«اصحاب پیامبر (ص) »

«اصحاب
پیامبر (ص) »

نویسنده : دکتر احمد علی الإمام

ترجمه :جهانگیر ولدبیگی

«الصحبه»یعنی دوستی و معاشرت و رفاقت و مصاحبت با کسی به
خاطر خدا و محبت پیامبر خدا(ص).[۱]

و«اصحاب»به کسانی گفته می شود که به خاطر خدا با پیامبر او
حضرت محمد(ص)همنشینی و مجالست داشته اند و از آن بزرگوار چیزهایی شنیده و دین
اسلام را از او گرفته و با سنّت او مؤنوس بوده و او را در اجرا و استقرار دین خدا
یاری داده و در این راه با مال و جان در راه خدای متعال جهاد و مبارزه کرده اند.

منهج و برنامه ی پیامبر بر پایه ی ارتباط و همراهی وهم رزمی
با او و براساس تبعیّت و محبّت وصداقت و اخلاص بنا شده است.

«صحابی»از دیدگاهی محدثین:

ابن کثیر گوید:«هر کس پیامبر(ص) را در حالی که نسبت به او
مسلمان بوده دیده باشد(در حالت مسلمانی پیامبر را دیده باشد)،اگر چه همراهی و
مجالستش با آن حضرت زیاد نبوده باشد و هر چند از او چیزی را روایت نکرده
باشد،«صحابی»است».[۲]

واین تعریف قول جمهور علمایان خلف و سلف است.

از دیدگاه بخاری و ابوزرعه و کسانی که اسماء صحابی را نوشته
اند،مجرد رؤیت پیامبر (ص)بر «صحابی» بودن فرد کافی است.[۳]

قاضی ابوبکر باقلانی می گوید:«هیچ اختلافی نزد اهل لغت مبنی
بر مشتق بودن کلمه ی«صحابی»از کلمه ی«الصحبه»نیست و این کلمه به کسی اطلاق می شود
که با دیگری، کم یا زیاد،همنشین و همراه بوده باشد؛مثلاً گفته می شود:صحبه شهراً و
یوماً و ساعهً.یعنی با او یک ماه و یک روز و لحظه ای همنشین و همراه شد.بنابراین و
بر اساس لغت،هر کسی،اگر چه لحظه ای،با پیامبر (ص) همنشین و همراه بوده باشد،صحابی
است و به او «صحابی»گفته می شود.[۴]

«تعداد اصحاب و آنان که احوالشان به ما رسیده است»

بسیاری از افراد پیامبر(ص)را دیده و با او همراه و همنشین
بوده و در این مجالست سخنان و پندها و موعظه هایی از او شنیده و بر اساس منهج او
تربیت یافته اند.تعداد چنین افرادی بیش از صدهزار،مرد و زن،می باشند.

ابوزرعه رازی(ره)گوید:«پیامبر خدا(ص)وفات فرمود در حالی که
تعداد کسانی که او را دیده و از او سخنانی 
شنیده اند[و زیر نظر او تربیت یافته اند]بیش از صد هزار،زن و مرد،بوده
اند.همه ی آن ها یا به صورت مستقیم یا غیر مستقیم از آن حضرت حدیث روایت کرده
اند».[۵]

در«تبوک»سی یا چهل یا هفتاد هزار صحابی حاضر بوده و در حجه
الوداع تا جایی که چشم کار می کرد،از تمام جوانب،صحابی دیده می شد.امام
شافعی(ره)می فرماید:«سی هزار صحابی در مدینه و سی هزار صحابی خارج از مدینه وجود
داشتند». 

از معاذ(رض)روایت است که تعداد اصحاب سی هزار نفر بوده اند.

اما اصحابی که نام و خبرشان به ما رسیده است تعدادشان به
این شماره نمی رسد.

در«الاصابه فی تمییز الصحابه»تعداد دوازد هزار و دویست و
هفتاد وهفت نفر ذکر شده اند.

نزد حاکم تعداد راویان حدیث چهار هزار صحابه و نزد ذهبی دو
هزار و در مُسند امام احمد هفتصد و هشتاد نفر بوده اند.[۶]

بر اساس آنچه میمنی گفته است،راویان احادیث صحیح مسلم و
بخاری به بیش از دویست و بیست و هشت مرد و زن نمی رسد.[۷]

ابن حجر عسقلانی علت گمنام بودن و عدم ذکر بسیاری از اصحاب
را اعرابی(بادیه نشین بودن ) بودن آن ها دانسته است و این در حالی است که بیشتر آن
ها در حجه الوداع حاضر بوده اند.[۸] علت
دیگر این که در آن زمان به چیزی غیر از تدوین قرآن و بعد از آن تدوین سنت
پیامبر(ص) اهتمام داده نمی شد.

در آن زمان کسی مسؤل جمع آوری نام های اصحاب نبوده است،دلیل
این امر همان حدیث کعب بن مالک (رض)در غزوه تبوک است[که ذکر شد].[۹]

——————————–

منبع : عدالت اصحاب پیامبر(ص)و ذکر فضایل آن ها(رض)

مولف : استاد دکتر احمد علی الإمام

ترجمه :جهانگیر ولدبیگی