کودتایی که ملت ترکیه آن را درهم شکست

کودتایی که ملت ترکیه آن را درهم شکست

عبدالغفور دورانی- فوق لیسانس تاریخ

شب شنبه ۱۶ ژوئیه ۲۰۱۶ میلادی/ ۲۶ تیر۱۳۹۵ شمسی، شبی پر التهاب در خاورمیانه بود، دسته‌ای از ارتشیان ترکیه دست به کودتایی نافرجام زدند و با تصرف فرودگاه استانبول، راه‌بندانی و حمله به مراکز رسانه‌ای و دولتی سعی در سرنگونی دولت منتخب رجب طیب اردوغان داشتند که با عکس‌العمل رئیس جمهور و حضور مردم در خیابان‌ها، کودتاچیان با ناکامی مواجه شدند.
ترکیه‌ی جدید کودتاهای نظامیان سکولار را بارها تجربه کرده که در آن دولتمردان منتخبی چون «عدنان مندرس» جان خود را از دست دادند و با توجه به این سابقه و نیز تناقض خط‌مشی رهبران سیاسی ترکیه با گرایشات ارتشی‌ها، احتمال کودتا در ترکیه قوی بود.
پیش از این مرحوم نجم‌الدین اربکان، نخست وزیر حزب اسلام‌گرای «رفاه»، با فشار نظامیان از قدرت ساقط شده بود و دولتمردان کنونی ترکیه به عنوان میراث‌بران آقای اربکان، احتمال کودتا را نادیده نگرفته‌اند و آقای اردوغان در طول چهارده سال حکومت حزبش سعی کرده است با تغییراتی در ساختار نیروهای نظامی و برخورد با کودتاگران احتمالی، قدرت دولت را استحکام بخشد و تا حدودی موفق هم بوده است، چنان‌که کودتای اخیر نشان داد و اغلب ژنرال‌های ارتش و نیروهای امنیتی با برائت از کودتا، وفاداری خود را به رئیس جمهور اعلام کردند.
انقلاب‌های مردمی در خاورمیانه و حمایت دولت ترکیه از آنها پیامدهایی برای این کشور به همراه داشته است. پس از آن‌که کشورهای غربی، ترکیه را در مقابل روس‌ها تنها گذاشتند و با حمایت گروه‌های غیرهم‌سو با ترکیه در سوریه، سعی کردند این کشور را با بحران جدی در مرزهای جنوبی‌اش گرفتار نموده و سیاست‌های استعماری خود به اجرا گذارند دولت ترکیه در چرخشی آشکار، به تغییراتی در سیاست خارجی‌اش دست زد.
کودتا آخرین مرحله برای مقابله با دولت ترکیه بود که نافرجام ماند و علت ناکامی آن، شادکام بودن مردم ترکیه از اوضاع کشورشان بود؛ مردمی که در یک قرن گذشته، از دست حکام عمدتا هم‌فکر نظامیان در رنج بوده‌اند، حاکمانی که با استبداد خویش نه‌تنها زندگی شرافتمندانه‌ای برای مردم به‌وجود نیاورده‌اند، بلکه تلاش کردند مردم را از هویت‌شان دور نگه دارند، ولی صدای بلندگوی مساجد و ادای نماز صبح در خیابان‌های ترکیه ثابت کرد که مردم ترکیه به ایدئولوژی نظامیانِ وارث فکری سکولاریسم افراطی پشت کرده و با احساس تغییر در بخش‌های مختلف زندگی خود، بازگشت به دوره گذشته را برنمی‌تابند.
حمایت احزاب اپوزیسیون در ترکیه و قشرهای مختلف مردم به‌ویژه مناطق کردنشین، گواهی بر مقبولیت عمومی از سیاست‌های دولت ترکیه بود و نشان داد که وجود استبداد در ترکیه بیشتر به غوغای رسانه‌ای می‌ماند.
این کودتا باعث اتحاد و همبستگی بی‌مانندی در این کشور شده و پایه‌های دولت را مستحکم‌تر خواهد کرد و دولتمردان ترکیه را به تسریع اصلاحات گسترده داخلی تشویق خواهد کرد.
کودتا در ترکیه نشان داد که فعالیت‌های براندازانه و مخفیانه در یک کشور و پدیدآوردن گروه‌ها، هسته‌های سرّی و ایجاد دولت موازی و حکومت‌های پنهانی با محوریت گروهی اقلیت، راه به جایی نمی‌برند، بلکه باعث تنفر بیشتر شده و گردانندگان آن را منزوی می‌سازد.
این کودتای چند ساعته، نقاب از چهره بسیاری کشید. سخنان دونالد ترامپ، نامزد جمهوری‌خواهان آمریکا در لحظات انتشار خبر کودتا قابل توجه بود؛ او این کودتا را آزادسازی ترکیه اعلام کرد که حاکی از شادمانی از ایجاد بحران داخلی در ترکیه بود. همچنین برخی از رسانه‌های عربی منطقه با شور و شعف از کودتا در ترکیه خبر می‌دادند. کارشناسان صهیونیسم از نقش دین، دینداران و مساجد ترکیه اظهار سرخوردگی کردند. تمام این غوغاهای اولیه حاکی از وجود کسانی است که وجود امنیت و ثبات در ترکیه را تحمل نمی‌کنند.
از همه مهمتر، نمایش قدرت مردم بود که نشان داد باارزش‌ترین سرمایه هر کشور هستند که باید با رفتار صادقانه و عادلانه در پی کسب حمایت‌شان بود، زیرا دولت بی‌ملت آینده‌ای ندارد.

منبع: سنی آنلاین