: عدم تطبیق اعمال با اقوال

مثلا مردم می گویند: که علماء همیشه بحث قربانی را به میدان می آورند ولی خودشان اهل قربانی نیستند .

راهکار : باید علماء  خود را به این ملزم کرده که تمام اعمال ظاهری را قبل از گفتار به الگوی عمل در آورند ، چون آنچه که در قانون الهی اصل و معیار می باشد احسن عملا است وان قل.( آیه ۲/ ملک +حدیث ۵۹۸۳/ بخاری )

۶- چالش : انتظار نابجای مردم ، مثلا انتظار دارند که علماء در تمام مجالس سنتی و بدعتی  آنان شرکت نماید و …

راهکار : کنترل و توجیه مردم در رابطه با کارهای مشروع و نامشروع  وبیان وظیفه و کار علماء در مقابل محیط و اجتماع طبق دستور اسلام. ( قُلْ أَطِیعُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ الْکَافِرِینَ ۳۲/ آل عمران)

۷- چالش : بحثها و موعظه ها ضعیف بوده و پایه علمی ندارند .

راهکار : استفاده از بحثهای عاطفی ، حماسی ،علمی و تحقیقی ، البته هر کدام در جای خود.

معرفی کتابها و منابعهای مفید خصوصا در زمینه کاری و علمی  علماء . (قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِیضَهٌ عَلَى کُلِّ مُسْلِمٍ/ ابن ماجه )

۸- چالش :عدم آگاهی از مسائل مستحدثه

راهکار : مشخص نمودن افرادی مشخص برای بررسی کردن جزئیات موارد مستحدثه از لحاظ وقوع ، فقه ، اجتماعی و نوع برخورد با آنها .

۹- چالش :عدم انگیزه و شوق علماء به کار خودشان.

راهکار : نوشتن مقاله ای مستند در رابطه با کار ماموستایان از نظر اسلام ، که آیا کار آنان چه حکمی از احکام خمسه را دارا می باشد ، و جزوه ای مختصر در مورد زندگی و روش بعضی از انبیاء و علمایان موفق. (وَلْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّهٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُون-َ ۱۰۴/ آل عمران)

۱۰- چالش : دلسرد بودن همسران علماء ، که این هم تاثیر کاملا مستقیمی بر روحیه و افعال آنان دارد.

راهکار : حداقل سالی یک بار جلساتی برای دلگرم کردن ، روحیه بخشیدن ، فهم مشکلات و رفع آنها مقرر گردد. (وَلَا تَهِنُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ- ۱۳۹/آل عمران)

۱۱- چالش : ضعف پایه های علمی و اصلی ازجمله اصول ، فقه ، ادبیات عرب و …

راهکار : برگزار کردن امتحانات در طول هر سال یک بار از چند کتاب محدود و کم حجم اما علمی ، همراه با جوایز جهت انگیزه بیشتر برای شرکت در آن برای ماموستایان.

۱۲- چالش : عدم آگاهی یا سهل انگاری در نوع برخورد با قشرهای مختلف جامعه .

راهکار : برنامه ریزی جهت همکاری با روانشناسان وجامعه شناسان و فراهم کردن تالیفاتی در زمینه مذکور. ( فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ- ۴۳/ نحل )

رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونَا بِالْإِیمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنَا غِلًّا لِلَّذِینَ آمَنُوا   رَبَّنَا إِنَّکَ رَءُوفٌ رَحِیمٌ