اولین اعلامیه حقوق کنیز

اولین اعلامیه حقوق کنیز

نویسنده: محمد احمدیان

⚡️لحظه‌ای کوتاه در محضر رسول‌الله

?قالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ : ” أَیُّمَا رَجُلٍ کَانَتْ عِنْدَهُ وَلِیدَهٌ، فَعَلَّمَهَا فَأَحْسَنَ تَعْلِیمَهَا، وَأَدَّبَهَا فَأَحْسَنَ تَأْدِیبَهَا، ثُمَّ أَعْتَقَهَا وَتَزَوَّجَهَا، فَلَهُ أَجْرَانِ”
/ بخاری ۵۰۸۳

پیامبر(ص) فرموده: هرکسی در نزد خود کنیزی دارد؛ او را به نیکویی آموزش دهد؛ سپس به نحو شایسته تربیتش کند؛ و بعد از آزادی ؛با او ازدواج نماید؛ دو اجر دارد؛ (۱- اجر آزادی ۲- اجر ازدواج).

در این مورد بخوانید: توضیحاتی درباب ما ملکت ایمانکم و کنیز در پرتو قرآن

?نکات قابل تأمل در حدیث:

۱- هر چند مقوله اعلامیه حقوق بشری مربوط به قرن (۲۰) و بعد از جنگ جهانی دوم است؛ ولی از نظر مفهوم و محتوا در رابطه با حقوق کنیزان؛ فرموده‌ی پیامبر(ص) اعلامیه‌ی جامعی است؛ که نه تنها به کنیزان اعطای حقوق نمود؛ بلکه به آنان با ” آزادی و ازدواج” کرامت و اعتبار اجتماعی بخشید.

۲- اعلامیه ی حقوق اسلامی (۱۴) قرن پیش؛ دارای (۵) ماده است که گمشده‌ی جامعه‌ی حقوقی امروز می باشد:

?ماده اول: تامین نفقه ی کنیز؛
?ماده دوم: آموزش نیکوی کنیز؛
?ماده سوم : تربیت شایسته کنیز؛
?ماده چهارم: آزادی کنیز؛
?ماده پنجم: ازدواج با کنیز؛
(یا او را ازدواج دهد).

در این مورد بخوانید: بازخوانی «مِلک یَمین» از منظر قرآن و فقه

۳- ازدواج با کنیزان؛ همطرازی اجتماعی آنان با مولای خودشان؛ اعتبار بخشی مدنی به کنیزان است؛ و جوهر اصل برابری اجتماعی کنیزان می‌باشد ؛ که این موقعیت اجتماعی هنوز بین دو قشر بالا دستی و پایین دستی اجتماع امروزی؛ محقق نشده است.

۴- نکته جای تدبر این است که عنایت پیامبراسلام(ص ) به کنیزان؛ تنها نگاه ترحم و یا حقوقی نیست؛ بلکه نگاه فضیلتی و کرامت بخشی به آنان است؛ چون ازدواج با کنیز تبدیل به فضلی می‌گردد برای مردان که پاداش قیامتی دریافت خواهند داشت.

۵- فرهنگ اسلامی (۱۴) قرن پیش؛ چنین اقدامی را در جهت ” حقوقی و کرامت” بخشی نسبت به کنیزان انجام داد؛ اما در فرهنگ غربی؛ تا نیمه ی اول قرن (۲۰) نظام بهره کشی جنسیتی از زنان ادامه داشت است؛ و در بین سالهای(۱۹۰۴) تا (۱۹۳۲) چهار کنوانسیون در رابطه با منع خرید و فروش زنان تدوین ومنتشر گردید:
(ماده مشترک تمام کنوانسیون ها” منع خرید و فروش زنان سفید پوست”) بود ؛که متاسفانه این حق مدنی را به زنان ” سیاه” روا ندیدند:

‌الف – کنوانسیون سال۱۹۰۴ پاریس
‌ ب – کنوانسیون سال۱۹۱۰ پاریس
‌ ج- کنوانسیون سال۱۹۲۱ ژنو
‌ د- کنوانسیون سال ۱۹۳۳ ژنو
‌ ه- کنوانسیون سال ۱۹۵۶؛

تحت عنوان( منع بردگی زنان) بعد از اعلامیه حقوق بشر(۱۹۴۸) تدوین گردید ؛ یعنی اعلامیه حقوق بشر تا آن تاریخ نتوانسته بود؛ جلو خرید وفروش زنان را بگیرد!!!

” لَقَدْ کَانَ فِی قَصَصِهِمْ عِبْرَهٌ لِّأُولِی الْأَلْبَابِ ”
سالها دل طلب جام جم از ما می کرد
آنچه خود داشت زبیگانه تمنا می کرد

۶- نگاه اسلام و غرب در رابطه با حقوق زنان؛ از منظر حفظ حقوق با هم اشتراک هدف دارند؛ اما تفاوتی که دارد این است؛ اسلام علاوه بر بحث حقوقی؛ موضوع “کرامت بخشی” به زنان را مقدم بر حقوق زنان بر می‌شمارد که این بخش متاسفانه مغفول مانده است؛ ناگفته نماند این کرامت زمانی محقق می‌شود؛ که زنان ملتزم به حقوق و فرهنگ اسلامی باشند.

۷- پس اگر فرموده ی پیامبر(ص) را اولین و کامل‌ترین اعلامیه در رابطه با حقوق کنیزان بنامیم ؛ ادعایی بدون سند نیست.
حال که کنیزان دارای چنین حقوقی در فرهنگ اسلامی باشند؛ مسلم است حقوق زنان ” آزاده” به مراتب بیشتر است.

✍️ محمد احمدیان، سقز
جمعه: ۲۴ بهمن ۹۹

? @eslahe